عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در نشست خبری مشترک با سرگئی لاوروف، همتای روس خود، تاکید کرد تا زمانی که سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ علیه حکومت ایران پا برجاست، تهران با واشینگتن مذاکره مستقیمی نخواهد داشت.
عراقچی سه‌شنبه هفتم اسفند از بررسی پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی در دیدار با لاوروف خبر داد و گفت: «امروز مشورت‌های نزدیک داشتیم و تیم‌های حقوقی، سیاسی و کارشناسی ما با یکدیگر در تماس مستمر هستند. ما به این تماس‌ها ادامه می‌دهیم.»
او موضع جمهوری اسلامی در قبال مذاکرات هسته‌ای را «روشن» خواند و افزود: «ما تحت فشار، تهدید و تحریم مذاکره نخواهیم کرد و هیچ امکان مذاکره مستقیمی بین ما و آمریکا در موضوع هسته‌ای تا زمانی که فشار حداکثری به این شکل خود اعمال شود، وجود نخواهد داشت.»
ترامپ ۱۶ بهمن دستورالعملی را برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد تا تهران را برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای خود تحت فشار بگذارد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۹ بهمن اعلام کرد مذاکره با آمریکا «عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست» و «هیچ تاثیری» در حل مشکلات کشور نخواهد داشت.
عراقچی در ادامه نشست خبری خود گفت: «در مورد موضوع هسته‌ای، با همکاری و هماهنگی دوستان خود در چین و روسیه حرکت می‌کنیم و مواضع خود را هماهنگ می‌کنیم.»
او افزود موضع تهران و مسکو در قبال تحولات سوریه «به یکدیگر نزدیک است» و دو طرف از «حفظ وحدت سرزمینی و تمامیت ارضی و پیشرفت سوریه» حمایت می‌کنند.
عراقچی همچنین تاکید کرد جمهوری اسلامی به پشتیبانی از گروه‌های نیابتی‌اش در منطقه ادامه خواهد داد: «ما معتقدیم که گروه‌های مقاومت برای آرمان و اهداف عادلانه و درستی مبارزه می‌کنند و مبارزه آن‌ها به هر شکلی که مد نظرشان باشد، مورد حمایت ایران است.»
«محور مقاومت» عنوانی است که مقام‌ها و رسانه‌های جمهوری اسلامی برای گروه‌های مسلح مورد حمایت تهران در منطقه، نظیر حماس، جهاد اسلامی، حزب‌الله، حشد شعبی و حوثی‌های یمن استفاده می‌کنند.
احمد الشرع، رییس‌جمهوری دوره انتقالی سوریه، ۱۶ بهمن از سیاست‌های تهران در قبال حکومت بشار اسد انتقاد کرد و گفت حضور شبه‌نظامیان جمهوری اسلامی در سوریه تهدیدی برای کل منطقه بود.
الشرع پیش‌تر در ۳۰ آذر گفته بود مخالفان با ساقط کردن اسد، پروژه جمهوری اسلامی در منطقه را ۴۰ سال به عقب بازگرداندند.
روسیه به‌دنبال بهبود روابط جمهوری اسلامی و آمریکاست؟
وزیر خارجه روسیه ظهر سه‌شنبه به وقت محلی برای دیدار با مقام‌های جمهوری اسلامی وارد تهران شد. بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها، رایزنی درباره تنش‌های فزاینده میان تهران و واشینگتن، در دستور کار لاوروف قرار دارد.
سفارت روسیه در تهران هفتم اسفند در بیانیه‌ای اعلام کرد سفر لاوروف به ایران، به دعوت عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، صورت گرفته است.
سفارت روسیه اهداف این سفر را بررسی روابط دوجانبه، گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی، برجام و تحولات منطقه‌ای، از جمله مسائل سوریه، یمن و افغانستان برشمرد.
به گفته سفارت روسیه، تقویت روابط پس از امضای تفاهم‌نامه راهبردی جامع مسکو و تهران نیز در نشست وزیران خارجه دو کشور مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت.
ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، روسای جمهوری روسیه و ایران، ۲۸ دی در مسکو با یکدیگر دیدار کردند و تفاهم‌نامه راهبردی میان مسکو و تهران را به امضا رساندند.
