در پی حمله گسترده اسرائیل به تاسیسات هستهای و نظامی جمهوری اسلامی، دونالد ترامپ، در پیامی در ترورت سوشال نوشت: «دو ماه پیش، به ایران یک ضربالاجل ۶۰ روزه دادم تا توافقی انجام دهد. آنها باید این کار را میکردند! امروز روز شصتویکم است.»
بر پایه این گزارش، این اقدام ضربهای راهبردی و سنگین به رژیم جمهوری اسلامی و نیروی هوافضای سپاه پاسداران وارد کرد.
مقام اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، جمعه ۲۳ خرداد اعلام کرد موساد، مشابه عملیات معروف «پیجر» که برای مختلسازی سامانههای ارتباطی حزبالله انجام شد، توانست در یک روند بلندمدت، نیروی هوافضای سپاه پاسداران را فریب داده و یکی از حساسترین و حیاتیترین سامانههای رژیم ایران را مختل کند.
این موفقیت از طریق شرکتهای پوششی بینالمللی، جمعآوری اطلاعات دقیق، قاچاق قطعات به داخل ایران و همچنین قابلیت فعالسازی از راه دور با فاصلهای نزدیک به دو هزار کیلومتر حاصل شده است.
عملیات در پایگاه اسپادجاباد
در عملیات دیگری، موساد موفق شد پرتابگرهای موشک زمین به زمین در پایگاه «اسپادجاباد» واقع در نزدیکی تهران را با استفاده از پهپادهای انفجاری از کار بیندازد.
این اقدام، مشابه حملات پهپادی اوکراین به پایگاههای هوایی در خاک روسیه بوده و با استقرار پهپادها در نزدیکی پایگاههای نظامی ایران و فعالسازی آنها به وسیله نیروهای آموزشدیده، صورت گرفته است.
در سومین عملیات در عمق خاک ایران نیز موشکهای هدایتشونده دقیق، سامانههای پدافند هوایی ایران را در چندین نقطه در منطقه تهران هدف قرار دادند.
این عملیات که اسرائیل مدتها برای آن در حال برنامهریزی بوده است، شامل شناسایی دقیق مکان سامانههای پدافندی ایران، قاچاق موشکهای دقیق به داخل مرزهای ایران و ایجاد توانایی لازم برای شلیک و اصابت به اهداف در داخل خاک ایران بوده است.
این مقام اسرائیلی تاکید کرد مجموعه عملیات اسرائیل نهتنها زیرساختهای موشکی جمهوری اسلامی را تضعیف کرده، بلکه نشاندهنده نفوذ عمیق موساد در ساختارهای امنیتی و نظامی ایران است.
بامداد جمعه ۲۳ خرداد ارتش اسرائیل در بیانیهای رسمی اعلام کرد حملهای «دقیق و پیشگیرانه» را در خاک ایران آغاز کرده که هدف از آن، ضربه زدن به برنامه هستهای و نظامی جمهوری اسلامی و پاسخ به «تهاجمات مستمر رژیم ایران علیه اسرائیل» است.
طبق این بیانیه دهها فروند از هواپیماهای نیروی هوایی اسرائیل به دهها هدف نظامی و سایتهای مرتبط با برنامه هستهای ایران در مناطق مختلف این کشور حمله کردند.
طبق اطلاعیه هلال احمر بیش از ۶۰ نقطه در استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، ایلام، تهران، خوزستان، کردستان، کرمانشاه، مرکزی و همدان، هدف قرار گرفته شده است.
بعد از صدور این اطلاعیه، گزارشهایی درباره هدف قرار گرفتن شیراز، مرکز استان فارس، منتشر شد.
در این اطلاعیه از شهروندان خواسته شده به جز در موارد ضروری از خانه خارج نشوند و از فیلمبرداری از نقاط هدف قرار گرفته شده خودداری کنند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پس از حمله بامداد جمعه اعلام کرد: «این عملیات به زیرساختهای هستهای ایران، کارخانههای موشکهای بالستیک و توانمندیهای نظامی آن آسیب خواهد زد.»
