راه‌اندازی کارزاری در مصر برای بازگرداندن مجسمه نفرتیتی از آلمان

یک باستان‌شناس برجسته مصری خواستار بازگرداندن مجسمه نیم‌تنه نفرتیتی، همسر فرعون مصر، به‌همراه سنگ روزتا و زودیاک دندرا از آلمان شده است. این مجسمه در سال ۱۹۱۲ از سوی یک تیم آلمانی کشف و به برلین فرستاده شد.

زاهی حواس، وزیر پیشین آثار باستانی مصر کارزاری را راه‌اندازی کرده تا از آلمان بخواهد مجسمه نفرتیتی را که در حال حاضر در موزه نوئس (موزه نو) برلین نگهداری می‌شود، به مصر بازگرداند.

اعضای یک تیم باستان‌شناسی آلمانی این مجسمه آهکی نقاشی‌شده را که بر اساس برآوردها در سال ۱۳۴۵ قبل از میلاد ساخته شده، در سال ۱۹۱۲ کشف کردند و یک سال بعد آن را به اروپا فرستادند.

این مجسمه در بقایای شهر عمارنه، پایتخت کوتاه‌مدت تحت فرمان فرعون آخناتون، شوهر نفرتیتی، کشف شد. عمارنه در کرانه شرقی رود نیل و در استان مینا مصر علیا واقع شده است.

این شهر پس از مرگ فرعون در سال ۱۳۳۵ قبل از میلاد متروکه شد.

حواس در درخواست خود برای بازگرداندن مجسمه نیم‌تنه نفرتیتی گفته که این شی ارزشمند پس از کشف به طور غیرقانونی از مصر خارج شده است.

او گفت: «ما امروز اعلام می‌کنیم که مصر خواهان بازگرداندن مجسمه نفرتیتی است.»

حواس از مخاطبانش درخواست کرده که به وب‌سایت او مراجعه و طوماری را برای بازگرداندن مجسمه امضا کنند.

حواس افزود که او خواستار بازگرداندن آن دسته از آثار باستانی نیست که به‌صورت قانونی از مصر خارج شده‌اند.

این کارزار او همچنین شامل درخواست برای بازگرداندن دو «شی زیبای اصلی» دیگر، یعنی سنگ روزتا و زودیاک دندرا است.

سنگ روزتا که به دوران مصر باستان تعلق دارد، دارای کتیبه‌هایی به زبان‌ها و خط‌های مختلف است.

این سنگ که زمینه‌ را برای درک نوشته‌های هیروگلیف فراهم آورد، در حال حاضر در موزه بریتانیا در لندن به نمایش گذاشته شده است.

زودیاک دندرا هم یک نمودار سنگی غول‌پیکر از معبدی در مصر است که قدمت آن به اواسط قرن اول قبل از میلاد برمی‌گردد.

زودیاک دندرا در حال حاضر در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود.

برلین که با قاهره بر سر مالکیت نیم‌تنه نفرتیتی اختلاف دارد، می‌گوید که مصر به آلمان اجازه داده بود تا حفاری برای یافتن مجسمه نفرتیتی را در ازای نگهداری این اثر تاریخی در موزه‌هایش در برلین انجام دهد.

به گفته کارشناسان هنری آلمان، این معامله شامل حدود ۱۰ هزار شی می‌شد که در ازای تامین مالی عملیات اکتشاف از سوی جیمز سایمون، تاجر آلمانی پنبه و نساجی و حامی هنر، صورت گرفت.

در آن زمان، نماینده‌ای از دولت مصر نیمی از اشیا را انتخاب کرد و نیمی دیگر به آلمان برده شد، از جمله مجسمه نیم‌تنه نفرتیتی که چند سال بعد در موزه نو برلین به نمایش درآمد و به یکی از جاذبه‌های توریستی اصلی این موزه تبدیل شد.

اختلاف بین آلمان و مصر، که در آن زمان تحت‌الحمایه بریتانیا بود، کمی بعد در مورد اینکه چه کشوری باید مجسمه را نگه دارد، بالا گرفت.

در طول جنگ جهانی دوم، مجسمه نفرتیتی پنهان و در اواخر درگیری‌ها، به موزه مصر در برلین غربی منتقل شد و در آنجا ماند تا در سال ۲۰۰۹ در اختیار موزه نو برلین قرار گرفت.

در دهه‌های اخیر، قاهره بارها خواستار بازگرداندن این مجسمه شده و لودویگ برشارت، مصرشناس آلمانی را که مسئول حفاری بود، به قاچاق این مجسمه به خارج از مصر متهم کرده است.

هنوز موزه نو برلین به راه‌اندازی این کارزار واکنشی نشان نداده است.