وزیر امور خارجه جدید آمریکا با جمهوری اسلامی چه خواهد کرد؟
سنای ایالات متحده به اتفاق آرا مارکو روبیو سناتور جمهوری‌خواه را که منتقد سرسخت چین و جمهوری اسلامی و از حامیان جدی اسرائیل است، به عنوان وزیر امور خارجه دولت جدید آمریکا تایید کرد.
روبیو که مدتی طولانی عضو کمیته‌های روابط خارجی و اطلاعاتی سنا بوده، اولین گزینه ترامپ برای دولت جدیدش است. او توانست تنها چند ساعت پس از مراسم تحلیف رییس‌جمهوری از سوی سنا تایید شود.
روبیو ۵۳ ساله، که فرزند مهاجرانی کوبایی است، همچنین مواضعی سخت علیه کوبای تحت حاکمیت کمونیست‌ها و متحدانش، به ویژه دولت نیکلاس مادورو، رییس‌جمهوری ونزوئلا، دارد.
او در جریان جلسه استماع خود در سنا هشدار داد که ایالات متحده باید دیپلماسی خود را تغییر دهد تا از وابستگی بیشتر به چین جلوگیری کند. روبیو قول داد یک سیاست خارجی قوی با تمرکز بر منافع آمریکا را پیش ببرد.
وزیر امور خارجه جدید آمریکا همچنین سه‌شنبه گفت که پایان دادن به تهاجم روسیه در اوکراین، سیاست رسمی ایالات متحده در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ و بخشی از هدف این دولت برای ترویج صلح خواهد بود.
روبیو درباره جمهوری اسلامی چه گفته است؟
مارک روبیو در جلسه بررسی صلاحیتش در سنا با اشاره به این‌که روحانیون رادیکال حاکم در تهران، نماینده مردم آن سرزمین، تاریخش و دستاوردهایش برای بشریت نیستند، گفت در هیچ کشوری به اندازه ایران بین مردم و حاکمانش اختلاف وجود ندارد.
روبیو در بخشی از سخنرانی‌اش در این جلسه، با اشاره به سابقه امتیازاتی که به ایران داده شده است، گفت «با هر امتیازی که به رژیم ایران بدهیم، باید پیش‌بینی کنیم که آن‌ها همچون گذشته، از آن برای تجهیز سیستم تسلیحاتی خود و تلاش برای از سرگیری حمایت خود از حزب‌الله و سایر نهادهای مرتبط در منطقه استفاده خواهند کرد.»
وزیر امور خارجه پیشنهادی آمریکا در ادامه تاکید کرد که هدف جمهوری اسلامی «تبدیل شدن به قدرت مسلط منطقه‌ای» است و این موضوع «با اقداماتی که آن‌ها انجام داده‌اند روشن است.»
روبیو با اشاره به این‌که جمهوری اسلامی اکنون در ضعیف‌ترین وضعیت خود در تاریخ قرار دارد، گفت: «سامانه‌های پدافند هوایی آن‌ها به‌شدت آسیب دیده، هلال شیعی که در پی ایجادش بودند، به‌سختی ضربه خورده و ناچار شده‌اند از لبنان و سوریه خارج شوند.»
روبیو در ادامه با اشاره به آنچه «وضعیت اسف‌بار اقتصادی ایران» خواند، به بحران انرژی در ایران هم اشاره کرد و گفت: «اقتصاد آن‌ها به هم ریخته است. آن‌ها اکنون در برخی روزها شش، هشت، نه یا دوازده ساعت خاموشی (قطع برق) دارند. آن‌ها در آستانه قطع یارانه‌های انرژی هستند که در آن کشور بسیار مهم است.»
او همچنین به برجام و مذاکرات اخیر اروپا با تهران اشاره کرد و یادآور شد که جمهوری اسلامی از چهار سال پیش بازرسی‌های آژانس از تاسیسات خود را محدود کرده است.
روبیو گفت: «آنچه تحت هیچ شرایطی مجاز نیست، یک ایران مسلح به سلاح هسته‌ای است. آنچه تحت هیچ شرایطی مجاز نیست، این است که جمهوری اسلامی منابع و توانایی لازم برای شروع مجدد و ادامه حمایت از تروریسم را داشته باشد.»
او گفت در حکومت فعلی ایران دو طرز فکر وجود دارد: «یک گروه می‌گویند مشکل داریم و باید آن را حل کنیم و گروه دیگر می‌گویند باید تلاش هسته‌ای و رسیدن به بمب را به سرانجام برسانیم.»
