قتل کودک مبتلا به اوتیسم به دست مادرش و نقش خشونت ساختاری در آن
روزنامه شرق در مطلبی تحلیلی در واکنش به کشته شدن یک کودک مبتلا به اوتیسم به دست مادرش در اصفهان، نوشت به جای گرفتن انگشت اتهام به سوی یک فرد یا یک خانواده، باید ریشه‌های خشونت ساختاری این جنایت، از جمله کوتاهی نظام سلامت در ارائه خدمات به این گروه از کودکان را بررسی کرد.
رسانه‌ها در ایران روز ۹ اردیبهشت گزارش دادند مادری در اصفهان دختر ۱۱ ساله خود به نام دایانا آزادمنش را که به اوتیسم متبلا بوده، با ضربات چاقو به قتل رسانده و سپس پیکر او را به آتش کشیده است.
شرق در مطلب خود که روز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت منتشر شد، به تحلیل‌های ارائه شده در خصوص این جنایت پرداخت و هشدار داد: «پنهان شدن پشت عبارت‌هایی همچون "مادر بی‌رحم"، "محله پر‌آسیب"، "اعتیاد والدین" یا مسائلی از این دست، تنها تحلیل اشتباه از ماجرا و بی‌توجهی به سیستم و عواملی است که زمینه این اتفاق را پدید آورده‌اند.»
این روزنامه خواستار در نظر گرفتن عنصر «خشونت ساختاری» در تحلیل این رویداد شد و از قوانین موجود در کشور به عنوان یکی از نمونه‌های خشونت ساختاری علیه کودکان مبتلا به اوتیسم نام برد.
اختلالات طیف اوتیسم آن دسته از اختلالات هستند که موجب تاخیر یا انحراف در رشد مهارت‌های اجتماعی افراد، نظیر ارتباط‌گیری یا به‌کارگیری زبان می‌شوند.
پیش‌تر و در بهمن ماه ۱۴۰۲، یک کودک اوتیستیک دیگر به نام شهراد چراغی به دست پدرش به قتل رسید.
شهراد در زمان مرگ ۹ سال داشت. پدر او تنها چند روز پس از بازداشت، به قید وثیقه آزاد شد.
در ادامه گزارش شرق آمده است سیستم درمانی کشور می‌تواند در مسیر توان‌بخشی و امیدبخشی به کودکان مبتلا به اوتیسم گام بردارد و آن‌ها را جامعه‌پذیر کند اما آن‌چه در عمل رخ می‌دهد، به حس طرد شدگی در میان این گروه دامن می‌زند: «همین طرد‌شدن و خشونت برآمده از دل ساختار قوانین و مقررات است که برای برخی، اعمال یا سایر خشونت‌های مستقیم در حق این کودکان را طبیعی جلوه می‌دهد.»
رسانه‌ها در ایران گزارش دادند در زمستان ۱۴۰۲، هر ماه یک کودک دارای معلولیت به دست اعضای خانواده خود کشته شد.
در یک مورد از این جنایات، زنی در اسفند ماه سال گذشته، کودک ۱۰ ساله خود را که دارای معلولیت جسمی و ذهنی بود، در خرم‌آباد لرستان به قتل رساند.
این زن درباره انگیزه خود از ارتکاب این جنایت گفت: «پسرم به علت معلولیت جسمی و ذهنی دائم اذیتم می‌کرد. من در این سال‌‌ها صبوری کردم اما این روزها آزارها به حدی زیاد شده بود که خودم از نظر روحی به هم ریخته و افسرده شده بودم. برای همین تصمیم به حذف پسرم گرفتم.»
برخی رسانه‌ها افزایش شدید نرخ تورم و اجرایی نشدن قانون حمایت از معلولان را از عوامل زمینه‌ای در وقوع این قتل‌ها برشمردند.
یک مادر دارای کودک اوتیستیک در خصوص فشارهای وارده به خانواده‌ها گفت دولت یا نهاد دیگری به حمایت از این کودکان نمی‌پردازد و هزینه معیشت آنان را پرداخت نمی‌کند.
روزنامه شرق با انتقاد از سیاست‌های بیمه‌ای دولت در خصوص کودکان مبتلا به اوتیسم نوشت: «دولت به‌جای اینکه خدمات لازم به این کودکان را در دسته خدمات اصلی و پایه‌ای و سطح اول به صورت رایگان و غیرمشارکتی به این افراد ارائه کند، آن را بر عهده بیمه‌های مشارکتی و صندوق‌های بیمه‌ای خاص یا خصوصی می‌گذارد ... به این ترتیب، دولت وظیفه ذاتی ارائه خدمات به آنان را از دوش خود بر‌می‌دارد و از حیطه خود خارج می‌کند.»
تا کنون چندین مورد پژوهش در خصوص چالش‌های پیش‌روی والدین دارای کودکان اوتیستیک و فشار وارده بر آنان منتشر شده است.
بر اساس نتایج یک مطالعه که در سال ۱۳۹۸ در فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی منتشر شد، «والدین کودکان طیف اوتیسم تقریبا در تمامی زمینه‌های زندگی خود با مشکلات و سختی‌های زیادی مواجه هستند».
