حسنعلی تقی‌زاده، رییس هیات مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق، در یک برنامه در صداوسیما با ابراز اینکه سرانه مصرف برق ایرانیان نصف سرانه مصرف برق اروپاست، گفت: «الکی نگوییم که مردم مصرفشان زیاد است، متاسفانه عادت داریم گناه را گردن مردم بیندازیم.»
او در برنامه تلویزیونی «میز اقتصاد» که روز ۱۵ شهریور از شبکه شش صداوسیما پخش شد، گفت با «دست‌فرمان فعلی»، ناترازی صنعت برق در سال‌های آینده به مراتب افزایش خواهد یافت.
تقی‌زاده افزود: «صادق باشیم، مردم را مقصر ندانیم الکی نگوییم که مردم مصرفشان زیاد است، متوسط مصرف سرانه مردم ایران هزار و ۲۲ کیلووات ساعت در سال است دنیا هزار و ۱۹۲ کیلووات ساعت است، اروپا ۲ هزار و ۱۲۰ کیلووات ساعت است مردم ما به طور متوسط خیلی برق را کم مصرف می‌کنند، ولی متاسفانه عادت داریم گناه را گردن مردم بیندازیم.»
این اظهارات تقی‌زاده در حالی است، که عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، هفتم شهریور برای رفع مشکل «ناترازی» برق در کشور، توصیه کرده بود مردم مصرف خود را کاهش دهند و به جای کولر از پنکه استفاده کنند.
علی‌آبادی درباره منسوخ شدن پنکه افزود در خیلی از کشورها همچون ژاپن همچنان از این سیستم استفاده می‌شود.
اختراع واژه به جای حل مساله
در بخش دیگری از این میزگرد، علیرضا غفوری‌فرد، کارشناس صنعت برق، با آسیب‌شناسی جریان رسانه‌ای در موضوع بحران برق در ایران گفت پیدایش واژه «ناترازی» هم یکی از ابتکارات بوده است.
او افزود قبلا وقتی به واژه «خاموشی» به کمبود برق اشاره داشتیم و حالا عمق نگرانی و ناراحتی، پشت «واژه زیبای ناترازی» پنهان می‌شود.
سرکوب بخش خصوصی
تقی‌زاده در این گفت‌وگوی خبری با اشاره به سرکوب بخش خصوصی در صنعت برق ایران از سال ۱۳۹۳ به بعد، گفت در سال ۱۳۹۲، قراردادهایی با بخش خصوصی برای تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی منعقد شد، اما پس از تکمیل واحدها، هیچ پولی به آنها پرداخت نشد. در ادامه این نروگاه‌ها برای تامین مالی به سراغ تسهیلات صندوق توسعه ملی رفتند و با توجه به افزایش نرخ ارز، هزینه‌های مالی آنها افزایش یافته است.
تقی‌زاده درباره بازپرداخت این تسهیلات گفت: «وقتی رشد ارز یک جامپ شدیدی داشت هیات دولت مصوب کرد نیروگاه‌هایی که از صندوق توسعه تسهیلات گرفته‌اند می‌بایست با نرخ رسمی اقساط خودشان را پرداخت کنند.»
زمینه‌سازی برای افزایش قیمت برق
پیشتر هم، رضا ریاحی، نایب رییس هیات مدیره شرکت‌های تولیدکننده برق، تیرماه ۱۴۰۳ درباره تسهیلات صندوق توسعه ملی گفته بود عمده سرمایه‌گذاران در صنعت برق از تسهیلات صندوق توسعه ملی استفاده کرده‌اند.
با توجه به اینکه تسهیلات صندوق توسعه ملی به‌صورت ارزی بوده است، در زمان پرداخت نیز ارز درخواست می‌کند، نتیجه اینکه طی سالیان اخیر قیمت ارز شدیدا بالا رفته که باعث شده بدهی سرمایه‌گذاران بخش نیروگاهی بالا برود در حالی که درآمد آنها ریالی است.
روز ۱۵ شهریور هم مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر، گفت ارزانی برق موجب افزایش بی‌رویه مصرف و بالا رفتن تقاضای نامتعارف شده است.
زنجیره بحران برق در کشور
نارضایتی شهروندان از خاموشی‌ها تنها یک روی مساله است. با تداوم خاموشی‌های گسترده به دلیل ناتوانی جمهوری اسلامی در تامین برق مورد نیاز مصارف خانگی و سایر بخش‌ها، تبعات این بحران روز به روز گسترده‌تر می‌شود.
در بخش صنعت، منصور علیمردانی، نماینده ابهر در مجلس، با اشاره به قطع مکرر برق در شهرک‌های صنعتی گفت: «قطع برق بسیاری از صنعت‌گران را به خاک سیاه نشانده است.»
سامان فیروزی، مدیر عامل «کرمان موتور» نیز با اشاره به هفت روز قطع مکرر برق، گفت: «قطع برق اثرات مخربی روی خط تولید کارخانجات گذاشته و تولید خودرو را مختل کرده است.»
در بخش کشاورزی، به گفته محمدرضا ترابی، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان، «۲۰ تا ۴۰ درصد محصول پسته استان پوک شده و به حوضچه‌های پرورش ماهی خسارت سنگینی وارد شده است.»
تبعات قطعی مکرر برق در صنایع به مراتب بیش از قطعی برق شهروندان بوده است. علاوه بر تاثیرات اقتصادی آن، در هفته‌های گذشته، تجمعات اعتراضی در برخی از شهرک‌های صنعتی گزارش شده است.
در یک نمونه، صنعت‌گران پردیس در استان تهران، در اعتراض به قطع مکرر برق اقدام به بستن جاده آبعلی کردند. از سوی دیگر، افزایش قیمت برخی محصولات در نتیجه خاموشی‌ها، مثل سیمان، تاثیر میان مدت خود را در قیمت مسکن در آینده خواهد گذاشت.