خشکی واژن در دوران یائسگی؛ عارضه‌ای شایع که باید درباره آن حرف زد
در سال‌های اخیر، اظهارنظرهای عمومی درباره یائسگی افزایشی چشم‌گیر داشته است. با این حال، عارضه خشکی واژن به عنوان یکی از شایع‌ترین عوارض این دوران که اکثر زنان را درگیر می‌کند، همچنان در سایه سکوت و ناآگاهی باقی مانده است.
گاردین در گزارشی با اشاره به تجربه لورین کلی، مجری سرشناس تلویزیون بریتانیا، نوشت که او در سال ۲۰۱۷ تصمیمی شجاعانه گرفت؛ کلی قصد داشت با یک چهره سرشناس درباره خشکی واژن در دوران یائسگی مصاحبه کند اما هیچ‌کس حاضر به گفت‌وگو در این زمینه نشد و سرانجام لورین کلی، تصمیم گرفت خودش پیشگام شود.
او در برنامه صبحگاهی پرطرفدارش، برای نخستین بار درباره تجربه شخصی‌اش از یائسگی صحبت کرد و از تاثیر عمیق این دوران بر زندگی روزمره‌اش گفت.
این اقدام، تبدیل به نقطه عطفی در شکستن تابوی صحبت درباره خشکی واژن در دوران یائسگی در رسانه‌های بریتانیا شد.
هفت سال پس از آن گفت‌وگوی تاثیرگذار، چهره‌های سرشناس بسیاری از جمله میشل اوباما، سلما هایک و گوینت پالترو، درباره تجربیات یائسگی خود سخن گفتند.
این گفت‌وگوها به زنان بسیاری کمک کرد تا بدانند در مسیری که حدود ۱۳ میلیون نفر در بریتانیا آن را تجربه می‌کنند، تنها نیستند.
خشکی واژن، عارضه‌ای فراتر از یک مشکل جزیی
با وجود گسترش گفت‌وگوها درباره یائسگی، خشکی واژن همچنان موضوعی است که کم‌تر درباره آن صحبت می‌شود.
داوینا مک‌کال، مجری تلویزیون، در مستند سال ۲۰۲۱ خود با عنوان «جنسیت، افسانه‌ها و یائسگی»، پرده از واقعیت دردناک این عارضه برداشت.
مک‌کال در این مستند توضیح داد خشکی واژن برای او به حدی شدید بوده که حتی پاک کردن ناحیه اندام جنسی پس از استفاده از دستشویی برایش عذاب‌آور بوده است.
این عارضه که پیش از این به‌عنوان آتروفی ولوواژینال شناخته می‌شد و اکنون به سندرم تناسلی-ادراری یائسگی (GSM) تغییر نام داده، بین ۶۰ تا ۸۰ درصد زنان را درگیر می‌کند.
کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی باعث نازک شدن و کاهش انعطاف‌پذیری بافت واژن می‌شود.
با این حال، مطالعات نشان می‌دهند یک‌سوم زنان مبتلا هرگز این مشکل را با پزشک خود در میان نمی‌گذارند.
پیامدهای جدی تشخیص دیرهنگام
دکتر هیثم هامودا، متخصص زنان و مسئول بخش یائسگی بیمارستان کینگز کالج، در مصاحبه با گاردین، از موانع متعدد در مسیر درمان این عارضه گفت.
او توضیح داد که اگرچه بیشتر پزشکان عمومی اطلاعات کافی دارند و خدمات خوبی ارائه می‌دهند اما تفاوت‌های قابل توجهی در دسترسی به خدمات درمانی وجود دارد؛ بخشی از مشکل به خدمات در دسترس، گزینه‌های درمانی پیشنهادی و میزان راحتی بیمار در طرح موضوع برمی‌گردد.