او افزود: «ما تاسیسات اصلی غنیسازی ایران در نطنز را هدف قرار دادیم. دانشمندان برجسته هستهای ایران را که روی ساخت بمب کار میکردند نیز هدف قرار دادیم.»
سایت آکسیوس به نقل از یک مقام اسرائیلی خبر داد علاوه بر حملات گسترده نیروی هوایی اسرائیل به نقاط مختلف ایران، موساد نیز مجموعهای از عملیاتهای مخفی ضدتروریستی را در عمق خاک این کشور هدایت کرده است تا آرایش موشکی راهبردی و توانمندیهای پدافند هوایی ایران را مختل کند.
بر اساس گزارش برخی رسانههای ایران، تاسیسات پارچین، خنداب و رآکتور آب سنگین اراک هم هدف قرار گرفتهاند.
چه کسانی هدف قرار گرفتند؟
یک مقام ارشد سیاسی اسرائیل در اولین دقایق حمله این کشور به ایران، به ایراناینترنشنال گفت ارتش اسرائیل به تهران حمله هوایی کرده و خانه مقامات ارشد نظامی و سیاسی را هدف گرفته است. او تاکید کرد افراد غیرنظامی هدف نیستند و خطری آنان را تهدید نمیکند.
محمد باقری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران و غلامعلی رشید، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتمالانبیا در میان کشتهشدگان هستند.
ساعاتی پس از آغاز حملات اسرائیل، خبر کشته شدن امیرعلی حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، منتشر شد.
منابع ایراناینترنشنال اعلام کردند که علی شمخانی، مشاور علی خامنهای نیز در جریان حمله کشته شده است.
رسانههای ایران از کشته شدن شش «دانشمند هستهای» خبر دادند؛ از جمله محمدمهدی طهرانچی، رییس دانشگاه آزاد و استاد فیزیک، فریدون عباسی، رییس پیشین سازمان انرژی اتمی و احمدرضا ذوالفقاری، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی هستهای.
کدام شهرها هدف قرار گرفتند؟
گزارشهای مردمی در ساعات اولیه حاکی از آن بود که شهرهای تهران، کرج، اصفهان، تبریز، ایلام، قصر شیرین، کرمانشاه، خرمآباد، کاشان، گلپایگان، اهواز و بروجرد شاهد موجی از حملات و انفجارهای پیاپی در بامداد جمعه بودهاند.
صداوسیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد اطراف پالایشگاه تبریز مورد اصابت قرار گرفته است.
مجید فرشی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی از کشته شدن دو نفر و مجروح شدن شش نفر در حملات اسرائیل به تبریز خبر داد.
او گفت پادگان کریمی در سعیدآباد، پادگان الزهرا در امند و مرکز رادار در سردرود هدف قرار گرفتهاند.
بر اساس گزارشها و ویدیوهای منتشر شده، محلات متعددی از تهران شامل کامرانیه، سعادتآباد، شهرک محلاتی، حوالی ورزشگاه شیرودی، خیابان اندرزگو، میدان ونک، شهرآرا، مرزداران، میدان نوبنیاد، امیرآباد، فرحزاد، نارمک و جاده اسلامشهر، شاهد انفجار یا انفجارهایی در بامداد جمعه بودهاند.
شرکت ملی پالایش نفت گفت هیچ آسیبی به تاسیسات نفتی ایران وارد نشده است.
کانال ۱۱ اسرائیل و وبسایت واینت، در گزارشهایی به نقل از یک مقام امنیتی اعلام کردند عملیات بامداد جمعه ۲۳ خرداد در عمق خاک ایران، در سه مرحله و از سالها پیش برنامهریزی شده بود.
به گفته این منبع، موساد طی سالهای گذشته بهطور مخفیانه قابلیتهایی را در خاک ایران ایجاد کرد که با هدف ضربه زدن به زیرساختهای راهبردی موشکی و سامانههای پدافند هوایی جمهوری اسلامی طراحی شدند.
این اقدامات کماندویی شامل نفوذ، استقرار و فعالسازی گسترده تسلیحات پیشرفته و حملات دقیق به مراکز حساس نظامی جمهوری اسلامی بوده است.
