از رهبران سیاسی و فرماندهان ارشد نظامی حماس چه کسانی باقی مانده‌اند
با وجود کشته شدن یحیی سنوار، اسماعیل هنیه و محمد ضیف، گروه حماس هنوز نیروهای کلیدی زیادی دارد که شماری از آن‌ها در غزه و برخی در قطر زندگی می‌کنند. گرچه درباره زنده بودن بعضی از این چهره‌ها تردیدهای جدی وجود دارد، در میانشان کسانی هستند که می‌توانند گزینه جدی جانشینی سنوار باشند.
مروان عیسی
مروان عیسی در سلسله فرماندهی حماس در غزه، نفر سوم به شمار میرفت و همراه دو رهبر ارشد دیگر حماس یک شورای نظامی سه نفره را تشکیل داده بودند که تصمیمات راهبردی می‌گرفت.
پیشتر در ماه مارس سال جاری، آمریکا اعلام کرد مروان عیسی، معاون محمد ضیف، رهبر نظامی وقت حماس، را کشته است.
اما حماس کشته‌شدن او را تائید نکرد و اسرائیل هم شواهدی دال بر مرگ او را ارائه نکرد. مشخص نیست او زنده است یا کشته شده است.
نیروهای حماس به خاطر توانایی عیسی در دور ماندن از رادار اسرائیل، به او لقب «مرد سایه» داده‌اند.
خالد مشعل
مشعل، ۶۸ ساله، پیش از این بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۷ حماس را رهبری می‌کرد و اکنون به همراه چند مقام ارشد دیگر حماس در قطر زندگی می‌کند.
خالد مشعل به خاطر یک تجربه ترور ناموق در امان پایتخت اردن، در سال ۱۹۹۷، شناخته شده است.
پس از مرگ هنیه، انتظار میرفت او به طور رسمی جانشین هنیه شود و بار دیگر رهبری حماس خارج از غزه را برعهده بگیرد.
محمد سنوار
محمد سنوار، برادر یحیی سنوار، یکی از فرماندهان ارشد و کهنه‌کار شاخه مسلح حماس است.
او که متولد سال ۱۹۷۵ میلادی است به ندرت در انظار عمومی ظاهر شده یا با رسانه‌ها صحبت کرده است.
محمد سنوار، مانند برادرش، یکی از اهداف اصلی در فهرست تحت تعقیب اسرائیل است و به گفته منابع حماس، از چند حمله اسرائیل از جمله حملات هوایی و بمب‌های کنار جاده‌ای جان به در برده است.
خلیل الحیه
خلیل الحیه، معاون سنوار بود و پیشتر تیم حماس را در مذاکرات غیرمستقیم آتش‌بس با اسرائیل تحت نظارت هنیه رهبری می‌کرد.
به گفته جمهوری‌اسلامی، زمان کشته‌شدن هنیه در ساختمانی در تهران، او در واحد دیگری در همان ساختمان اقامت داشت.
در سال ۲۰۰۷، در بمباران اسرائیل، تعدادی از اعضا خانواده او کشته شدند و در سال ۲۰۱۴، حمله به خانه او باعث کشته شدن پسر بزرگش شد.
محمود زهار
محمود زهار، ۷۹ ساله، که یک پزشک جراح است به دلیل دیدگاه‌های تندروانه‌اش نسبت به اسرائیل و دیگر مخالفان حماس، از سوی اعضا حماس با عنوان «ژنرال» خطاب میشود.
زهار از زمان حمله ۷ کتبر تاکنون هیچ اظهارنظر ی نکرده است و در انظار عمومی هم ظاهر نشده است و سرنوشت او مشخص نیست.
زهار پس از کسب قدرت حماس در سال ۲۰۰۷ به عنوان وزیر خارجه تشکیلات خودگران فلسطین منصوب شد و تا زمان جنگ داخلی که منجر به از هم پاشیدن دولت شد، در این سمت خدمت کرد.
محمد شعبانه
شبانه، معروف به ابوانس شبانه، یکی از فرماندهان ارشد و کهنه‌کار حماس است که فرماندهی گردان رفح در جنوب نوار غزه را بر عهده دارد.
بر اساس گفته منابع حماس، محمد شعبانه نقش مهمی در توسعه شبکه تونل‌های زیرزمینی حماس در رفح ایفا کرد که برای حمله به نیروهای اسرائیلی در امتداد مرز مورد استفاده قرار گرفته است.
شعبانه از جمله در حمله برون مرزی در سال ۲۰۰۶ که در نتیجه آن گیلاد شالیت، سرباز اسرائیلی اسیر شد.
محمد شعبانه، پس از کشته شدن سه فرمانده اصلی این گروه در طی جنگ ۵۰ روزه در سال ۲۰۱۴، مسئولیت گردان رفح را بر عهده گرفت.
روحی مشتحه
روحی مشتحه، معتمدترین و قوی‌ترین متحد سنوار در داخل حماس بود و همراه با سنوار، اولین دستگاه امنیتی حماس را در اواخر دهه ۱۹۸۰ تاسیس کرد که مسئولیت آن، ردیابی و کشتن فلسطینیان متهم به جاسوسی برای اسرائیل بود.
مشتحه در سال ۲۰۱۱ به همراه سینوار از زندان اسرائیل آزاد شد و اخیرا وظیفه هماهنگی بین این گروه در غزه و مقامات امنیتی مصر در مورد طیف وسیعی از مسائل از جمله عملیات گذرگاه مرزی رفح را بر عهده داشته است.
اسرائیل۳ اکتبر اعلام کرد مشتحه سه ماه قبل در جریان جنگ غزه در حمله‌ای کشته شده است.
حماس تاکنون این خبر را تائید یا تکذیب نکرده و سرنوشت او همچنان نامشخص است.