پزشکیان پنجم بهمن اعلام کرد بر اساس این تفاهم‌نامه، در صورت حمله به ایران و روسیه، دو کشور ملزم به همکاری خواهند بود. این در حالی است که خبرگزاری روسی تاس پیش‌تر گزارش داده بود در این معاهده، بندی در خصوص تعهد به دفاع متقابل گنجانده نشده است.
کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی در مسکو، ششم اسفند در شبکه اجتماعی ایکس نوشت سفر لاوروف به تهران به‌منظور «تعمیق گفت‌وگوها» و «ادامه مسیر توسعه همکاری‌های نزدیک دو کشور» انجام می‌شود.
جلالی افزود: «عمق روابط تاریخی دو کشور، به‌ویژه پس از امضای اخیر معاهده راهبردی توسط روسای جمهور، مانع از آن است که رویدادهای زودگذر ثالث بر مناسبات دیرینه ما اثر گذارد.»
جمهوری اسلامی، به‌عنوان یکی از متحدان اصلی روسیه در جنگ اوکراین، با ارائه حمایت‌های موشکی و پهپادی نقش مهمی در این کارزار ایفا می‌کند.
یک پهپاد انتحاری شاهد ۱۳۶ ایرانی که ارتش اوکراین در جریان یکی از حملات هوایی روسیه به این کشور سرنگون کرده بود، دوم اسفند در همایش بزرگ محافظه‌کاران آمریکا (سیپک) در واشینگتن به نمایش درآمد.
چیزی فراتر از روابط تهران-مسکو، لاوروف را به ایران کشانده است؟
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلتیک، هفتم اسفند در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفت که «احتمالا چیزی فراتر از روابط دوجانبه»، لاوروف را به تهران کشانده است.
او افزود: «شرايط به گونه‌ای نيست كه وزير خارجه روسیه بخواهد برای مسائل معمول دوجانبه به‌سرعت راهی تهران شود ... به نظر می‌رسد لاوروف قصد دارد پيش از ديدار آتی پوتين و ترامپ، مواضع تهران را جويا شود تا بتواند آن را در جريان مذاكرات ميان سران روسيه و آمريكا مطرح كند.»
فرجی‌راد برخی گمانه‌زنی‌ها را در خصوص نقش لاوروف در انتقال پیام واشینگتن به تهران نامحتمل خواند و گفت که روسیه خواهان بهبود روابط جمهوری اسلامی و آمریکا نیست اما از افزایش تنش‌ها میان دو طرف نیز حمایت نمی‌کند.
روابط مسکو و واشینگتن در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن و به دنبال آغاز مناقشه اوکراین به سردی گرایید. با این حال، پس از گفت‌وگوی تلفنی اخیر ترامپ و پوتین و همچنین دیدار وزیران خارجه دو کشور در ریاض، تنش‌ها میان دو طرف تا حد زیادی کاهش یافته است.
محمد شوری، کارشناس مسائل روسیه و حوزه اوراسیا، در مصاحبه با شبکه شرق به سفر لاوروف به تهران اشاره کرد و گفت روسیه در تلاش است بهبود روابط با آمریکا، مناسبات مسکو و تهران را تحت تاثیر قرار ندهد.
شوری افزود: «بحث‌ها و موضوعاتی که در ایران مطرح است، این است که این عادی‌سازی روابط بین آمریکا و روسیه چه تاثیری می‌تواند بر روابط ایران و روسیه بگذارد. این موضوع حتما مورد توجه روسیه نیز هست.»
روزنامه جمهوری اسلامی اول اسفند در سرمقاله خود درباره احتمال معامله پوتین و ترامپ بر سر ایران هشدار داد و تاکید کرد منافع ملی ایجاب می‌کند اقدامات روسیه در چگونگی تعاملش با آمریکا زیر نظر گرفته شود.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، ۳۰ بهمن ماه گفت که آغاز مذاکرات بین آمریکا و روسیه، بر همکاری این کشور با جمهوری اسلامی تاثیر نخواهد داشت.
او تاکید کرد روسیه در روند حل و فصل مسائل مربوط به پرونده هسته‌ای، به جمهوری اسلامی کمک خواهد کرد.