برخی از اقداماتی که به گفته این منبع میتوان از آنها پرده برداشت به شرح زیر است:
استقرار تسلیحات هدایتشونده در خاک ایران: تیمهای کماندویی موساد، در مناطقی باز و نزدیک به سامانههای موشک زمینبههوای جمهوری اسلامی، پیشاپیش سامانههای عملیاتی پیشرفتهای را مستقر کرده بودند.
این تسلیحات با آغاز حمله، بهطور هماهنگ و با دقت بالا به سوی اهداف از پیش تعیینشده شلیک شدند تا توان دفاع هوایی جمهوری اسلامی را مختل کنند و مسیر را برای حملات هوایی اسرائیل باز کنند.
توسعه و استقرار فناوریهای پیشرفته در خودروها: موساد سامانههای تهاجمی پیشرفتهای را روی خودروهایی نصب کرده بود که پیشتر بهطور محرمانه وارد ایران شده بودند.
همزمان با آغاز حمله، این خودروها تسلیحات خود را بهسوی سامانههای دفاعی جمهوری اسلامی شلیک کردند و بنا بر گزارشها، این سامانهها را بهطور کامل از کار انداختند.
تاسیس پایگاه پهپادهای انفجاری در نزدیکی تهران: موساد یک پایگاه مخفی برای پهپادهای انتحاری در نزدیکی پایگاه موشکی، در حومه تهران، ایجاد کرده بود و از این پایگاه، پهپادهایی به سوی پرتابگرهای موشکهای زمینبهزمین جمهوری اسلامی پرتاب شدند.
این پرتابگرها از جمله تهدیدهای مستقیم علیه اهداف راهبردی و غیرنظامی اسرائیل به شمار میرفتند.
این عملیات که به گفته منابع اسرائیلی در نوع خود بیسابقه و بسیار پیچیده بوده، بخشی از راهبرد گسترده اسرائیل برای جلوگیری از گسترش نفوذ نظامی جمهوری اسلامی در منطقه و محدودسازی برنامههای موشکی و هستهای آن عنوان شده است.
از ساعات ابتدایی بامداد جمعه ۲۳ خرداد، مقامات غربی و کشورهای منطقه، مواضع خود را در قبال حمله اسرائیل به نقاط مختلفی در ایران مطرح کردند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، با بیان اینکه اسرائیل «بهطور یکجانبه» دست به اقدام نظامی زده است، گفت: «ما در این حملات نقشی نداریم و اولویت نخست ما حفاظت از نیروهای آمریکایی در منطقه است.»
او تاکید کرد: «اجازه دهید روشن بگویم: ایران نباید منافع یا نیروهای آمریکایی را هدف قرار دهد.»
روسیه- وزارت خارجه روسیه حملات اسرائیل به ایران و تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی را «بیدلیل و ناقض منشور سازمان ملل» دانست.
این وزارتخانه جمعه ۲۳ خرداد در بیانیهای اعلام کرد: «حملات نظامی بیدلیل به کشوری دارای حاکمیت که عضو سازمان ملل متحد است، همچنین به شهروندان، شهرهای غیرنظامی و زیرساختهای انرژی هستهای آن، بهشدت غیرقابل قبول است.»
چین- لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، ضمن ابراز «نگرانی عمیق» در مورد حملات بامداد جمعه، آن را «نقض حاکمیت» جمهوری اسلامی دانست و محکوم کرد.
علاوه بر این، چین برای کاهش تنشها ابراز تمایل کرد.
سخنگوی وزارت خارجه چین گفت پکن از همه طرفها میخواهد برای ارتقای صلح و ثبات منطقهای و جلوگیری از تشدید بیشتر تنشها، اقدامات بیشتری انجام دهند.
بریتانیا- کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، گزارشها درباره حملات را «نگرانکننده» توصیف کرد و از همه طرفها خواست فورا از تنشها بکاهند.
او گفت: «اکنون زمان خویشتنداری، آرامش و بازگشت به دیپلماسی است.»
