تحلیل

صف‌آرایی جنگی اسرائیل و جمهوری اسلامی

مراد ویسی
مراد ویسی

تحلیل‌گر ارشد در ایران‌اینترنشنال

وزیر دفاع اسرائیل، یوآو گالانت، اعلام کرده است که حمله به جمهوری اسلامی ایران «نزدیک و مرگبار» خواهد بود. روز سه‌شنبه، گالانت با لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، درباره چگونگی اجرای این حمله و واکنش احتمالی جمهوری اسلامی گفتگو کرده است.

همچنین یک مقام ارشد اسرائیلی به شبکه خبری کان نیوز گفته که تصمیم‌گیری درباره اهداف حمله نهایی شده و تنها مساله باقی‌مانده، زمان انجام آن است.

تقویت سامانه‌های دفاعی اسرائیل

در همین حال، آمریکا در حال تکمیل استقرار سامانه موشکی پیشرفته تاد (THAAD) در اسرائیل است. این سامانه به منظور مقابله با حملات موشکی احتمالی سپاه پاسداران در پاسخ به حمله اسرائیل مستقر شده است.

سامانه تاد می‌تواند موشک‌ها را از فاصله هزار کیلومتری شناسایی کند، اما توان درگیری با آن‌ها را در فاصله ۲۰۰ کیلومتری دارد. این محدودیت ممکن است از نقاط ضعف این سامانه باشد؛ چرا که موشک‌های سپاه با سرعت بالا در این فاصله کوتاه، زمان کمی برای هدف‌گیری باقی می‌گذارند.
سامانه تاد ممکن است بین ۴۸ تا ۷۲ موشک آماده شلیک در اختیار داشته باشد. هر کدام از کامیون‌های لانچر آن، ظرفیت شلیک هشت موشک را به‌طور هم‌زمان دارند. اما فرآیند بارگذاری مجدد هر لانچر حدود نیم‌ساعت طول می‌کشد و این زمان در یک درگیری گسترده می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

با توجه به اینکه هیچ سامانه دفاعی کاملی وجود ندارد که بتواند تمام موشک‌های شلیک شده را منهدم کند، انتظار می‌رود در صورت حمله مجدد سپاه پاسداران، برخی موشک‌های سپاه از سد دفاعی اسرائیل عبور کنند.

تجربه حملات قبلی، نظیر «وعده صادق ۲»، نشان داده که حتی با وجود سامانه‌های پدافندی قوی، تعدادی از موشک‌ها به اهداف اصابت می‌کنند. بنابر این فرماندهی جبهه داخلی ارتش اسرائیل از مدت‌ها قبل مردم را برای چنین شرایطی آماده کرده و گالانت از فرماندهان ارتش خواسته است که به سوالات مردم پاسخ دهند و نگرانی‌های آنان را کاهش دهند تا ارتش و مردم در کنار یکدیگر آماده درگیری باشند.

بی‌توجهی حکومت به آمادگی مردم در ایران

در مقابل، جمهوری اسلامی ایران هیچ برنامه روشنی برای آماده‌سازی مردم در برابر چنین درگیری احتمالی نداشته است. نه پناهگاه‌های کافی در شهرها ساخته شده و نه آموزش‌های لازم به مردم ارائه شده است.

به نظر می‌رسد حکومت تصور می‌کند که اسرائیل به مناطق مسکونی حمله نخواهد کرد و بنابراین نیازی به اتخاذ تدابیر حفاظتی برای مردم نمی‌بیند. این رویکرد، نهایت بی‌مسئولیتی از سوی سپاه پاسداران و دولت ایران در قبال مردم است؛ اگر چه اسرائیل از تهدید مستقیم مردم ایران خودداری کرده است و بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اسرائیل می‌داند مردم ایران مخالف جمهوری اسلامی هستند.

تناقض در رویکردها و پیامدهای آن

در حالی که فرماندهان سپاه با تهدیدهای پی‌درپی به کشورهای منطقه اعلام می‌کنند که در صورت لزوم، منطقه را به آتش خواهند کشید، تناقض در مواضع دیپلماتیک جمهوری اسلامی به چشم می‌خورد؛ برای مثال، هم‌زمان با سفر عباس عراقچی به عمان و سخن از «دوستی تاریخی» با کشورهای منطقه، یک فرمانده ارشد سپاه از انفجارهای مشکوک چند سال پیش در بندر فجیره به‌عنوان «قدرت پنهان» ایران یاد کرده است.

تحریم های بیشتر؛ نتایج سیاست‌های ماجراجویانه جمهوری اسلامی

در پی تشدید تنش‌ها و آماده‌باش در منطقه، نشانه‌های ملموس‌تری از پیامدهای سیاست‌های ماجراجویانه جمهوری اسلامی مشاهده می‌شود. از صبح سه‌شنبه، تمامی پروازهای مسافربری ایران به مقصد اروپا متوقف شده است. شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده که پروازها به لندن، کلن و پاریس متوقف شده‌اند و مسافران ایرانی برای سفر به اروپا باید از ایرلاین‌های دیگر مانند ترکیش ایرلاین استفاده کنند. این در حالی است که بسیاری از ایرلاین‌های بین‌المللی مانند لوفت‌هانزا نیز به دلیل شرایط جنگی، پروازهای خود به منطقه را متوقف کرده‌اند.
ناکامی زودرس دولت پزشکیان

با توقف پروازها و افزایش قیمت دلار و سکه در روزهای اخیر، دولت پزشکیان نیز در کمتر از ۱۰۰ روز فعالیت، با چالش‌های جدی مواجه شده است. نه تنها خبری از رشد اقتصادی هشت درصدی وعده داده شده نیست، بلکه تحریم‌ها تشدید شده و وعده‌هایی نظیر لغو گشت ارشاد نیز به سرانجام نرسیده‌اند.

تصویب قانون تحمیل حجاب اجباری در شورای نگهبان نیز نشان می‌دهد که بسیاری از وعده‌های دولت تحقق نیافته است.

در مجموع، شرایط کنونی ایران نشان‌دهنده تاثیر مستقیم سیاست‌های ماجراجویانه و تنش‌زا در منطقه است که هم بر روابط خارجی و هم بر وضعیت داخلی کشور اثرات منفی داشته و چشم‌انداز روشنی را برای دولت و مردم ترسیم نمی‌کند.