آیا صادرات «تحریم‌ناپذیر» جمهوری اسلامی قطع خواهد شد؟
مقام‌های عراقی به دنبال جایگزین کردن منابع جدید واردات گاز و برق به جای خرید آن از ایران هستند. جمهوری اسلامی این منابع را «تحریم‌ناپذیر در دوران تحریم‌ها»، توصیف می‌کرد.
مقام‌های عراقی به دنبال جایگزین کردن منابع جدید واردات گاز و برق به جای خرید آن از ایران هستند. جمهوری اسلامی این منابع را «تحریم‌ناپذیر در دوران تحریم‌ها»، توصیف می‌کرد.
صادرات انرژی ایران به عراق از معدود راه‌های تامین مالی جمهوری اسلامی در دوران تحریم بود که با توجه به شرایط ویژه عراق، آمریکا این صادرات را از تحریم معاف کرده بود.
۲۳ اسفند ماه، وزارت برق عراق علی‌رغم اعلام معافیت آمریکا برای واردات گاز از ایران، خبر داد که به دنبال جایگزینی برای گاز ایران است و ممکن است واردات از قطر و عمان را در پیش گیرد.
این رویکرد حدود یک هفته پس از آن اتخاذ می‌شود که ۱۸ اسفند ماه، هم‌زمان با انقضای معافیت تحریمی عراق برای خرید برق از ایران، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که ایالات متحده این معافیت را تمدید نکرده است.
این وزارتخانه بر عزم واشینگتن برای جلوگیری از هرگونه کاهش فشار اقتصادی بر جمهوری اسلامی تاکید کرد.
صادرات برق ایران به عراق به خصوص در فصول گرم سال برای این کشور حیاتی است. از سوی دیگر، صادرات گاز ایران نیز برای عراق به ویژه به منظور تامین سوخت نیروگاه‌ها حیاتی است؛ به‌طوری که وزارت برق عراق اعلام کرده است منع احتمالی واردات گاز از ایران، تولید برق روزانه ۲۷ هزار مگاواتی عراق را به یک‌سوم کاهش می‌دهد.
از همین‌رو، با وجود وضع شدیدترین تحریم‌ها، تا پیش از این آمریکا همواره عراق را در این حوزه به‌خصوص، یعنی واردات گاز و برق از ایران، معاف می‌کرد.
اکنون و در دور جدید ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، فشار آمریکا شدیدتر شده است و آن‌طور که مقامات کاخ سفید تاکنون اعلام کرده‌اند، آمریکا اکنون یکی از آخرین منابع حیاتی تامین مالی جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است.
در این بین، عراق ناچار است برای تامین این نیاز حیاتی خود، دست‌به‌کار شود تا جایگزینی برای ایران بیابد؛ هر چند سه مقام ارشد عراقی در حوزه انرژی ۱۹ اسفند ماه اعلام کردند این کشور در حال حاضر گزینه‌ای برای «جایگزینی فوری» انرژی وارداتی از ایران ندارد.
با این حال، شواهد نشان می‌دهند عراقی‌ها به‌طور جدی به دنبال جایگزین‌هایی برای انرژی وارداتی از ایران هستند.
وزارت برق عراق اعلام کرد مقامات این کشور، اراده سیاسی برای اتکا به چند منبع گاز به منظور رسیدن به خودکفایی دارند.
یک دیپلمات آمریکایی نیز در این ارتباط به خبرگزاری فرانسه گفت: «قطر بزرگ‌ترین تولید کننده گاز طبیعی است و آماده است با قیمت‌های ترجیحی به عراق کمک کند.»
اهمیت صادرات انرژی به عراق برای جمهوری اسلامی
عراق زیرساخت کافی برای تامین مستقل برق و تولید و انتقال گاز را در اختیار ندارد و اکنون سال‌هاست که ایران تامین‌کننده بخش بزرگی از انرژی مصرفی عراق است.
بر اساس توافقی که ماه مارس سال ۲۰۲۴ میلادی به امضا رسید، ایران متعهد شد روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز به عراق صادر کند؛ قراردادی که حدود شش میلیارد دلار در سال ارزش دارد.
علاوه بر این، عراق در ژوییه ۲۰۲۲ قراردادی پنج‌ساله برای خرید ۴۰۰ مگاوات برق از ایران امضا کرد.
برای جمهوری اسلامی که بابت آزادسازی شش میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده در کره جنوبی، پنج زندانی (گروگان) آمریکایی را آزاد کرد و مدت‌ها درباره آن مذاکره کرد، درآمد صادرات گاز به عراق اهمیتی ویژه دارد.
این اهمیت تا آنجاست که حتی در سال‌های اخیر، با وجود کسری شدید برق و گاز که جمهوری اسلامی آن را «ناترازی انرژی» می‌خواند، روند صادرات برق و گاز به عراق هرگز متوقف نشده است. با این‌که جمهوری اسلامی در داخل کشور، به بهانه کسری گاز، نیروگاه‌ها را وادار به مازوت‌سوزی یا تعطیلی می‌کند، صادرات گاز به عراق ادامه یافته است.