آلمان- فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، در بیانیهای اعلام کرد بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، صبح روز حمله در یک تماس تلفنی، او را از حمله به جمهوریاسلامی مطلع کرده است.
در این بیانیه آمده است که اسرائیل «حق دفاع از خود» را دارد و جمهوریاسلامی نباید به توسعه سلاح هستهای دست یابد. با این حال، مرتس از دو طرف خواست از تشدید تنشها خودداری کنند.
در این بیانیه همچنین آمده است که مرتس جلسهای با کابینه امنیتی برگزار کرده که در آن، تصمیم به اتخاذ تمامی اقدامات احتیاطی لازم برای حفاظت از شهروندان آلمانی در اسرائیل، ایران و سایر نقاط منطقه گرفته شده و همچنین تدابیر امنیتی برای حفاظت از مراکز یهودی و اسرائیلی تقویت شده است.
فرانسه- کاخ الیزه اعلام کرد امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، جمعه نشست ویژه دفاعی برای بررسی حملات اسرائیل به جمهوری اسلامی برگزار خواهد کرد.
استرالیا- پنی ونگ، وزیر خارجه استرالیا نیز با ابراز نگرانی شدید از تشدید درگیری بین اسرائیل و جمهوری اسلامی، از طرفین خواست از «لفاظیها» و اقدامتی که بر شدت تنش میافزایند خودداری کنند.
ونگ تاکید کرد: «همه ما از تهدیدی که برنامه هستهای و موشکی جمهوری اسلامی متوجه صلح و امنیت بینالمللی میکند، آگاهیم و از طرفها میخواهیم گفتوگو و دیپلماسی را در اولویت قرار دهند.»
ژاپن- تاکشی ایوایا، وزیر خارجه ژاپن، از «استفاده از زور»، در زمانی که تلاشهای دیپلماتیک از جمله مذاکرات میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی برای «حل مسالمتآمیز» پرونده هستهای در جریان بوده است، ابراز تاسف کرد.
او تاکید کرد: «دولت ژاپن این اقدام [حملات شب گذشته اسرائیل] را که موجب تشدید اوضاع شده، قویا محکوم میکند.»
کشورهای منطقه
عمان، میانجی مذاکرات هستهای ایران و آمریکا، حملات بامداد جمعه را تشدیدی خطرناک و بیپروایانه دانست و آن را «نقض آشکار منشور سازمان ملل و اصول حقوق بینالملل» توصیف کرد.
این کشور تاکید کرد که «چنین رفتار تهاجمی و مداومی» غیرقابلقبول است و صلح و امنیت منطقهای را بیش از پیش در معرض تهدید قرار میدهد.
مسقط اعلام کرد: «سلطنت عمان، اسرائیل را مسئول این تشدید تنش و پیامدهای آن میداند.»
عربستان سعودی اعلام کرد این کشور حملات آشکار اسرائیل به جمهوری اسلامی، «کشور اسلامی برادر» را قویا محکوم میکند.
ریاض تاکید کرد این اقدامات حاکمیت و امنیت جمهوری اسلامی را تضعیف کرده و «نقض آشکار قوانین و عرف بینالمللی» محسوب میشود.
ترکیه اعلام حملات بامداد جمعه اسرائیل را «به شدیدترین شکل ممکن» محکوم کرد.
آنکارا اعلام کرد این حمله «ناقض آشکار حقوق بینالملل» و یک اقدام «تحریکآمیز» در راستای «سیاست بیثباتسازی راهبردی اسرائیل» در منطقه است.
دولت ترکیه اعلام کرد همزمانی این حملات با مذاکرات مرتبط با برنامه هستهای جمهوریاسلامی، نشان میدهد که دولت بنیامین نتانیاهو، خواهان حل مسائل از مسیر دیپلماسی نیست.
امارات متحده عربی هم حملات بامداد جمعه را به شدت محکوم و نگرانی عمیق خود را از پیامدهای آن بر امنیت منطقه ابراز کرد.
قطر نیز این حملات را به شدت محکوم کرد و آن را «نقض آشکار» حاکمیت و امنیت جمهوری اسلامی خواند.
بیشتر بخوانید:
