تام باراک، فرستاده ویژه دولت ترامپ و سفیر آمریکا در ترکیه، توافق صلح غزه در شرم‌الشیخ را فرآیندی خواند که باید به دمشق و در نهایت به بیروت هم برسد و گفت اگر لبنان در خلع سلاح حزب‌الله تعلل کند، ممکن است اسرائیل به‌تنهایی وارد عمل شود که پیامدهایش سنگین خواهد بود.
باراک دوشنبه ۲۸ مهر با انتشار یادداشتی در صفحه ایکس خود، از توافق صلح غزه به‌عنوان لحظه‌ای سرنوشت‌ساز در دیپلماسی مدرن خاورمیانه یاد کرد و آن را «نخستین قطعه از موزاییک مشارکت در ثبات منطقه» دانست.
به گفته او، برای نخستین‌بار در حافظه زنده منطقه، اراده سیاسی، ضرورت اقتصادی و امید عمومی هم‌راستا شده‌اند و تنها مانع در برابر پیشرفت، «رهبری خصمانه و فریبکار» سپاه پاسداران و نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی است.
فرستاده ویژه آمریکا همچنین از سوریه و لبنان به‌عنوان دو بخش مهم دیگر معماری صلح منطقه نام برد که هنوز کامل نشده است.
سوریه؛ قطعه گمشده صلح
باراک در ادامه یادداشت خود، سوریه را کشوری تکه‌تکه و خسته از سال‌ها جنگ خواند که هم نماد و هم آزمون واقعی پایداری نظم جدید منطقه‌ای است.
فرستاده ویژه ترامپ گفت: «نسیم آشتی که در غزه وزیدن گرفت، اکنون باید از مرزهای شمالی اسرائیل بگذرد و جان تازه‌ای در کالبد سوریه بدمد.»
او با اشاره به فرمان ترامپ برای لغو تحریم‌های آمریکا علیه سوریه و رای سنا به لغو قانون «قیصر برای حمایت از غیرنظامیان سوریه» افزود این دو تصمیم مهم، سیاست واشینگتن در برابر دمشق را «از تنبیه به شراکت» تغییر داد.
به گفته باراک که همزمان فرستاده ایالات متحده در امور سوریه است، لغو تحریمها نه صدقه که راهبردی برای امکان بازسازی زیرساختهای این کشور محسوب میشود.
او رونق اقتصادی را موثرترین پادزهر افراطگرایی و لغو تحریمها را نه نشانه سازش، بلکه واقعگرایی خواند و از مجلس نمایندگان آمریکا خواست در ادامه سیاست ترامپ و مجلس سنا، قانون قیصر را لغو کنند.
قانون قیصر که در سال ۲۰۱۹ در ایالات متحده به تصویب رسید، با هدف تشدید فشار بر بشار اسد، رییسجمهوری مخلوع سوریه، هر فرد یا نهادی را که با حکومت سوریه همکاری اقتصادی یا فنی داشته باشد، مشمول تحریم میکند.
لبنان؛ جبهه دوم
به گفته باراک، در حالی که سوریه از طریق عادیسازی روابط با همسایگان خود از جمله اسرائیل و ترکیه به ثبات دست مییابد، پایه نخست چارچوب امنیتی شمال اسرائیل شکل گرفته است.
از نظر او، پایه دوم باید خلع سلاح حزب‌الله و آغاز گفتوگوهای امنیتی و مرزی لبنان با اسرائیل باشد.
الحدث ۲۸ مهر گزارش داد جوزف عون، رییسجمهوری لبنان، در جریان سفر به نیویورک، پیشنهادی برای محدود ساختن سلاحهای حزب‌الله دریافت کرد.
منابع الحدث گفتند حزب‌الله در مرحله بعد در ازای تحویل سلاحهای خود، خواستار «تضمین عربی» خواهد شد.
بر اساس این گزارش، حزب‌الله به این باور رسیده است که «دکترین نبرد برای فلسطین» به پایان خود رسیده است.
باراک در یادداشت خود، آتشبس اسرائیل و لبنان را بهدلیل آنکه حزب‌الله طرف مستقیم توافق نبود، ناموفق خواند و از کمکهای مالی مستمر جمهوری اسلامی به این گروه به‌عنوان عاملی یاد کرد که باعث شده «آرامشی شکننده بدون صلح، ارتشی بدون اقتدار و دولتی بدون کنترل» در لبنان شکل بگیرد.
اوایل سال جاری میلادی واشینگتن طرحی به نام «یک تلاش دیگر» به‌عنوان چارچوبی برای خلع سلاح تدریجی حزب‌الله، نظارت تاییدشده و مشوقهای اقتصادی زیر نظر آمریکا و فرانسه پیشنهاد کرد.
به گفته باراک، لبنان بهدلیل نفوذ حزب‌الله در شورای وزیران آن را نپذیرفت.
در نهایت، دولت لبنان ۱۶ مرداد کلیات طرح آمریکا را برای خلع سلاح گروههای مسلح تصویب کرد.
نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله، بارها تاکید کرده این گروه به خلع سلاح تن نخواهد داد.
باراک در یادداشت خود تاکید کرد با ثبات یافتن دمشق، حزب‌الله بیش از پیش منزوی میشود.
به گفته او، اکنون انگیزه برای اقدام از هزینه سکون بیشتر است: «شرکای منطقه‌ای آماده سرمایهگذاری هستند، مشروط بر اینکه لبنان انحصار استفاده از زور را به ارتش ملی خود بازگرداند... اگر بیروت تعلل کند، ممکن است اسرائیل به‌تنهایی اقدام کند و در این حالت، پیامدهای آن سنگین خواهد بود.»
او افزود اگر بیروت دست به اقدام نزند، شاخه نظامی حزب‌الله دیر یا زود با حملهای سنگین از سوی اسرائیل و شاخه سیاسی آن نیز احتمالا با انزوا روبهرو خواهد شد.
باراک پیشبینی کرد در صورت وقوع این خسارات سرزمینی و سیاسی، انتخابات ماه مه ۲۰۲۶ به بهانه جنگ به تاخیر بیفتد و این موضوع میتواند لبنان را وارد هرجومرجی گسترده کند و نظام سیاسی شکننده را از هم بپاشاند.
جمهوری اسلامی با خلع سلاح حزب‌الله مخالفت کرده و در سوی دیگر، دولت لبنان از تهران خواسته است در امور داخلی این کشور دخالت نکند.
به گفته فرستاده ویژه دولت ترامپ، این تصور که یک گروه شبهنظامی میتواند دموکراسی را تعلیق کند، اعتماد عمومی به دولت را از میان میبرد، مداخله منطقه‌ای را برمیانگیزد و خطر فرو رفتن لبنان از بحران به فروپاشی نهادی کامل را در پی خواهد داشت.
باراک تاکید کرد: «اکنون لبنان در برابر انتخابی سرنوشت‌ساز قرار دارد: پیمودن مسیر نوسازی ملی یا ماندن در باتلاق فلج و سقوط.»
