دومین مناظره پزشکیان و جلیلی زیر سایه تحریم گسترده انتخابات

مسعود پزشکیان، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، در مصاحبه‌ای با رسانه حکومت گفت در زمان دانشجویی در دانشکده پزشکی «دیدم معاینه‌ای که از زنان می‌کنند از نظر اعتقادی برای من قابل‌قبول» نیست و هنگامی که مسئول شده تلاش کرده از آن جلوگیری کند.

به گفته پزشکیان، پس از مخالفت برخی با نظرش، امام جمعه در نهایت او را «شیر پاک‌خورده» خطاب کرده و گفته هر طور او می‌خواهد عمل شود.

یکی از شهروندان با ارسال ویدیویی به ایران‌اینترنشنال خطاب به اصلاح‌طلبان می‌گوید: «ملت ایران این نظام رو نمی‌خواهد و شما هم جزئی از نظام هستید. مملکت را به خاک سیاه نشاندید. اگر ذره‌ای شرف دارید دست از حمایت این دیکتاتور بردارید.»

سعید جلیلی در جریان دومین مناظره با پزشکیان گفت: «در ونزوئلا تولید پراید داشتیم.»

بررسی‌های ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد این ادعا گمراه‌کننده است.

ایران و ونزوئلا در سال‌های اوج روابط دو کشور توافق کردند که برای تولید خودروهای سمند و پراید در ونزوئلا سرمایه‌گذاری کنند. شرکت مشترکی به نام ونیراتو (Venirauto) تاسیس و مونتاژ پراید با نام «تورپیال» در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا آغاز شد. در مجموع از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۴ به مدت هشت سال، ۱۱ هزار و ۶۰۵ دستگاه تورپیال در ونزوئلا تولید شد.

محمدرضا نجفی‌منش، عضو انجمن قطعه‌سازان ایران سال ۱۳۹۶ گفت: «قطعات تولید خودرو از ایران به صورت سی‌کی‌دی (منفصله/CKD) به ونزوئلا ارسال و در آنجا مونتاژ می‌شد.»

به گفته نجفی‌منش، «مقیاس اقتصادی تولید خودرو حداقل ۱۰۰ هزار دستگاه در سال است و اگر تولید خودرو کمتر از ۱۰۰ هزار دستگاه کمتر باشد، سود نمی‌دهد، مگر این که قطعات خودرو فرستاده شود و مونتاژ کنند.»

این پروژه همزمان با بحران‌های سیاسی و اقتصادی در ونزوئلا متوقف شد. با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی قرار شد تولید و صادرات ۲۰۰ هزار دستگاه خودروی سواری طی پنج سال در دستور کار قرار گیرد.

کارشناسان خودرو صادرات پراید به ونزوئلا را بیشتر دارای جنبه‌های سیاسی می‌دانند تا اقتصادی. محمود نجفی‌سهی، كارشناس صنعت خودرو در همین رابطه به روزنامه اعتماد گفت: «تجربه ثابت كرده حتی زمانی كه نفت هم به ونزوئلا صادر می‌شد، اين كشور به راحتی قادر به پرداخت پول نفت ايران نبود، پس چگونه می‌توان در اين كشور خودرو توليد و صادر كرد؟»

مسعود پزشکیان در مناظره دوم گفت: «در ادارات ما بعضی نیم ساعت هم کار نمی‌کنند.»

بررسی‌های ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد این ادعا غیرقابل اثبات است.

بر اساس گزارش سال ۱۳۹۴ مرکز پژوهش‌های مجلس، کار مفید در ادارات دولتی ایران روزانه ۲۲ دقیقه اعلام شده است.

با این حال از زمان انتشار این گزارش حدود ۱۰ سال گذشته و گزارش جدیدتری در این زمینه منتشر نشده است.

مسعود پزشکیان در مناظره دوم گفت: «در دولت رئیسی چهار سال است که تورم بالای ۴۰ درصد است.»

بررسی‌های ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد این ادعا درست است.

بر اساس اعلام بانک مرکزی، نرخ تورم در سال‌‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب ۴۶.۲ و ۴۶.۵ بوده است.

ارقامی که در سامانه‌های قضایی منتشر شده، نشان می‌دهد بانک مرکزی نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ را ۵۲.۳ درصد محاسبه کرده است.

بدین ترتیب، نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ رکورد ۸۰ ساله در ایران را شکست.

مسعود پزشکیان در مناظره گفت: «پرونده هسته‌ای ایران در زمان جلیلی به شورای امنیت رفت.»

بررسی‌های ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد این ادعا گمراه‌کننده است.

در تابستان ۱۳۸۴ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی را به شورای امنیت ارجاع داد. شورای امنیت ۹ مرداد سال ۱۳۸۵ قطعنامه ۱۶۹۶ را علیه برنامه هسته‌ای ایران صادر کرد.

