اختصاصی

نوکیش مسیحی ایرانی با اخراج از آمریکا، در اردوگاه جنگلی پاناما گرفتار شد

نگار مجتهدی

روزنامه‌نگار و مستندساز ایرانی-کانادایی

آرتمیس قاسم‌زاده، شهروند ۲۷ ساله ایرانی که پس از گرویدن به مسیحیت، نگران امنیت جانی خود در ایران بود، با هدف دادن درخواست پناهندگی راهی مرزهای جنوبی آمریکا شد اما به جای دریافت پناهندگی، با دستبند و پابند دستگیر و به اردوگاهی دورافتاده در عمق جنگل‌های انبوه پاناما فرستاده شد.

این اقدام در راستای سیاست‌های دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا انجام گرفته‌ است که مبارزه با مهاجرت غیرقانونی را از وعده‌های اصلی کارزار انتخاباتی خود قرار داده و روند اخراج افرادی که دولتش آنان را «مجرمان بیگانه غیرقانونی» می‌خواند، تشدید کرده ‌است.

آرتمیس در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال، ضمن اعتراض به این رفتار، از طریق پیام‌های صوتی گفت که تنها در جست‌وجوی امنیت و فرار از خطر اعدام احتمالی در ایران بوده ‌است.

او با استفاده از تلفنی مشترک که بازداشت‌شدگان از آن استفاده می‌کنند، گفت: «پیامی که برای جهان دارم این است که ما مجرم نیستیم.»

او افزود: «ما فقط پناهجویانی هستیم که به امید آینده‌ای بهتر، وطن خود را ترک کرده‌ایم. من فقط در جست‌وجوی یک زندگی سرشار از صلح و امنیت هستم.»

آرتمیس قاسم‌زاده در زادگاهش اصفهان
آرتمیس قاسم‌زاده در زادگاهش اصفهان

پس از این‌که اعضای گروه مسیحی آرتمیس در زادگاهش اصفهان دستگیر شدند، او احساس کرد ممکن است نفر بعدی باشد.

بر اساس قوانین جمهوری اسلامی، مجازات خروج از دین اسلام و گرویدن به مسیحیت، اعدام است.

آرتمیس که می‌ترسید تغییر مذهب به قیمت جانش تمام شود، تصمیم به خروج از کشور گرفت.

او ابتدا به دبی رفت تا ویزای کار مکزیک دریافت کند. پس از ورود به مکزیکوسیتی، به شهر مرزی تیخوانا سفر کرد و از دیوار مرزی وارد خاک آمریکا شد؛ جایی که به گفته خودش، برای نخستین بار پس از مدت‌ها احساس امنیت کرد اما این احساس دوام چندانی نداشت.

گذرگاه دارین

آرتمیس، یکی از دست‌کم ۱۲ شهروند ایرانی است که با هم از آمریکا اخراج شدند.

او از سوی مقامات آمریکایی از بازداشتگاه مهاجران در سن‌دیگو که زیر نظر اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده (ICE) اداره می‌شود، بیرون برده‌ شد و سوار هواپیما شد.

ماموران آمریکایی به او و سایر پناهجویان اطمینان داده ‌بودند مقصد پروازشان ایالت تگزاس است اما پس از فرود هواپیما، آرتمیس با خواندن تابلوهای راهنمای محلی، در کمال ناباوری و وحشت دریافت که به پاناما منتقل شده ‌است.

مهاجران در سفری به سمت مرز آمریکا- آکاندی، کلمبیا، ۹ ژوئیه ۲۰۲۳
مهاجران در سفری به سمت مرز آمریکا- آکاندی، کلمبیا، ۹ ژوئیه ۲۰۲۳

مقامات پانامایی پناهجویان را به هتلی در شهر بردند که محوطه آن از سوی نیروهای امنیتی مسلح محاصره شده ‌بود.

آرتمیس با رژلب قرمز خود عبارت «به ما کمک کنید» را روی پنجره هتل نوشت. این تصویر از سوی نیویورک تایمز ثبت شد و پس از انتشار در فضای مجازی، بازتاب گسترده‌ای یافت و به نمادی از وضعیت دشوار مهاجران در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تبدیل شد.

او پیش از قطع ارتباطش با دنیای بیرون، در شبکه‌های اجتماعی یک حساب کاربری برای مستندسازی تجربیات خود ایجاد کرد.

