بندر رجایی؛ از پهلوگیری کشتیهای مشکوک به حمل سوخت موشک تا انفجار مرگبار
کمتر از یک ماه پیش از انفجار در بندر رجایی، گزارش‌هایی منتشر شده بود که از ورود کشتی «جیران» به این بندر خبر می‌دادند؛ این کشتی دومین کشتی حامل مواد شیمیایی مرتبط با سوخت موشک بود که از چین راهی ایران شده بودند.
ورود و انبار حدود دو هزار تن سدیم پرکلرات در بندر رجایی بندر عباس باعث شده که سوالاتی در مورد آنچه شنبه شش اردیبهشت باعث انفجار مهیب در بندر عباس شد شکل بگیرد. مقامات جمهوری اسلامی تایید کرده‌اند که مواد شیمیایی باعث انفجار شده اما هنوز جزییات بیشتری در این زمینه منتشر نشده و روشن نیست که آیا مواد وارداتی از چین برای تولید سوخت موشک باعث انفجار مهیب شنبه شده است یا خیر.
نشریه نیوزویک، به نقل از وب‌سایت «ماریتایم اگزکیوتیو»، ۱۱ فروردین‌ماه گزارش داده بود که کشتی باری «جیران»، که تحت تحریم‌های آمریکاست، پس از ترک چین، در بندرعباس پهلو گرفته و مظنون به حمل مواد شیمیایی مورد استفاده در تولید سوخت لازم برای موشک‌های سوخت جامد بوده است.
طبق این گزارش، محموله این کشتی شامل سدیم پرکلرات بوده که کاربرد مستقیم در تولید سوخت موشکی دارد.
روزنامه فایننشال تایمز نیز پیش‌تر فاش کرده بود که کشتیهای «جیران» و «گلبن» هر یک بیش از هزار تن سدیم پرکلرات از چین به ایران منتقل کرده‌اند؛ محموله‌ای که قرار بود به سپاه پاسداران تحویل داده شود.
هم‌زمان، منابع ایران‌اینترنشنال گزارش دادند که کانتینرهای منفجرشده در بندر رجایی متعلق به شرکت بناگستر بوده‌اند؛ شرکتی وابسته به هلدینگ سپهر انرژی که ۱۸ بهمن‌ماه به اتهام همکاری در فروش نفت جمهوری اسلامی، همکاری با برنامه‌های نظامی جمهوری اسلامی و نیز کمک به روسیه در جنگ با اوکراین تحت تحریم آمریکا قرار گرفت.
در حالی که مقام‌های گمرک جمهوری اسلامی منشاء انفجار را وجود کالاهای خطرناک و مواد شیمیایی عنوان کرده‌اند، پرسش‌های بی‌پاسخی درباره ماهیت دقیق محموله‌های انبارشده و نقش احتمالی آنها در این حادثه وجود دارد.
براساس گزارشی که فایننشال‌تایمز چهارشنبه سوم بهمن منتشر کرد، اطلاعات امنیتی دو کشور غربی نشان می‌دهد دو کشتی با نام‌های «گلبن» و «جیران» با پرچم جمهوری اسلامی، حامل بیش از هزار تن سدیم پرکلرات هستند.از سدیم پرکلرات برای تولید آمونیوم پرکلرات استفاده می‌شود که ماده اصلی پیشران جامد موشک‌هاست.
ارتش اسرائیل پس از حملات روز پنجم آبان ۱۴۰۳ به اهدافی در ایران اعلام کرد که کارخانه‌های تولید سوخت جامد موشک را در نزدیکی تهران و غرب ایران نابود کرده است.
این روزنامه به نقل از دو مقام رسمی که نامشان را اعلام نکرد، نوشت که این مقدار سدیم پرکلرات می‌تواند ۹۶۰ تن آمونیوم پرکلرات تولید کند؛ ماده‌ای که ۷۰ درصد پیشران موشک‌های سوخت جامد را تشکیل می‌دهد. به گفته آنها، این میزان آمونیوم پرکلرات می‌تواند ۱۳۰۰ تن پیشران تولید کند که برای سوخت‌رسانی به ۲۶۰ موشک میان‌برد ایرانی مانند «خیبر شکن» یا «حاج قاسم» کافی است.
بر اساس داده‌های سایت ردیابی کشتی «مارین ترافیک»، کشتی «گلبن» چند روزی در نزدیکی جزیره دایشان مستقر بود و روز سه‌شنبه عازم بندرعباس شد. کشتی «جیران» نیز صبح چهارشنبه، سوم بهمن، در ۷۵ کیلومتری جنوب دایشان، در نزدیکی شهر نینگبو در استان ژجیانگ چین، دیده شده است.
مقامات گفتند که نمی‌توانند بگویند آیا دولت چین از این حمل‌ونقل‌ها آگاهی دارد یا خیر. ایالات متحده و متحدانش بارها چین را به حمایت از حکومت‌های ایران و روسیه متهم کرده‌اند.
سفارت چین در واشینگتن اعلام کرد که از این موضوع آگاه نیست و تأکید کرد که پکن به حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه متعهد است و برای حل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران تلاش می‌کند.
