آغاز خاموشی‌ها در تهران، از قطع شبکه تلفن همراه تا خاموشی چراغ‌های راهنمایی
شرکت توزیع برق تهران اعلام کرد قطع برق برنامه‌ریزی شده و نوبتی در تمامی تهران از ساعت ۹ صبح سه‌شنبه آغاز شد. شهروندان می‌گویند با قطع برق که بر اساس گزارش‌ها خارج از زمان‌بندی اعلام شده هم رخ داده، ارتباطات تلفنی، اینترنتی و حتی تردد خودروها در سطح شهر دچار اختلال شده است.
به گزارش رسانه‌های داخلی هر نوبت قطع برق برای دو ساعت برنامه‌ریزی شده است اما شهروندان خبر می‌دهند جدول زمان‌بندی و جغرافیای اعلام شده خاموشی‌ها در مواردی رعایت نشده و مشکلات ناشی از قطع برق را دوچندان کرده است.
تابستان سال جاری، خاموشی و قطع برق در ایران موجب اعتراض شهروندان شد اما در سال‌های اخیر، این نخستین بار است که در پاییز و زمستان هم برق قطع می‌شود.
مشخص نیست مشکل کمبود برق تا چه زمانی تداوم خواهد یافت.
قطع برق در ایران، علاوه بر مشکلاتی که برای تامین گرما و روشنایی خانه‌ها و مغازه‌ها درست کرده، به مشکلات متعدد دیگری هم دامن زده است.
قطع برق بانک‌ها، مدارس، پمپبنزینها و نانوایی‌ها
بر اساس اعلام مدیران شرکت‌های توزیع برق در مناطق مختلف ایران، در ساعات اعلام شده، برق تمامی مراکز تجاری و خانگی، حتی پمپبنزینها، بانک‌ها و ادارات، قطع می‌شود.
به این ترتیب در ساعات قطع برق، نانوایی‌ها نمی‌توانند نان بپزند و نانی برای فروش ندارند، پمپبنزینها نمی‌توانند به خودروها بنزین بدهند و در بانک‌ها، سرویسی ارائه نمی‌شود.
مشخص نیست با دست‌کم دو ساعت قطع برق، ادارات که بدون دسترسی به کامپیوتر و شبکه اینترنت داخلی، قادر به خدمات‌دهی به مراجعان نیستند چگونه کار می‌کنند و مدارس به چه شیوه‌ای آموزش را پیش می‌برند.
در نانوایی‌ها، قطع برق در تابستان سال جاری موجب هدر رفت حجم بسیار زیادی خمیر شد. اکنون مشخص نیست با قطع برق بیش از ۹۰ هزار واحد نانوایی در کشور، چگونه مساله تامین نان در کشور مدیریت می‌شود.
سه‌شنبه ۲۲ آبان ویدیویی از یک نانوا در خیابان کرشته شهریار در شبکه‌های اجتماعی پخش شد که در اعتراض به قطع برق و ترشیدن خمیر مورد نیاز برای پخت نان، اقدام به ریختن خمیر ترشیده در وسط خیابان کرد.
قطع برق چراغ‌های راهنمایی و رانندگی
هم‌زمان با قطع برق در سراسر کشور در ساعاتی که برق در مناطق مختلف قطع می‌شود، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی هم از کار افتاده و عبور و مرور خودروها و عابران پیاده در تقاطع‌ها دچار اختلال می‌شود.
تیمور حسینی، رییس پلیس راهور فراجا در واکنش به خاموشی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی به خبرگزاری فارس گفت که خاموشی و قطع برق موضوع جدیدی نیست چون برق چراغ تقاطع‌ها مستقل نیست و از شبکه اصلی تغذیه می‌کند.
به گفته حسینی، استقرار ماموران در تقاطع‌ها در هنگام قطع برق هم چاره کار نیست چون: «ممکن است همان موقع که برق رفته و مامور در سر چهارراه مستقر شده، در همان محدوده تصادفی اعلام شود؛ مامور نه می‌تواند تقاطع را رها کند و نه این‌که به تصادف نرسد چرا که همان تصادف خودش می‌تواند گره ترافیکی ایجاد کند.»
ارتباطات و اینترنت قربانی قطع برق
به گزارش وب‌سایت فیلتربان، با آغاز خاموشی‌ها در تهران، شبکه تلفن همراه در برخی مناطق هم‌زمان با قطع برق از دسترس خارج شده و باتری‌های اضطراری آنتن‌های بی‌تی‌اس (BTS) که باید تا سه ساعت برق قطع شده را پشتیبانی کنند، نتوانسته‌اند برق آنتن‌ها را تامین کنند.
آنتن‌های بی‌تی‌اس تجهیزات مخابراتی‌ای هستند که در شبکه‌های تلفن همراه برای ارسال و دریافت سیگنال‌های بی‌سیم بین دستگاه‌های کاربر (مثل گوشی‌های موبایل) و شبکه اصلی تلفن همراه استفاده می‌شوند.
فرافکنی دولتی‌ها
در روزهای گذشته چهره‌های دولتی، رسانه‌های وابسته به دولت و حامیان پزشکیان تلاش کرده‌اند اعمال خاموشی‌های زمان‌بندی شده و سراسری را که یادآور سال‌های دهه ۶۰ است، علاوه بر توجیه، ستایش کنند و آن را یکی از دستاورد‌های دولت جدید بنامند.
محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی پزشکیان، مردم را مقصر ناترازی‌ها و مازوت‌سوزی خوانده و گفته است شهروندان برای کم‌کردن خاموشی‌ها باید چند درجه هوای خانه را کاهش دهند و گاز و برق کمتری مصرف کنند.
او همچنین بخشی از مشکل را «ارزانی شدید» و یارانه حامل‌های انرژی دانسته است.
علی ربیعی، دستیار پزشکیان هم در حساب شبکه ایکس خود، با ستایش دستور رییس‌جمهوری، آن را «شجاعانه» توصیف کرد و شینا انصاری، معاون پزشکیان و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، بدون اشاره به اعمال خاموشی‌ها، از دستور توقف مازوت‌سوزی از سوی پزشکیان سپاسگزاری و ابراز امیدواری کرد تلاش دولت برای رفع ناترازی، در آینده به نتیجه برسد.
هم‌زمان، افکار عمومی در نقد قطع سراسری برق، از آن به عنوان هدیه ۱۰۰ روز اول ریاست‌جمهوری پزشکیان به مردم یاد می‌کند.
۱۱ نیروگاه همچنان مازوت می‌سوزانند
روزنامه جمله در واکنش به خاموشی‌های پیش آمده، تاکید کرد اگر قطع برق برای حفظ سلامتی مردم است قاعدتا بايد مازوت‌سوزی در تمامی کشور متوقف شود، نه این‌که ۱۱ نیروگاه همچنان با مازوت کار کنند و با قطع مازوت سه نیروگاه، کل کشور وارد خاموشی روزانه شود.
روزنامه شرق نیز در گزارشی نوشت از میان ۱۴۱ نیروگاه موجود در ایران، ۱۶ نیروگاه قابلیت استفاده از سوخت مازوت را دارند که از این تعداد، مخزن سوخت مازوت دو نیروگاه، یکی در تهران و دیگری در اصفهان، از چند سال قبل پلمب شده و بنا بر ادعای مسئولان، به‌هیچ‌وجه مازوت نمی‌سوزانند.
به گفته شرق، سه نیروگاه دیگر یعنی شازند اراک، منتظر قائم البرز و شهید محمد منتظری اصفهان از ابتدای همین هفته ملزم شده‌اند مصرف مازوت را متوقف کنند و با این اوصاف، ۱۱ نیروگاه دیگر همچنان در حال مصرف مازوت هستند.
این نیروگاه‌ها در استان‌های آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، خوزستان، سیستان‌و‌بلوچستان، قزوین، کرمان، کرمانشاه، مازندران، هرمزگان و همدان واقع شده‌اند.
پزشکیان به دنبال رفع ناترازی برق
سخنگوی دولت چهاردهم در نشست مصبوعاتی هفتگی خود ضمن اشاره به این که پزشکیان به عنوان رییس دولت، شخصا پیگیر رفع ناترازی برق است، گفت: «در تلاشیم مازوت‌هایی با میزان آلایندگی کمتر برای نیروگاه‌ها تامین کنیم.»
رضا سپه‌وند، عضو کمیسیون انرژی مجلس، روز یک‌شنبه ۲۰ آبان گفته بود: «اگر مازوت‌سوزی انجام نشود تنها راه موجود، قطع زمان‌بندی شده برق و گاز خانگی و صنعتی است. ما تجربه قطع برق صنعتی را در تابستان داشتیم که بخش صنعت و کشاورزی ضربه خورد و قطعی‌های مکرر مشکلات زیادی هم برای بخش خانگی ایجاد کرد.»
پیش‌تر شرکت‌های توزیع نیروی برق در چندین استان از جمله اردبیل، خراسان رضوی و کرمانشاه اعلام کردند قطع برق در سراسر این استان‌ها از ساعت ۹ صبح روز یک‌شنبه ۲۰ آبان اعمال شده است.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از ناترازی‌ها
مرکز پژوهش‌های مجلس روز دوشنبه در گزارشی علت تصمیم دولت برای قطع برق را کاهش ذخایر گازوئیل و نفت کوره نیروگاه‌ها و افزایش ناترازی گاز اعلام کرد.
بر اساس این گزارش، در سال ۱۴۰۱ میزان ناترازی گاز طبیعی در اوج مصرف به ۳۱۵ میلیون مترمکعب در روز رسید و اگرچه به واسطه افزایش دما در سال ۱۴۰۲ این عدد به حدود ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز کاهش یافت اما همچنان چالش ناترازی گاز طبیعی در کل سال به‌ویژه ماه‌های سرد وجود دارد.
از سوی دیگر با افزایش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌های حرارتی، ذخایر گازوئیل و نفت‌کوره نیروگاه‌ها در شش ماهه اول ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده است و افزایش ناترازی گاز و عدم امکان تامین سوخت مایع جایگزین، مدیریت شرایط فعلی را دشوارتر کرده است.
بر اساس این گزارش و با توجه به سطح کنونی تولید نفت خام، رسیدن به هدف تولید سه میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه در روز، در بودجه سال ۱۴۰۴ با تردید‌های جدی همراه است.
علاوه بر آن، صادرات روزانه یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی که سهم دولت از آن یک میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه در روز تعیین شده نیز واقع‌گرایانه به نظر نمی‌رسد.
روز ۱۷ آبان اعلام شد که به دستور پزشکیان، مازوت‌سوزی در سه نیروگاه اراک، اصفهان و کرج متوقف می‌شود.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، وزارت نیرو مکلف شده است ناترازی انرژی را از طریق قطع برق و تعیین برنامه شفاف خاموشی برق و اطلاع قبلی آن به مردم، رفع کند.