تحلیل

آیا جمهوری اسلامی بعد از بازگشت پزشکیان از نیویورک در حمایت از حزب‌الله وارد جنگ می‌شود؟

مراد ویسی
مراد ویسی

تحلیل‌گر ارشد در ایران‌اینترنشنال

سخنان مسعود پزشکیان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل بسیار شبیه به بیانیه‌های رسمی جمهوری اسلامی بود؛ بیانیه‌هایی که طی سال‌های گذشته اغلب توسط رؤسای جمهوری ایران با اندکی تفاوت تکرار شده‌اند. جهان از این سخنرانی‌ مطلب جدیدی نشنید و اساساً انتظاری هم نمی‌رفت.

سخنان پزشکیان همانند سخنرانی‌های قبلی مقامات ایران در سازمان ملل بود، با کمترین تغییرات. این تکرار باعث می‌شود که اظهارات رؤسای جمهوری ایران در این نشست‌ها از یک قالب مشخص فراتر نرود.
این سخنرانی بیشتر به مثابه ترکیبی از واژگان و جملات دیپلماتیک بود که ظریف و عراقچی به او داده بودند تا بخواند، در حالی که توجه جهانیان بیشتر به فعالیت‌های سپاه و خامنه‌ای در لبنان و غزه معطوف است نه به زبان پزشکیان. به نظر می‌رسد این بیانات از نظر محتوایی چیزی جز یک «سالاد کلمات» نبود.
سخنان پزشکیان در یک نشست خبری با رسانه‌ها در نیویورک نیز با حمله منتقدانش در تهران روبرو شده است.
به نظر می‌رسد سخنان پزشکیان در آن نشست که برای تندروترها در تهران گران آمده، ترکیبی از دو موضوع بود. نخست اینکه او پیش از سفر به نیویورک قطعاً با خامنه‌ای دیدار داشته و احتمالا رهبر جمهوری اسلامی به پزشکیان تاکید کرده که چه موضوعاتی را در سازمان ملل مطرح و بر چه مواضعی تاکید کند.

دوم اینکه در ماه‌های اخیر، در داخل ایران برخی به تبلیغ رفتارهای به اصطلاح داش‌مشتی گونه پزشکیان، نظیر شیوه خاص سخن گفتن و راه رفتن او، پرداخته‌اند. این روند تبلیغاتی باعث شده که پزشکیان بیش از پیش در این نقش فرو رود و از این نوع رفتار و کلام و پر‌وتکلی نبودن لذت ببرد.
این رفتارها پیشتر در داخل کشور مطرح بود، اما اکنون پزشکیان همین سبک گفتار و رفتار را به نیویورک برده و آنها را تکرار کرده است. به همین دلیل منتقدین داخلی بر این باورند که او همچون رییس‌جمهوری عمل نمی‌کند و تناقض‌های زیادی در گفتار او وجود دارد.

اما نکته مهم ناسازگاری محتوای سخنان او با سیاست‌های واقعی جمهوری اسلامی است که از طرف خامنه‌ای و سپاه پاسداران دیکته و اجرا می‌شود.
سخنانی نظیر اینکه «ما به دنبال جنگ نیستیم» از سوی بسیاری به عنوان ادعاهای نادرست تعبیر می‌شود زیرا سیاست خارجی جمهوری اسلامی عمدتا بر پایه ماجراجویی‌های نظامی و دخالت از طریق گروه‌های نیابتی استوار است. حماس، به عنوان یکی از گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی ، جنگ اخیر را با حمله به اسرائیل آغاز کرد و تهران نیز از طریق سپاه پاسداران از این گروه حمایت کرده است.
ادعای دیگر پزشکیان مبنی بر اینکه «ممکن است فردی به نیابت از ما کاری انجام دهد»، نیز به‌طور کامل نادرست است. سپاه پاسداران نهادی نیست که خودسرانه عمل کند؛ بلکه سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی، به‌ویژه در منطقه خاورمیانه، به‌طور مستقیم از سوی سپاه و با حمایت خامنه‌ای هدایت می‌شود.

خامنه‌ای بارها تاکید کرده که اقدامات سپاه در منطقه صحیح است و وزارت امور خارجه نیز باید در مسیر سپاه حرکت کند.
این تناقض‌ها باعث شده که حتی بحث‌هایی در مورد ترس جمهوری اسلامی از ورود به جنگ مستقیم با اسرائیل شکل بگیرد. در حال حاضر، حزب‌الله تحت حملات شدید اسرائیل قرار دارد، اما به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی از ورود به این جنگ پرهیز می‌کند. این مساله باعث ناراحتی و سردرگمی حامیان جمهوری اسلامی در داخل و خارج شده است.
طرفداران جمهوری اسلامی از اینکه حزب الله تحت حمله سنگین اسرائیل است و جمهوری اسلامی ساکت نشسته و تماشا می‌کند خشمگین و ناراضی هستند.

ضمن اینکه وب سایت معتبر آکسیوس نیز از رد درخواست کمک حزب‌الله ازسوی جمهوری اسلامی خبر داده است.

به گفته آکسیوس حزب‌الله خواهان حمله مستقیم جمهوری اسلامی به اسرائیل برای کاهش فشار سنگین اسرائیل بر این گروه است اما جمهوری اسلامی گفته است هنگامی که پزشکیان در نیویورک است زمان برای این کار مناسب نیست.

حال سوال این است که آیا حامیان داخلی و خارجی جمهوری اسلامی بعد از بازگشت پزشکیان از نیویورک شاهد حمایت عملی جمهوری اسلامی از حزب‌الله و انتقام خون هنیه خواهند بود؟ اگر چنین شود حرف های صلح طلبی پزشکیان بر باد می‌رود و اگر چنین نشود باز هم حامیان جمهوری اسلامی بر این باور مصمم‌تر خواهند شد که جمهوری اسلامی ترسیده است.
ویدیو کامل برنامه سیاست با مراد ویسی روزهای شنبه تا چهارشنبه را اینجا می توانید ببینید.