تجربیات دکتر هامودا نشان می‌دهند شدت مشکل، گاه به حدی است که برخی بیماران حتی تحمل پوشیدن لباس زیر ندارند. اما مسئله نگران‌کننده‌تر، تاثیر این عارضه بر آزمایش‌های غربالگری سرطان دهانه رحم است.
او توضیح داد که در مواردی، خشکی شدید واژن مانع از باز شدن اسپکولوم می‌شود: «در چنین شرایطی مجبوریم از بیمار بخواهیم دو ماه استروژن واژینال مصرف و سپس برای پاپ اسمیر مراجعه کند.»
به گفته این متخصص، چنین موقعیتی بیش از آنچه تصور می‌شود رایج است و می‌تواند روند تشخیص زودهنگام سرطان را با مشکل مواجه کند.
دکتر رنه هوندرکمپ، پزشک عمومی و متخصص یائسگی نیز تاکید کرد که این مشکل می‌تواند فعالیت‌های روزمره مانند ورزش، دوچرخه‌سواری و حتی بالا رفتن از پله‌های ایستگاه مترو را غیرممکن سازد.
او یادآور شد که خشکی واژن تنها مختص دوران یائسگی نیست و می‌تواند در شرایط دیگری نیز رخ دهد: «برای مثال، شیردهی طولانی‌مدت بیش از شش ماه می‌تواند سطح استروژن را به حدی کاهش دهد که منجر به خشکی واژن شود. مصرف قرص‌های ضدبارداری یا داروهای ضدافسردگی نیز با سرکوب تولید هورمون‌های طبیعی بدن می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند.»
آثار اجتماعی درمان دیرهنگام
چهار سال پیش، امیلی ۴۴ ساله که به درخواست خودش نامش تغییر کرده، با دردی شدید مواجه شد که آن را به «فرو کردن یک میله داغ» تشبیه می‌کند.
او بلافاصله به دنبال کمک پزشکی رفت اما چون علائمش در ۴۰ سالگی شروع شده بود، پزشکان یائسگی زودرس را در نظر نگرفتند.
امیلی گفت: «این وضعیت فاجعه‌بار بود، درد به حدی بود که تمرکز را برایم غیرممکن می‌کرد. چهار شغل را در چهار سال از دست دادم. خانه‌ام را فروختم و از دوستانم دور شدم تا پس‌اندازی برای روزهای ناتوانی داشته باشم. این شرایط تاثیر عمیقی بر سلامت روانی‌ام گذاشته است.»
او معتقد است تاخیر طولانی در تشخیص و درمان صحیح، باعث وخیم‌تر شدن شرایطش شده است.
امیلی در حال حاضر علاوه بر درمان خشکی واژن، به طور مجزا برای عفونت ادراری مزمن نیز تحت درمان است.
راه‌های درمان و اهمیت آگاهی‌بخشی
دکتر پائولا بریگز، متخصص سلامت جنسی و تولیدمثل در بیمارستان زنان لیورپول، معتقد است برخلاف سایر علائم یائسگی که با گذر زمان کاهش می‌یابند، سندرم ژنیتواوریناری به تدریج بدتر می‌شود و درمان آن دشوارتر است.
او پیشنهاد داد همه زنان از حدود ۴۵ سالگی باید استروژن واژینال دریافت کنند.
استروژن واژینال، برخلاف سایر اشکال هورمون درمانی، خطر سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد و حتی برای بیشتر زنانی که سابقه سرطان پستان دارند نیز قابل استفاده است.
مرطوب‌کننده‌ها و روان‌کننده‌های واژینال نیز می‌توانند به عنوان درمان اولیه مورد استفاده قرار گیرند اما آگاهی‌بخشی در این زمینه، کلید اصلی حل مشکل است.
متخصصان تاکید می‌کنند که خشکی واژن، برخلاف تصور رایج، بخشی اجتناب‌ناپذیر از روند پیری نیست و زنان نباید درد ناشی از آن را در سکوت تحمل کنند.
این عارضه در اکثر موارد با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب قابل کنترل است.
