به دنبال بیش از یک سال درگیری بی‌وقفه در خاورمیانه، در نهایت سقوط اسد به‌عنوان یکی از غیرمنتظره‌ترین رخدادها در تاریخ این منطقه به ثبت رسید. با این حال، آزمون واقعی برای سوریه و خاورمیانه زمانی خواهد بود که گروه‌های مخالف اسد به مرحله تقسیم قدرت در این کشور برسند.
فایننشال تایمز یک‌شنبه ۱۸ آذر نوشت به نظر می‌رسد از بسیاری جهات، سرنگونی حکومت سوریه یکی از «پیامدهای ناخواسته» عملیات نظامی اسرائیل در منطقه پس از حمله هفتم اکتبر حماس باشد زیرا رویدادهای خاورمیانه طی این یک سال «تمامی هنجارهای پیشین در منطقه را بر هم زده و محیطی قابل انفجار و غیرقابل پیش‌بینی به وجود آورده است».
این رسانه افزود پیشروی برق‌آسای مخالفان در سوریه نشان‌دهنده «ماهیت نامطمئن رژیم درهم شکسته و فاسد اسد» بود و در نهایت به سرنگونی آن انجامید اما شادی گسترده در سوریه به دنبال تحولات اخیر، با نگرانی در خصوص سرنوشت این کشور پیوند خورده است.
در راس مخالفان حاکم بر دمشق، هیات تحریر شام دیده می‌شود، گروهی اسلام‌گرا که پیش‌تر از متحدان القاعده بود و از سوی سازمان ملل متحد، آمریکا و شماری دیگر از کشورها به‌عنوان گروهی تروریستی شناخته می‌شود.
ابومحمد الجولانی، رهبر این گروه، پیش‌تر از قصد خود برای فتح دمشق سخن گفته بود و اکنون به نظر می‌رسد تصمیم‌گیرنده اصلی مخالفان حاکم بر پایتخت سوریه باشد.
در طول شش سال گذشته، تحریر شام کنترل ادلب در شمال غربی سوریه را در دست داشت و از طریق یک حکومت غیرنظامی، این استان را اداره می‌کرد.
در این مدت، تحریر شام کوشیده است از خود، تصویر یک گروه اسلام‌گرای «معتدل» ارائه دهد؛ با این حال، این گروه همچنان از مشت آهنین برای تثبیت قدرت خود در ادلب بهره برده و سازمان‌های وابسته به سازمان ملل مواردی از نقض حقوق بشر را در این منطقه به ثبت رسانده‌اند.
فایننشال تایمز در ادامه گزارش خود نوشت اگر جولانی قدرت را در سوریه به دست گیرد، این موضوع مشکلاتی را برای قدرت‌های غربی و نهادهای بین‌المللی ایجاد خواهد کرد زیرا آن‌ها باید در خصوص چگونگی تعامل با او و تحریر شام تصمیم‌گیری کنند.
تحریر شام تنها یکی از گروه‌هایی است که در عملیات اخیر برای سرنگونی اسد مشارکت کردند اما نکته نگران‌کننده این است که این گروه‌ها در گذشته سابقه درگیری با یک‌دیگر را داشته‌اند.
در جریان کارزار اخیر علیه حکومت سوریه، میان تحریر شام از یک سو و «ارتش ملی سوریه» از سوی دیگر که مجموعه‌ای از گروه‌های مورد حمایت ترکیه در آن جای دارند، هماهنگی وجود داشت. این هماهنگی همچنین شامال سایر گروه‌هایی می‌شد که دمشق را از سمت جنوب به محاصره خود درآوردند.
فایننشال تایمز هشدار داد با این حال آزمون واقعی زمانی خواهد بود که این گروه‌ها به تقسیم غنائم پیروزی و سپس قدرت بپردازند.
مالک العبده، تحلیل‌گر امور سوریه، کارزار نظامی مخالفان حاکم بر دمشق را «یک طرح تخریب کنترل‌شده» خواند و گفت هماهنگی آشکار میان تحریر شام و سایر گروه‌ها در این عملیات، دلگرم‌کننده است.
او افزود: «واضح است که برنامه‌ای [برای آینده سوریه] وجود دارد. هیات تحریر شام و الجولانی به‌طور بسیار دقیق اعلام کرده‌اند که طرحی وجود دارد. این موضوع باعث اطمینان خاطر بسیاری از مردم شده است.»
این تحلیل‌گر در عین حال هشدار داد ترس از وقوع مجدد خشونت‌ها در سوریه بر شادمانی کنونی سایه افکنده است و برای گروهی، برقراری ثبات و توقف خونریزی‌ها در این کشور ایده‌آل و دور از ذهن به نظر می‌رسد.
