یوزپلنگ آسیایی در معرض انقراض
بر اساس برآوردها کمتر از ۲۰ قلاده یوزپلنگ آسیایی باقی مانده و این گونه جانوری در لبه پرتگاه انقراض گرفته است.
حمید ظهرابی، معاون سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا با استناد به آخرین آمار به دست آمده از شناسایی هفت یوز بالغ و ۱۰ توله‌یوز در کشور خبر داد.
حسن اکبری، معاون پیشین سازمان حفاظت محیط زیست، آذر ۱۴۰۲ اعلام کرد که برای نجات یوز از پرتگاه انقراض، بیشتر از چهار تا پنج سال فرصت نیست.
او دلایل این مساله را «ضعیف بودن جمعیت پایه یوز، تعداد محدود خانواده‌ها، محدودیت تعداد یوزهای نر، ضعف ژنتیکی ناشی از درون‌آمیزی و خطرات طبیعی و انسانی از جمله تصادفات جاده‌ای» عنوان کرد.
به گفته ظهرابی، «فراز» و «فقه» دو یوز نر بالغ هستند و از یوزهای بالغ ماده «هیوا» توله‌ای ندارد اما «مهشاد» چهار توله و «هلیا»، «هرب» و «تلخاب» هر کدام دو توله دارند.
گونه یوز دارای دو زیرگونه آسیایی و آفریقایی اصلی است و وضعیت زیرگونه آسیایی به‌قدری وخیم است که در حال حاضر در کشورهای همسایه ایران به‌طور کلی منقرض شده است.
حیات یوزپلنگ آسیایی در ایران نیز به بخش‌هایی از استان‌های یزد، خراسان جنوبی، کرمان و سمنان محدود شده و در لیست سرخ «اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت» قرار گرفته است.
برای توجه دادن به این شرایط، چهارم دسامبر برابر با ۱۴ آذر به عنوان روز جهانی یوزپلنگ نام‌گذاری شده است.
عوامل انقراض
تخریب زیستگاه یکی از عوامل موثر بر انقراض گونه‌هایی مانند یوزپلنگ است که شکل‌های مختلفی از جمله «جاده‌کشی، معدن‌کاوی، چرای بی‌رویه و تغییر کاربری اراضی» دارد.
از سوی دیگر در سال‌های گذشته، خشکسالی موجب شده تا غذایی برای گونه‌های علف‌خوار باقی نماند و شتر، دام و سگ‌های گله نیز به معضلی برای یوزپلنگ آسیایی تبدیل شده‌اند.
یکی دیگر از تهدیدات یوزپلنگ آسیایی تصادف جاده‌ای است که به نوشته ایسنا، بیشتر در جاده عباس‌آباد به میامی رخ داده است.
طبق این گزارش، حدود ۵۰ درصد از تلفات گوشتخواران، مرتبط با تصادفات جاده‌ای حاشیه مناطق حفاظت شده است.
در این مناظق، حیوانات مجبور به خروج از زیستگاه می‌شوند و تصادف می‌کنند.
نگرانی از انقراض یوزپلنگ ایرانی در حالی افزایش یافته که در سال‌های گذشته گروهی از فعالان محیط زیست ایران با اتهام‌های امنیتی زندانی شده‌اند.