از مرداد ۱۳۸۴ تا مهر ۱۳۸۶ و در زمان صدور اولین قطعنامه علیه برنامه هسته‌ای ایران در شورای امنیت، علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و سرپرست مذاکرات بود.

قطعنامه ۱۷۳۷ شورای امنیت در دی‌ ۱۳۸۵ و قطعنامه ۱۷۴۷ در فروردین ۱۳۸۶، دو قطعنامه بعدی شورای امنیت علیه برنامه‌ هسته‌ای جمهوری اسلامی بودند که در دوره لاریجانی صادر شدند.

هر چند در دوران دبیری جلیلی در شورای عالی امنیت ملی و سرپرستی مذاکرات هسته‌ای، چهار قطعنامه ۱۸۰۳، ۱۸۳۵، ۱۹۲۹ و ۱۹۸۴ علیه جمهوری اسلامی اعمال شد، اما پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی برای اولین بار در دوران او به شورای امنیت ارجاع نشد.

بر این اساس، ادعای پزشکیان گمراه‌کننده است.

مسعود پزشکیان در جریان مناظره دوم گفت:‌ «بدترین وضع تورم در دولت رئیسی اتفاق افتاد.»

بر اساس بررسی‌های ایران‌اینترنشنال، این ادعا درست است.

ارقامی که در سامانه‌های قضایی منتشر شده نشان می‌دهد بانک مرکزی نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ را ۵۲.۳ درصد محاسبه کرده است.

این میزان بالاترین نرخ تورم سالانه از سال ۱۳۲۲ است. رکورد پیشین نرخ تورم پس از انقلاب مربوط به سال ۱۳۷۴ و حدود ۴۹.۴ درصد بود.

مسعود پزشکیان در جریان مناظره دوم گفت دولت کسری بودجه‌اش را از بورس تامین می‌کند.

بررسی‌های ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد این ادعا درست است.

اردیبهشت سال گذشته یک کارشناس صدا و سیما در شبکه خبر گفت: «در سه سال اخیر دولت بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه را تامین کرده است.»

علاوه از رقم ۲۰۰ هزار میلیاردی مورد اشاره کارشناس صداوسیما، تامین کسری بودجه دولت از جیب شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و البته سرمایه‌های مردم، فرایندی انکارناپذیر است.

فروش اوراق بهادار و خرید و فروش سهام‌های شرکت‌های دولتی، یکی از شیوه‌های مورد استفاده دولت‌ها برای تامین سرمایه از بازار بورس است و تنها محدود به دولت ابراهیم رئیسی نبوده است.

جابر رجبی، فعال و تحلیل‌گر سیاسی در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت: «رئیسی برای خامنه‌ای خطری نداشت، اما جلیلی برای او خطر دارد. جلیلی یک شخصیت کنترل‌گر دارد و می‌خواهد در همه جزییات دخالت کند. او هنوز در هیچ بازی بزرگی در سیاست و حکومت وارد نشده است و اگر وارد بشود، احتمالا بازی را بسیار پیچیده می‌کند. من عقیده‌ دارم کار از دست علی خامنه‌ای خارج شده است.»

رجبی افزود: «در حال حاضر می‌شود گفت خطر پزشکیان بدون اطرافیانش بسیار کمتر از خطر جلیلی تنها است. اتفاقا این بار انتخاب بین بد و بدتر برای مردم ایران نیست و برای شخص علی خامنه‌ای است و من باور دارم اگر جلیلی رئیس‌جمهور شود، برای خامنه‌ای چالش بزرگی ایجاد خواهد شد.»

مسعود پزشکیان در واکنش به انتشار ویدیویی از سخنان او درباره افزایش قیمت بنزین به ۲۵ هزار تومان گفت: «آن موقعی که حرف بنزین ۲۵ هزار تومانی را زدم، در دولت نبودم.»

پزشکیان گفت: «اینکه در جلسه دانشجویی من یک حرفی زدم، بله. اینکه در حاکمیت می‌خواهید چه کار کنید، حاکمیت که جلسه دانشجویی نیست.»

او افزود یارانه انرژی باید به عدالت، به‌ویژه در میان اقشار آسیب‌پذیر، تقسیم شود.

مسعود پزشکیان در جریان دومین مناظره گفت: «کسانی که از دیوار سفارتخانه بالا رفتند، در ستاد جلیلی هستند.»

سعید جلیلی نیز در پاسخ اعلام کرد: «من در جلسه شورایعالی امنیت ملی درباره حمله به سفارت هشدار دادم، اما توجه نکردند.»

