آیا کشته شدن یحیی سنوار معادله جمهوری اسلامی و اسرائیل را تغییر می‌دهد؟
آمیخای استاین، خبرنگار شبکه کان اسرائیل، در گفت‌وگو با پادکست «چشم‌انداز ایران» ایران‌اینترنشنال، به بررسی تاثیر مرگ یحیی سنوار، رهبر حماس، بر سرنوشت گروگان‌های در بند این گروه و آینده خاورمیانه پرداخت.
به گفته او، در حالی که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در حال انجام سفرهای منطقه‌ای برای تقویت روابط تهران با کشورهای عربی است، حکومت ایران با ارسال پیام‌هایی به آمریکا از این کشور می‌خواهد که اسرائیل را برای کاستن شدت حمله تلافی‌جویانه خود متقاعد کند.
از مردادماه سال جاری، اسرائیل برخی از مهم‌ترین مقام‌های شبکه نیابتی جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است. اسماعیل هنیه، رهبر پیشین حماس، روز ۱۰ مرداد در تهران کشته شد؛ اوایل مهرماه نیز حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان، در بیروت هدف قرار گرفت و اخیرا یحیی سنوار در جنوب غزه حذف شد.
استاین افزود اگرچه نیروهای نیابتی حکومت ایران هنوز به‌طور کامل از صحنه کنار نرفته‌اند، اما با کاهش چشمگیر توانمندی‌هایشان، به‌شدت تضعیف شده‌اند. این وضعیت ممکن است جمهوری اسلامی را برای بقای خود به سمت کاهش تنش‌ها و تعدیل مواضع سوق دهد.
به گفته این روزنامه‌نگار، حکومت ایران در حال ارسال پیام‌هایی است مبنی بر اینکه اگر واکنش اسرائیل محدود باشد، تهران نیز پاسخی به آن نخواهد داد. به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی در تلاش است تا از شدت واکنش خود در برابر اقدامات اسرائیل بکاهد.
حمله متقابل اسرائیل به جمهوری اسلامی
استاین واکنش دولت بایدن را به طرح اسرائیل برای حمله به جمهوری اسلامی مثبت ارزیابی کرد.
حکومت ایران شامگاه ۱۰ مهر با حدود ۲۰۰ موشک بالستیک خاک اسرائیل را هدف قرار داد. این دومین حمله مستقیم جمهوری اسلامی به اسرائیل بود.
مقام‌های اسرائیلی در روزهای گذشته بارها تاکید کرده‌اند این کشور به حمله موشکی جمهوری اسلامی پاسخ خواهد داد.
جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا، روز ۲۷ مهر، در جریان سفر خود به آلمان گفت از زمان و شیوه حمله تلافی‌جویانه اسرائیل علیه حکومت ایران مطلع است.
او به جزئیات این حمله و زمان انجام آن اشاره‌ای نکرد.
استاین بر اساس اطلاعاتی که به‌عنوان یک روزنامه‌نگار اسرائیلی در اختیار دارد، بر این باور است که این حمله به اهداف نظامی محدود خواهد شد.
او افزود: «جمهوری اسلامی ممکن است پس از کشته شدن سنوار دچار نگرانی شده باشد. مقام‌های حکومت ایران امیدوارند از طریق آمریکایی‌ها این پیام را به اسرائیل برسانند که اگر از حمله به تاسیسات نفتی، گازی و هسته‌ای ایران خودداری کند، تهران نیز دست به اقدام تلافی‌جویانه جدیدی نخواهد زد.»
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز برای جلوگیری از حمله اسرائیل به تاسیسات نفتی ایران با واشینگتن لابی می‌کنند، زیرا نگران تاسیسات نفتی خود هستند.
نخست‌وزیر اسرائیل بارها تاکید کرده که تمام گزینه‌ها در برابر جمهوری اسلامی روی میز است.