این قطع ارتباط زمانی روی داد که آرتمیس و سایر پناهجویان از هتل به مرکز مهاجرت سن ویسنته در نزدیکی منطقه جنگلی گذرگاه دارین، حدفاصل پاناما و کلمبیا، منتقل شدند.

این منطقه مملو از چریک‌های مسلح، قاچاقچیان مواد مخدر، مارهای سمی و بیماری‌های خطرناکی همچون تب دنگی است.

مقامات محلی از ورود خبرنگاران و سازمان‌های امدادرسان به این منطقه جلوگیری می‌کنند.

هنگام انتقال به اردوگاه، تلفن همراه آرتمیس ضبط شد و از آن پس، پناهجویان مجبورند برای برقراری ارتباط با جهان خارج، از یک دستگاه تلفن مشترک که پنهان از چشم ماموران نگهداری می‌شود، استفاده کنند.

آرتمیس در توصیف شرایط اردوگاه گفت: «وضعیت اینجا اسفناک است. شرایط بهداشتی نه‌تنها در حد صفر، بلکه حتی بدتر از آن است.»

او برای ایران‌اینترنشنال شرح داد که بسیاری از پناهجویان در داخل اردوگاه احساس امنیت نمی‌کنند زیرا مجرمان و افراد خطرناک نیز در همان ساختمان نگهداری می‌شوند. به همین دلیل، بسیاری ترجیح می‌دهند شب‌ها را روی نیمکت‌های فضای باز در میان جنگل به صبح برسانند.

آرتمیس ادامه داد: «روز نخست، تنها یک بطری آب معدنی به ما دادند و حالا مجبوریم از آب لوله‌کشی اردوگاه استفاده کنیم که پر از آلودگی و رسوبات آهکی است.»

او با اشاره به وضعیت تغذیه در اردوگاه گفت: «کیفیت غذا فاجعه‌بار است. این غذا فقط کمک می‌کند زنده بمانیم، تنها برای رفع گرسنگی و جلوگیری از مرگ کافی است، نه بیشتر.»

اخراج‌شدگان چه کسانی هستند؟

شهروندان ایرانی بخشی از نخستین گروه ۱۱۹ نفره پناهجویانی بودند که در ۱۲ فوریه (۲۴ بهمن) با پروازی به پاناما منتقل شدند.

یک روز بعد نیز پرواز دیگری انجام شد و در مجموع ۳۶۰ مهاجر از خاک آمریکا به پاناما اخراج شدند.

این اخراج‌ها در چارچوب توافقی میان واشینگتن و پاناما و پس از سفر مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، به پاناما انجام گرفت. سفری که در پی تشدید تنش‌های ناشی از تهدیدهای ترامپ مبنی بر تصرف کانال پاناما اتفاق افتاد.

بر اساس قوانین پاناما، نگهداری افراد برای مدتی بیش از ۲۴ ساعت بدون حکم دادگاه، غیرقانونی است اما هنوز مشخص نیست این پناهجویان چه مدت در این اردوگاه نگهداری خواهند‌ شد.

مقامات پانامایی اعلام کرده‌اند پناهجویانی که تمایلی به بازگشت به کشور مبدا خود ندارند، باید کشور سومی را برای اقامت انتخاب کنند.

به گفته علی هریسچی، وکیل ایرانی‌تبار مستقر در واشینگتن دی‌سی که وکالت آرتمیس و ۱۱ پناهجوی ایرانی دیگر را بر عهده دارد، مقامات آمریکایی از انجام «مصاحبه ترس موجه» با موکلان او خودداری کرده‌اند.

بر اساس قانون، انجام این مصاحبه برای تمام پناهجویان الزامی بوده و هدف از آن، بررسی وجود خطرات احتمالی برای پناهجو در صورت بازگشت به کشور مبدا است.

هریسچی در اقدامی حقوقی، به تازگی شکایتی را علیه دولت‌های پاناما و ایالات متحده ثبت کرده ‌است.

هدف از این شکایت، جلوگیری از تکرار چنین رویه‌ای در آینده و تضمین رعایت حقوق قانونی موکلانش در پاناما عنوان شده ‌است.

در این میان، آرتمیس آرزو می‌کند بتواند زندگی عادی خود را از سر بگیرد و باورهای مذهبی‌اش را در محیطی امن گرامی بدارد.

او به ایران‌اینترنشنال گفت: «همه انسان‌ها، از جمله من، رویای زندگی در آزادی و صلح را دارند. حقی که متعلق به هر انسانی در هر نقطه از جهان است اما من اکنون در شرایطی دردناکی گرفتار شده‌ام.»