درباره هان کانگ، برنده نوبل ادبیات؛ راوی شاعرانه زنان
دبیر ارشد خبر در ایران‌اینترنشنال
جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۴ به هان کانگ نویسنده‌ای درخشان از کره جنوبی رسید. زنی که به‌دلیل نثر شاعرانه و زبان قوی‌اش تحسین می‌شود.
آکادمی نوبل ادبیات در بیانیه‌اش خانم هان را «به‌دلیل نثر شاعرانه‌ای که با آن به آسیب‌های تاریخی می‌پردازد و شکنندگی زندگی بشری را آشکار می‌کند» شایسته دریافت معتبرترین جایزه ادبیات جهان دانست.
انتخاب هان کانگ انتخابی بسیار غافلگیرکننده بود. خصوصا از آن‌رو که نام او در میان نام‌های مطرح‌شده در محافل ادبی نبود. او نخستین زن آسیایی و نخستین کره‌ای است که جایزه‌ی نوبل ادبیات را دریافت می‌کند. خانم هان در بین بیش از ۱۲۰ برنده نوبل ادبیات، هجدهمین زن برنده این جایزه است. از میان زنان برنده ۱۲ زن پس از سال ۱۹۹۰ میلادی انتخاب شده‌اند که از میان آن‌ها ۴ نفر پس از سال ۲۰۱۸ برنده‌ی نوبل ادبیات شده‌اند. آخرین زنی که نوبل ادبیات را به خانه برد، آنی ارنوی نویسنده‌ی شهیر فرانسوی بود که سال ۲۰۲۲ برنده‌ی جایزه نوبل ادبیات شد.
به گزارش آکادمی نوبل خانم هان شام را با پسرش در خانه تمام کرده بود که از خبر برنده‌شدنش مطلع شد. او گفت که از این جایزه بسیار مفتخر است و شگفت‌زده شده است. همچنین به خبرنگاران گفت می‌خواهم با پسرم چای بخورم و نوبل ادبیات را بی‌سر و صدا جشن خواهم گرفت.
هان کانگ سال ۱۹۷۰ در گوانگجو در جنوب‌غربی کره‌ی جنوبی متولد شد. در ده‌سالگی با خانواده‌اش به سئول نقل‌مکان کرد. در دانشگاه یانسه ادبیات کره‌ای خواند و ابتدا به شعر روی آورد. مجموعه‌ای از اشعار او در مجله‌ی «ادبیات و جامعه» درکره منتشر شد. اما هان به‌زودی به‌سوی داستان‌نویسی رفت. نخستین مجموعه داستانش با نام «عشق یوسو» سال ۱۹۹۵ منتشر شد.
مطرح‌شدن نام هان کانگ در غرب به کمتر از ده‌سال پیش باز می‌گردد. وقتی رمان «گیاه‌خوار» که سال ۲۰۰۷ منتشر شده بود به انگلیسی ترجمه و سال ۲۰۱۶ برنده‌ی جایزه‌ی بوکر بین‌المللی شد. در آن زمان این انتخاب، «انتخابی عجیب از نویسنده‌ای گمنام» بود. رمان گیاه‌خوار داستان زنی است که با تصمیم به ترک خوردن گوشت و گیاه‌خواری، از هنجارهای اجتماعی سرپیچی می‌کند. این تصمیم به ظاهر ساده روابط او با شوهر، خانواده و جامعه را تغییر می‌دهد. رمان گیاه‌خوار به مسائل مربوط به اختیار بر بدن و کنترل اجتماعی و شورش در برابر آن در جامعه‌ی سنتی مردسالار کره می‌پردازد. جامعه‌ای که هنجارهایش مانند بسیاری از جوامع مردسالار آسیا است.
یکی‌دیگر از آثار تحسین‌شده‌ی هان کانگ رمان «اعمال انسانی» است که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. خانم هان در این رمان به قیام سال ۱۹۸۰ گوانگجو می‌پردازد. در آن سال دولت کودتا که یک‌سال قبل‌تر به‌قدرت رسیده بود با خشونتی هرچه تمام‌تر قیام دانشجویان و هواداران دموکراسی را سرکوب کرد. صدها و بنا به آمار غیررسمی هزاران نفر کشته‌شدند و ده‌ها هزارنفر بازداشت شدند. «اعمال انسانی» رمانی چندروایی است که کشتار، سرکوب و همچنین تاثیر ادامه‌دار آن بر قربانیان و بازماندگان را روایت می‌کند.
آثار هان کانگ مانند رمان بعدی‌اش «کتاب سپید» که در سال ۲۰۱۶ به چاپ رسید، به موضوعاتی دردناک و درگیر با احساس می‌پردازد. او تجربه‌های زنانه را در بستری از تاریخ و در کنش با جامعه به تصویر می‌کشد. در بسیاری از آثار هان کانگ ما زنانی را می‌بینیم که در برابر جامعه‌ی مردسالار و فشارهای اجتماعی می‌ایستند. شاید به همین دلیل انتخاب هان کانگ با استقبال بین‌المللی مواجه شده است. مکس پورتر نویسنده و ویراستار ترجمه‌ی انگلیسی «گیاه‌خوار» به روزنامه‌ی گاردین گفته «هان یک صدای حیاتی و نویسنده‌ای با انسانیت فوق‌العاده است. آثار او هدیه‌ای برای همه‌ی ماست.» همچنین ایمیر مک‌براید، هان کانگ را «یکی از بزرگترین نویسندگان زنده» خوانده که «صدایی برای زنان، حقیقت و از همه مهم‌تر قدرت ادبیات است.»
انتخاب هان کانگ گرچه انتخابی نامنتظره بود اما نشان می‌دهد مرزهای ادبیات مورد توجه جهان می‌تواند از مرزهای اروپا و آمریکا فراتر برود. این جایزه تاکنون بسیار کم به کشورهای غیر انگلیسی و غیر فرانسوی‌زبان تعلق گرفته است.
از هان کانگ سه رمان «گیاه‌خوار»، «اعمال انسانی» و «کتاب سپید» به فارسی ترجمه شده است.