تصویری از محسن منصوری، رییس ستاد جلیلی، در جمع حمله‌کنندگان به سفارت عربستان سعودی در دی‌ماه ۱۳۹۴ از سوی رسانه‌های حامی پزشکیان منتشر شده است. با این حال حامیان جلیلی اصالت تصویر را زیر سوال برده‌اند.

حسین کردمیهن، روحانی حامی محمدباقر قالیباف، در سال ۱۳۹۵ در نامه‌ای به حسن روحانی نوشت: «اراده دولت و شخص حضرتعالی برای گوشمالی عربستان سعودی بود وگرنه با شناختی که من از شما داشتم، می‌دانستم که اگر حسن روحانی نمی‌خواست، از چند کیلومتری به سفارت نمی‌شد نزدیک شد! و این همان چیزی است که برای همه افرادی که آنجا بودند، متبادر شد! و برای همین افراد وارد سفارت شدند و لاغیر.»

کردمیهن در انتخابات فعلی از حامیان جلیلی است. او در حساب کاربری خود نوشت: «من جلیلی رو از بیست و چند سال پیش می‌شناسم و زیر نظر دارم. او آدم خوبی بود و آدم خوبی هم هست.»

سخنان پزشکیان و جلیلی قابل اثبات نیستند. با این حال، می‌توان تایید کرد حمله‌کنندگان به سفارت عربستان سعودی از حامیان جلیلی هستند.

در تاریخ ۲۳ تیر ۱۳۹۴ جمهوی اسلامی، پنج عضو دائم شورای امنیت (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه) و آلمان توافقی به نام برجام یا برنامه راهبردی جامع اقدام مشترک را امضا کردند. علاوه بر این کشورها، اتحادیه اروپا هم از امضاکنندگان این توافق بود.

هرچند آمریکا در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ از این قرارداد خارج شد، اما ایران و کشورهای اروپایی همچنان از این توافق خارج نشده‌اند.

بنابراین ادعای جلیلی مبنی بر این‌که ایران در ماجرای برجام تنها به سه کشور اروپایی چشم دوخته، نادرست است.

اتحادیه اروپا از ۲۷ کشور تشکیل شده است و در صورت عدم حل منازعات سیاسی و امنیتی بین المللی، روابط ایران نه با سه کشور، که با ۲۷ کشور دچار چالش می‌شود.

حسین علیزاده، تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت: «رییس‌جمهور هر جای دنیا وقتی به مقام خودش می‌رسد، حرفش نافذ بر میلیون‌ها شهروند آن کشور است. من یک سوال ساده دارم: پزشکیان در صورتی که انتخاب شود، حرفش می‌تواند نافذ بر سپاه قدس باشد؟ آیا حرفش می‌تواند نافذ بر رهبر جمهوری اسلامی باشد؟»

او رای‌گیری برای انتخاب رییس‌جمهور را «انتخاباتی برای برگزیدن پیشکار رهبری» خواند و افزود: «شما از پیشکار رهبری چه انتظاری دارید؟»

سعید جلیلی با انتقاد از صحبت‌های نامزد مورد حمایت اصلاح‌طلبان گفت: «پزشکیان چرا می گوید ما در قفس هستیم؟ ما تعاملات گسترده می‌توانیم داشته باشیم.»

جلیلی خطاب به پزشکیان افزود: «متاسفم که شما می‌خواهید امتیاز بدهید تا تحریم را بردارید.»

جلیل افزود پزشکیان از پاسخ دادن به سوالات طفره می‌رود و در مورد راه‌حل‌های خود برای مشکلات صحبت نمی‌کند.

منصوره حسینی ‌یگانه، روزنامه‌نگار و پژوهش‌گر حقوق زنان در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت: «در شرایط فعلی کسانی مردم را تشویق به شرکت در انتخابات می‌کنند و وعده می‌دهند و می‌گویند وضعیت از این بدتر نمی‌شود. باید گفت که هیچ تضمینی برای بدترشدن فضا وجود ندارد، همان‌طور که تجربه گذشته نشان داده است.»

او افزود: «مشارکت مردم و امیدواری آن‌ها به صحبت‌های جلیلی و پزشکیان باعث می‌شود مردم در آینده افسرده‌تر و سرخورده‌تر شوند.»

امید شمس، حقوقدان و تحلیل‌گر سیاسی در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت: «در ایران اساسا کاندیداهای انتخابات نمی‌توانند نماینده ما باشند، زیرا انتخاب پیشاپیش انجام شده است.».

