کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل: بازماندگان اعتراضات ۱۴۰۱ نیازمند عدالت و دانستن حقیقت هستند
کمیته مستقل حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد درباره ایران، اعلام کرد که بازماندگان و آسیب‌دیدگان سرکوب خشونت‌آمیز جنبش «زن، زندگی، آزادی» از سوی حکومت ایران، به دسترسی به حقیقت، عدالت و پاسخگویی در مورد نقض حقوق بشر و جنایات علیه بشریت نیاز فوری دارند.
این گزارش روز چهارشنبه هفت آذر، پس از مشاوره‌های رسمی با بازماندگان سرکوب اعتراضات سال ۱۴۰۱ منتشر شد.
این کمیته پیشتر در روز سوم آذر، نشستی رسمی با بیش از ۵۰ تن از زنان و مردانی که از ایران گریخته‌اند، در شهر مونیخ آلمان برگزار کرد. بسیاری از شرکت‌کنندگان، بازماندگان نقض فاحش حقوق بشر و جنایات علیه بشریت بودند.
صدای بازماندگان و خواسته‌های آنان
سارا حسین، رییس کمیته مستقل حقیقت‌یاب سازمان ملل درباره ایران، گفت: «در این نشست، بازماندگان، از جمله کودکان، زنان و مردان جوان، اولویت‌های خود را برای دسترسی به حقیقت، عدالت و جبران خسارات بیان کردند. صدای آنان، محور رویکردی است که عدالت و پاسخگویی را در کانون خود قرار می‌دهد.»
شرکت‌کنندگان در این نشست، افرادی بودند که پس از اعتراضات آغاز شده در ۲۵ شهریور ۱۴۰۱، مجبور به ترک ایران شدند. برخی از آنان قربانی خشونت و آزار و اذیت جنسیتی شده‌اند. بسیاری به‌شدت مجروح و حتی نابینا شدند یا تحت بازداشت‌های خودسرانه قرار گرفتند، و شماری نیز قربانی شکنجه و خشونت مبتنی بر جنسیت شدند.
خانواده‌های قربانیان اعتراضات نیز از محدودیت‌ها و سرکوب مداوم، از جمله محرومیت از حق سوگواری برای عزیزانشان، سخن گفتند.
فقدان عدالت در داخل ایران
بازماندگان از نبود راه‌های عملی برای پاسخگو کردن حکومت در داخل ایران ابراز ناامیدی کردند. آنان تاکید کردند که تلاش برای عدالت و پاسخگویی را، چه در ایران و چه در سطح بین‌المللی، متوقف نخواهند کرد.
یکی از بازماندگان گفت: «نمی‌خواهم آینده‌ای را تصور کنم که در آن مرتکبان این جنایات آزادانه در فضای مجازی حضور داشته باشند. آنها باید پاسخگو شوند.»
بازماندگان همچنین خواستار اصلاحات قانونی شدند. آنان قوانین سرکوبگرانه و نبود دستگاه قضایی مستقل را عامل اصلی تکرار چرخه‌های سرکوب و معافیت از مجازات دانستند.
اقدامات بین‌المللی و انتظارات بازماندگان
بازماندگان از جامعه بین‌المللی خواستند اقدامات عملی بیشتری برای پایان دادن به سرکوب‌ها انجام دهد و حکومت ایران را به رعایت تعهدات بین‌المللی‌اش وادار کند.
گزارش بعدی کمیته حقیقت‌یاب به شورای حقوق بشر در مارس ۲۰۲۵ ارائه خواهد شد و شامل اطلاعاتی از بازماندگان، همراه با نقشه راهی برای تحقق عدالت و جبران خسارات خواهد بود.
ویویانا کرستیچویچ، عضو کمیته مستقل حقیقت‌یاب سازمان ملل، گفت:«ما توصیه‌هایی عملی و قابل اجرا برای جامعه بین‌المللی ارائه خواهیم کرد که شامل توان‌بخشی بازماندگان، ترویج پاسخگویی و جبران خسارات خواهد بود.»
بازماندگان همچنین خواستار ارائه کمک‌های بشردوستانه، پزشکی و روانی، و صدور ویزای بشردوستانه از سوی جامعه بین‌المللی شدند.
شاهین سردارعلی، عضو دیگر این کمیته، نیز گفت: «شنیدن روایت‌های بازماندگان، یادآور نیاز مداوم به همدلی و پشتیبانی از آنان در برابر سرکوب ادامه‌دار است.»