پس از انتشار گزارش‌هایی درباره حمله احتمالی اسرائیل به اهداف نظامی در ایران، الی کوهن، وزیر انرژی اسرائیل، روز ۲۷ مهر تاکید کرد: «اسرائیل به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهد است و بنابراین، تمام گزینه‌ها، از جمله حمله به تاسیسات هسته‌ای، روی میز قرار دارد.»
اگرچه بنیامین نتانیاهو طی چندین دهه پیام‌های قاطعی برای حکومت ایران فرستاده، اما ملاحظات سیاسی ممکن است محدودیت‌هایی را برای اقدامات مد نظر او ایجاد کند.
در نظر نتانیاهو، جمهوری اسلامی دشمن اصلی اسرائیل به شمار می‌رود. نخست‌وزیر اسرائیل همواره بر لزوم مقابله با برنامه هسته‌ای تهران تاکید داشته، اما در نهایت، او نیز از محدودیت‌های موجود آگاه است.
استاین گفت: «من نسبت به این فرضیه که نتانیاهو اکنون از این فرصت استفاده خواهد کرد تا به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی حمله کند و کاری را که ۱۵ سال درباره‌اش صحبت کرده به انجام برساند، تردید دارم. اما بگذارید ببینیم چه پیش می‌آید.»
این خبرنگار افزود مرگ سنوار ممکن است انتقام‌جویی برنامه‌ریزی‌شده اسرائیل علیه حکومت ایران را به تاخیر بیندازد، اما مانع از وقوع آن نخواهد شد.
به گفته استاین، حذف سنوار ممکن است باعث شود اسرائیل بر روی غزه تمرکز کند، زیرا اکنون فرصتی برای این کشور فراهم شده تا بدون وجود یک رهبری مشخص در غزه، در مسیر برقراری آتش‌بس و آزادی ۱۰۱ گروگان باقی‌مانده در اسارت حماس گام بردارد.
او در پاسخ به پرسشی درباره گفت‌وگوهای پشت صحنه خود با مقام‌های اسرائیلی در این زمینه گفت برخی از آن‌ها معتقدند که مردم غزه علیه حماس قیام خواهند کرد.
خبرنگار شبکه کان افزود: «به نظر می‌رسد تعدادی از مقام‌های اسرائیلی از اینکه مردم غزه تاکنون قیام نکرده‌اند، شگفت‌زده شده‌اند. دلیل اصلی این امر ساختار مدنی حماس است که هنوز در آن‌جا فعالیت دارد. به همین علت است که غیرنظامیان همچنان به آن وابسته‌اند. اگر این ساختار فرو بپاشد و سایر عناصر نیز از هم بگسلد، آن‌گاه اوضاع به‌کلی دگرگون خواهد شد.»
لحظه‌ای که اسرائیلی‌ها منتظر آن بودند
استاین با اشاره به لحظه شنیدن خبر کشته شدن سنوار، حال و هوای اسرائیلی‌ها در آن زمان را «شادی مطلق» توصیف کرد.
او گفت: «در محله ما، مردم با بطری‌های مشروب و ویسکی به خیابان‌ها آمدند و جشن گرفتند. ما همیشه در انتظار چنین لحظه‌ای بودیم و سرانجام آن لحظه فرا رسید.»
سنوار معمار کشتار بیش از هزار شهروند اسرائیلی در روز هفتم اکتبر بود؛ حادثه‌ای که جرقه آغاز مناقشه کنونی را فراهم آورد. او همچنین مسئول مذاکره با دیگر رهبران سیاسی در مورد گروگان‌های در بند حماس بود و عملیات روزانه این گروه را کنترل می‌کرد.
به گفته استاین، در غیاب یک رهبر مشخص در باریکه غزه، استراتژی دولت نتانیاهو این خواهد بود که اعضای جهاد اسلامی و حماس را در ازای آزاد کردن گروگان‌ها عفو کند و دیگر مجازاتی برای آن‌ها در نظر گرفته نشود.
استاین تاکید کرد: «دیکتاتور از بین رفته است. این احتمال وجود دارد که اعضای حماس برای نجات جان خود گروگان‌ها را آزاد کنند. این ایده‌ای است که در حال حاضر مطرح شده.»