جاناتان روهه، مدیر سیاست خارجی در موسسه یهودی امنیت ملی آمریکا، در همین رابطه گفت تهران در مقطع کنونی بهدلیل هراس از حمله دوباره اسرائیل، از برداشتن گامهای بعدی برای پیشبرد برنامه اتمیاش خودداری کرده است.
به گفته او، جمهوری اسلامی احتمالا هنوز «بخشی از زیرساخت و دانش لازم» برای ساخت نمونهای ابتدایی از یک سلاح هستهای آزمایشی را حفظ کرده، اما به این باور رسیده است که هرگونه اقدام در این زمینه به «مجازات» خواهد انجامید.
روهه افزود: «عامل کلیدی در گامهای بعدی هستهای ایران فنی نیست، بلکه روانی است. [تهران] فعلا بهدلیل ترس از حمله دوباره متوقف مانده است.»
فرانسه، بریتانیا و آلمان ششم شهریور در نامهای به شورای امنیت، از تصمیم خود برای آغاز فرآیند فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه تهران خبر دادند.
در پی این اقدام، مقامهای جمهوری اسلامی مواضعی دوگانه اتخاذ کردهاند؛ از یک سو احتمال خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) را مطرح کرده و از سوی دیگر از آمادگی تهران برای تداوم مسیر دیپلماتیک خبر دادهاند.
پیامدهای سنگین خروج از انپیتی
تایمز اسرائیل در ادامه گزارش داد حکومت ایران در شرایط کنونی بیش از هر چیز بر بازسازی سامانههای پدافندی و جبران خسارات ناشی از حملات اسرائیل متمرکز است و نه بر توسعه برنامه هستهای.
این رسانه خروج از انپیتی را «نگرانکنندهترین واکنش» احتمالی جمهوری اسلامی به تحولات اخیر خواند و نوشت: «این تصمیم پیامدهای سنگینی خواهد داشت؛ هم از نظر بازگرداندن آمریکا، اسرائیل و ایران به مسیر درگیری، و هم برای رژیم جهانی عدم اشاعه [تسلیحات اتمی].»
تایمز اسرائیل افزود: «در برابر هر اقدام تلافیجویانه تهران، امکان حمله دوباره اسرائیل یا آمریکا وجود دارد. مسیر دیپلماسی همچنان باز است، اما مسیر جنگ نیز همچنان پیشرو قرار دارد.»
در همین حال، کلسی داونپورت، مدیر سیاست منع گسترش در انجمن کنترل تسلیحات، گفت تا زمانی که بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی بار دیگر به ایران بازنگردند و وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده و شمار سانتریفیوژهای از بین رفته را روشن نکنند، نمیتوان ارزیابی دقیقی از سرعت بازگشت جمهوری اسلامی به آستانه هستهای داشت.
در روزهای اخیر برخی گزارشها از احتمال از سرگیری رویارویی نظامی ایران و اسرائیل حکایت دارد.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۶ شهریور در دیدار با هیات دولت گفت دشمن درصدد تحمیل فضای «نه جنگ، نه صلح» بر ایران است، اما «این حالت برای کشور ضرر و خطر دارد».
این در حالی است که او پیشتر در مرداد ۱۳۹۷ تاکید کرده بود که «نه جنگ میشود و نه مذاکره میکنیم».
شبکه خبری فرانس۲۴ در ۱۴ شهریور گزارش داد فعال شدن مکانیسم ماشه با قرار دادن جمهوری اسلامی در «جایگاه متهم» از منظر حقوق بینالملل میتواند «مشروعیتبخش حمله جدید اسرائیل» باشد.