روبیو با اشاره به این‌که ما باید برای برای هر دو سناریو آماده باشیم، گفت «ما با چشمانی باز برای هر ترتیباتی که امنیت و ثبات منطقه را فراهم کند، روی خوش نشان می‌دهیم.»
او همچنین به تهدیدهای جمهوری اسلامی علیه همسایگانش و بی‌ثبات کردن منطقه اشاره کرد و گفت: «این‌ها افرادی هستند که در پنج سال گذشته فعالانه و آشکارا برای ترور رییس‌جمهور منتخب و چندین نفر از اعضای دولت‌های قبلی برنامه‌ریزی کرده‌اند.»
روبیو با جمهوری اسلامی چه خواهد کرد؟
این سخنان و همچنین مواضع پیشین روبیو تاحدودی مشخص خواهد کرد که او در قبال جمهوری اسلامی چه سیاستی را اتخاذ خواهد کرد.
سناتور تد کروز گفت مارکو روبیو، در پاسخی کتبی به این پرسش که آیا قصد فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن ناگهانی همه تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران را دارد، گفته است که فعال کردن این مکانیسم به نفع امنیت ملی آمریکاست و اطمینان حاصل خواهد کرد که بازگشت فوری تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران فورا عملی شود.
سناتور پیشین ایالت فلوریدا در فروردین ۱۳۹۴ خواستار رای‌گیری برای اصلاحیه‌ای در کنگره آمریکا شد که در آن ایران را برای به رسمیت شناختن اسرائیل تحت فشار می‌گذاشت.
او در پاییز ۱۳۹۵ صدور مجوز پرداخت ۱/۷ میلیارد دلار به جمهوری اسلامی از سوی باراک اوباما رییس‌جمهوری وقت آمریکا را ایران را باج‌دهی به تهران توصیف کرد و گفت این اقدام خطر بیشتری برای آمریکایی‌های خارج از کشور ایجاد می‌کند و گروگان‌گیران را تشویق می‌کند.
روبیو همچنین طرحی قانونی به کنگره ارائه داد که از جمهوری اسلامی خواست به وعده اعلام شده خود برای کمک به یافتن محل نگهداری رابرت لوینسون، مامور بازنشسته اف‌بی‌آی که در اسفند ۱۳۸۵ پس از ورود به هتلی در جزیره کیش ایران ناپدید شد، عمل کند.
مخالف با برجام و از مبتکران قانونگذاری علیه جمهوری اسلامی
روبیو از منتقدان سرسخت برجام از ابتدا تا امروز بوده و از آن با عباراتی همچون «چند تکه کاغذ» و «یک فاجعه آشکار» نامبرده است.
او خواستار افزایش تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی تا زمان توقف برنامه غنی‌سازی اورانیوم بوده و در سال‌های گذشته از احتمال اقدام نظامی برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای هم دفاع کرده است.
در تابستان ۱۴۰۲، روبیو به همراه سناتور مگی حسن و جکی روزن، لایحه‌ای به نام «قانون توقف مخفی‌کاری در فروش نفت ایران» (SHIP) را تهیه کرد.
این قانون به دنبال تحریم خریدهای غیرقانونی نفت ایران و پاسخگو کردن تسهیل‌کنندگان این معاملات است.
روبیو هنگام ارائه این قانون به کنگره گفته بود: «در حالی که رژیم تهران همچنان از طریق فروش نفت تحریمی، ثروت‌اندوزی می‌کند، باید اطمینان پیدا کنیم که تحریم‌های آمریکا علیه تمامی افراد و نهادهای مرتبط با تجارت غیرقانونی نفت ایران به شدت اجرا می‌شود.»
اجرای دقیق تحریم‌های نفتی ایران
در دی ماه ۱۴۰۲، روبیو یک گروه متشکل از سناتورهای جمهوری‌خواه و دموکرات در کنگره آمریکا را برای ترغیب دولت بایدن به اجرای قوانین موجود علیه فروش غیرقانونی نفت ایران از طریق تحریم‌ها تشکیل داد.
این سناتورها تاکید کردند که اعمال دقیق تحریم‌های نفتی ایران در شرایطی که گروه‌های وابسته به ایران به نیروهای آمریکایی در خاورمیانه حمله می‌کنند، حیاتی است.
روبیو بارها از سیاست‌های دولت جو بایدن در قبال ایران انتقاد کرده و معتقد است که این سیاست‌ها به تقویت مالی جمهوری اسلامی و حمایت آن از تروریسم منجر شده است.
او در تیر ۱۴۰۳ گفت: «در زمان ترامپ، جمهوری اسلامی ورشکسته بود، اما در زمان بایدن برای حمایت از تروریسم پول دارد.»