او ماهیت و هویت حکومت را از دلایل بی‌معنا شدن انتخابات دانست و افزود: «ما در جمهوری اسلامی از لحاظ ساختار حقوقی و سیاسی، با یک دوپارگی مواجه هستیم. به عبارتی دیگر، ما با ساختاری سر و کار داریم که یک سمت آن، مفاهیم مذهبی و سمتی دیگر، مفاهیم دموکراتیک است. این دو مفهوم مدام همدیگر را خنثی می‌کنند. از یک سو علی خامنه‌ای می‌گوید مردم صلاحیت شرکت در رفراندوم را ندارند؛ از طرفی دیگر، بر حضور مردم در انتخابات تاکید می‌کند.»

مسعود پزشکیان در پاسخ به سوال مجری درباره قانون اقدام راهبردی مجلس درباره برجام گفت: «چون قانون است، آن را اجرا خواهم کرد.»

او بر لزوم مذاکره در خصوص برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی تاکید کرد و گفت: «نمی‌توانیم ۱۰۰ درصد بگوییم می‌رویم و همه مسائل را حل خواهیم کرد.»

مسعود پزشکیان، نامزد مورد حمایت اصلاح‌طلبان در ابتدای مناظره دوم، قاسم سلیمانی را «غرور ملی»، «خار چشم دشمنان» و «الگوی جوانان» خواند.

او افزود سلیمانی در خارج «یک قهرمان ظلم‌ستیز» و در داخل «یار و یاور ستم‌دیدگان» بود.

او همچنین دو بار «شورای امنیت کشور» را اشتباها به جای «شورای عالی امنیت ملی کشور» به کار برد، در حالی که این دو، نهادهای مختلفی در ساختار جمهوری اسلامی هستند.

مراد ویسی، تحلیل‌گر سیاسی با اشاره به تفاوت‌های پزشکیان و جلیلی گفت جلیلی با تفکر خود، «چاقو به دست ایستاده و صراحتا می‌گوید ما رای مردم را قبول نداریم».

او افزود جلیلی نماینده جبهه پایداری و تفکر مصباح یزدی است که به صورت علنی معتقد بود مردم حقی برای انتخاب رییس‌جمهور ندارند.

ویسی با مقایسه جلیلی و پزشکیان تاکید کرد نامزد مورد حمایت اصلاح‌طلبان می‌خواهد «با پنبه سر بِبُرد».

به گفته این تحلیل‌گر، پزشکیان و ظریف وعده‌هایی می‌‎دهند که قادر به عمل کردن‌ به آن‌ها نیستند.

رضا علیجانی، فعال و تحلیل‌گر سیاسی با اشاره به حمایت اصلاح‌طلبان از پزشکیان و تاکید چندباره این نامزد بر پیروی از سیاست‌های علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، گفت پزشکیان توان ایستادن در برابر هسته مرکزی قدرت را ندارد.

او صحبت‌های پزشکیان و جلیلی را در جریان اولین مناظره، «گفتاردرمانی، موعظه‌درمانی و راه‌حل‌های هوایی دادن» خواند و افزود بسیاری از مردم این مناظره‌ها را دنبال نمی‌کنند.

علیجانی تاکید کرد زمین بازی نیروهای گذارطلب و تحول‌خواه، «جامعه مدنی تحریم‌کننده انتخابات، زندانیان سیاسی زن و مرد، محصورین، کارگران و معلمان است»، نه صندوق رای حکومت.

دومین مناظره تلویزیونی مسعود پزشکیان و سعید جلیلی، دو نامزد راه‌یافته به دور دوم انتخابات نظام برای جانشینی ابراهیم رئیسی، ساعت ۲۱:۳۰ (به وقت ایران) سه‌شنبه ۱۲ تیر برگزار می‌شود.

بنا بر اعلام ستاد انتخابات صدا و سیمای جمهوری اسلامی، محور اصلی مناظره نخست پزشکیان و جلیلی، مسائل مسائل اقتصادی خواهد بود.

در دور اول انتخابات، پزشکیان، نامزد مورد حمایت اصلاح‌طلبان بیش از ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار رای و جلیلی بیش از ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار رای به دست آوردند.

۶۰ درصد از شهروندان واجد شرایط در این انتخابات شرکت نکردند.

مسعود پزشکیان و سعید جلیلی در نخستین مناظره تلویزیونی خود، به مشارکت کم‌رنگ شهروندان در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری پرداختند.

جلیلی با تایید تلویحی نگاه ابزاری به بسیاری از رای‌دهندگان گفت: «نمی شود در زمان انتخابات در فلان روستا صندوق رای را با بالگرد ببرید، اما در سایر عرصه‌ها آن‌ها را رها کنید.»

پزشکیان نیز با بیان اینکه «مردم از ما ناراضی هستند»، افزود: «روز به روز پشتوانه اجتماعی را به خاطر گرانی، برخورد با دختران، اینترنت و فیلترینگ از دست می دهیم.»