رم میزبان دور دوم مذاکرات تهران و واشینگتن؛ ماجرا از آزادی چچیلیا سالا کلید خورد؟
آنتونیو تایانی، وزیر خارجه ایتالیا، اعلام کرد دور دوم مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا ۳۰ فروردین در رم برگزار خواهد شد. نام ایتالیا در ماه‌های اخیر در ارتباط با تنش بزرگ دیگری میان تهران و واشینگتن شنیده شد: بازداشت و آزادی چچیلیا سالا، روزنامه‌نگار ایتالیایی.
تایانی دوشنبه ۲۵ فروردین گفت: «درخواستی از طرف‌های ذی‌نفع و عمان که نقش میانجی [میان ایران و آمریکا] را ایفا می‌کند، دریافت کردیم و پاسخ مثبت دادیم.»
دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا ۲۳ فروردین در مسقط، پایتخت عمان، برگزار شد. مذاکراتی که به گزارش اکسیوس، در نهایت به گفت‌و‌گوی ۴۵ دقیقه‌ای و مستقیم عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، انجامید.
عمان از دیرباز و به‌طور سنتی، شریک راهبردی ایالات متحده و متحد نزدیک جمهوری اسلامی بوده و نقشی کلیدی در تسهیل مذاکرات و کاهش تنش‌ها میان دو طرف، از جمله در موضوع تبادل زندانیان ایفا کرده است.
هرچند واشینگتن امارات متحده عربی را برای تحویل نامه ترامپ به تهران برگزید اما پاسخ علی خامنه‌ای به آن، از طریق عمان در اختیار طرف آمریکایی قرار گرفت.
جمهوری اسلامی همچنین مصرانه خواستار برگزاری دور نخست گفت‌وگوها با آمریکا در عمان بود. موضوعی که از اعتماد بالای تهران به مسقط حکایت دارد.
اکنون مذاکرات آمریکا و جمهوری اسلامی از خاورمیانه به اروپا منتقل شده است اما دیگر خبری از نقش‌آفرینی ژنو و وین شنیده نمی‌شود و این رم است که برای نخستین بار میزبانی از این گفت‌وگوها را عهده‌دار خواهد بود.
انتخاب پایتخت ایتالیا به‌عنوان محل برگزاری دور دوم مذاکرات میان جمهوری اسلامی و آمریکا برای بسیاری غیرمنتظره بود. حتی لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، ۲۴ فروردین گزارش داده بود که بر اساس شنیده‌ها، احتمال می‌رود وین بار دیگر میزبان این گفت‌وگوها باشد.
شگفتی افکار عمومی و رسانه‌ها از انتخاب رم به‌عنوان میزبان مذاکرات تهران و واشینگتن، چندان عجیب و دور از ذهن نیست.
در سال‌های اخیر، نقش ایتالیا در معادلات سیاسی میان اروپا و جمهوری اسلامی نسبت به رقبای پرنفوذی چون فرانسه، بریتانیا و آلمان کمرنگ‌تر بوده است.
در مذاکرات برجام نیز ایتالیا در حاشیه قرار داشت، نه طرف گفت‌وگوها بود و نه میزبان آن.
با این حال، در شرایطی که آمریکا متحدان اروپایی‌اش را از روند مذاکرات با جمهوری اسلامی کنار گذاشته، رم به‌عنوان میزبان دور بعدی گفت‌وگوها معرفی شده است.
ایتالیا در ماه‌های اخیر در کانون تنشی عظیم میان تهران و واشینگتن قرار داشت و شاید همین رویداد به نقش‌آفرینی فزاینده رم در تحولات مرتبط با ایران انجامیده است: بازداشت و آزادی چچیلیا سالا.
این روزنامه‌نگار ایتالیایی که برای پوشش اخبار ایران راهی تهران شده بود، ۲۹ آذر ۱۴۰۳ به دست ماموران امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شد.
بیشتر بخوانید: چچیلیا سالا؛ تازه‌ترین قربانی ۴۶ سال گروگان‌گیری جمهوری اسلامی
ایران‌اینترنشنال ۱۵ دی سال گذشته گزارش داد جمهوری اسلامی آزادی سالا را به آزادی محمد عابدینی نجف‌آبادی، ایرانی بازداشت‌شده در ایتالیا به اتهام همکاری نظامی با سپاه پاسداران، منوط کرده است.
عابدینی ۲۶ آذر ۱۴۰۳ به درخواست ایالات متحده در فرودگاه میلان بازداشت شد. او به دست داشتن در انتقال یک فن‌آوری پهپادی به جمهوری اسلامی متهم است که در جریان حمله مرگبار نیروهای نیابتی حکومت ایران به نظامیان آمریکایی مستقر در مرز اردن و سوریه در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ مورد استفاده گرفت.
اوضاع آن‌چنان پیچیده و درهم‌تنیده بود که در نهایت جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، برای یافتن راه‌حلی به منظور حل و فصل این بحران، تصمیم گرفت به ایالات متحده سفر کند.
ملونی ۱۵ دی ۱۴۰۳ با ترامپ در اقامتگاه شخصی او در مارالاگو فلوریدا دیدار کرد، آن هم زمانی که او هنوز به‌صورت رسمی کار خود را در کاخ سفید آغاز نکرده بود.
روزنامه ال‌جورناله، رسانه نزدیک به دولت ایتالیا، ۱۷ دی خبر داد ملونی در این ملاقات، موافقت ترامپ را برای «تعلیق» روند استرداد عابدینی به آمریکا به دست آورده است.
سالا در نهایت ۱۹ دی ۱۴۰۳ و پس از گذراندن ۲۰ روز در زندان جمهوری اسلامی آزاد شد و چهار روز پس از آن، وزیر دادگستری ایتالیا دستور آزادی عابدینی را صادر کرد.
بیشتر بخوانید: چچیلیا سالا: صداهایی که از راهرو بند می‌آمد، اغلب دلخراش بود
روزنامه نیویورک تایمز در آن زمان از نقش برجسته ایلان ماسک، مالک شبکه اجتماعی ایکس و متحد نزدیک ترامپ، در آزادی سالا خبر داد. موضوعی که مقام‌های ایتالیایی آن را تکذیب کردند.
سایت «اکو ایران» دی ماه سال گذشته مطلبی با عنوان «سیگنال رم و ظهور مثلث دیپلماتیک غیرمنتظره؛ ملونی واسطه توافق تهران و ترامپ می‌شود؟» منتشر کرد.
اکو ایران در این مطلب نوشت: «تهران ممکن است امیدوار باشد که با آزادی چچلیا سالا بتواند حسن‌نیتی نزد جورجیا ملونی به دست آورد. با توجه به پیشینه ملونی و روابط نسبتا پایدار ایتالیا با ایران، نخست‌وزیر ایتالیا ممکن است در جایگاهی منحصر به‌فرد برای میانجی‌گری میان ایران و دولت جدید ترامپ باشد.»
به نظر می‌رسد چند ماه پس از این رویداد و آزادی سالا و عابدینی، رم نقشی تعیین‌کننده در تسهیل روابط میان تهران و واشینگتن یافته است.