رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگویی با ایرنا تائید کرد در سال تحصیلی گذشته، دست‌کم ۱۶۴ هزار کودک ایرانی بازمانده از تحصیل داشتیم که برخی از آن‌ها بیماری صعب‌العلاج دارند.
به گزارش ایرنا، این مقام وزارت آموزش و پرورش گفته در سال تحصیلی گذشته، ۱۴۰۲-۱۴۰۳، نزدیک به ۲۱۶ هزار کودک بازمانده از تحصیل در دوره ابتدایی داشتیم که پس از پیگیری مشخص شده نزدیک به ۳۱ هزار نفر از این کودکان طی سال تحصیلی جذب مدارس شده‌اند.
همین مقام در ادامه صحبت‌های خود می‌گوید ۵۱۳۹ نفر از این کودکان هم که بر اساس آمار موالید ثبت‌احوال باید در سال تحصیلی گذشته ثبت‌نام می‌کردند، یا فوت شده‌اند یا دارای معلولیت‌های خاصی هستند که امکان حضور در مدرسه را نداشته‌اند.
با جمع و تفریق این ععدها مشخص می‌شود، تعداد کودکان بازمانده از تحصیل در سال تحصیلی گذشته نه ۱۶۴ هزار کودک که نزدیک به ۱۸۰ هزار کودک است.
علاوه بر این، درهمه نظام‌های اموزشی مدرن، مدارسی خاص افرد دارای معلولیت طراحی شده است تا هیچ کودکی به خاطر معلولیت از آموزش بازنماند و به این ترتیب، مشخص نیست معاون وزیر آموزش‌وپرورش بر چه اساسی، کودکانی را که به دلیل معلولیت و فقدان زیرساخت‌ها از رفتن به مدرسه بازمانده‌اند، از آمار نهایی کودکان بازمانده از تحصیل کم کرده است.
در اصل سی‌ام قانون اساسی جمهوری اسلامی تاکید شده آموزش و پرورش رایگان حق همه ملت است: «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خود کفایی کشور به صورت رایگان گسترش دهد.»
به نظر می‌رسد با وجود اینکه در نظام آموزشی ایران، مدارس استثنایی برای پذیرش کودکان دارای معلولیت وجود دارد، از نظر مسئولان وزارت آموزش و پرورش، شماری از کودکان دارای معلولیت‌های خاص که به گفته آنان قادر به حضور در مدرسه نیستند، از حق تحصیل در حدی که معلولیت آن‌ها (در صورت معلولیت ذهنی) اجازه می‌دهد هم محروم هستند.
پیشتر هم در ۶ بهمن ۱۴۰۲، معصومه نجفی پازوکی، معاون وقت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش گفته بود نزدیک به ۳۰ هزار دانش‌آموز دارای معلولیت به دلیل محدودیت‌ها، نمی‌توانند مدرسه بروند.
سال‌های گذشته هم گزارش‌های متعددی درباره ترک تحصیل کودکان دارای معلولیت جسمی و حرکتی به دلیل مناسب‌سازی نشدن مدارس منتشر شده است.
بسیاری از کودکان دارای معلولیت جسمی و حرکتی به خصوص در شهرهای کوچک و مناطق دور از مرکز، از حضور در مدرسه محروم یا مجبور به ترک تحصیل شده‌اند.
۳۰ تیر ۱۴۰۲ هم رامک حیدری، مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران دیستروفی با اشاره به مناسب‌سازی نشدن مدرسه‌های کشور برای افراد دارای معلولیت گفت ۸۰ درصد کودکان مبتلا به این بیماری ترک تحصیل کرده‌اند.
دیستروفی بیماری ژنتیکی پیش‌رونده‌ای است که به مرور منجر به تخریب یا بروز اختلال در عضلات و ماهیچه‌ها و در نتیجه ناتوانی در حرکت می‌شود.
به گفته حیدری، کودکان مبتلا به این بیماری در سنین هفت یا هشت سالگی که توان راه رفتن داشته‌اند، به مدرسه رفته و بعد با «پیشرفت بیماری و لزوم استفاده از ویلچر»، از تحصیل بازمانده‌اند.
کودکان بازمانده از تحصیل
پیشتر در ۴ مرداد سال جاری، محمد مولوی، نایب رییس کمیسیون آموزش مجلس خبر داده بود۹۱۱ هزار دانش‌آموز در کشور از تحصیل بازمانده‌اند که ۴۰۰ هزار از آنان، کودکان بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی هستند.
این نماینده مجلس همچنین گفته بود ۲۷۹ هزار دانش آموز در کشور به دلیل مشکلات مالی ترک تحصیل کرده‌اند.
خبرگزاری ایرنا هم پیشتر با استناد به آمارهای ارائه شده از سوی مسوولان آموزش و پرورش گزارش داده بود در مهر سال ۱۴۰۱، حدود ۹۰۰ هزار دانش آموز بازمانده از تحصیل در کشور وجود داشت که بیش از ۲۰۴ هزار نفر آن‌ها در دوره ابتدایی بودند.
دی ماه ۱۴۰۱ هم مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارشی درباره بازماندن از تحصیل طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۰ منتشر و اعلام کرد در هفت سال مورد نظر، تعداد افراد بازمانده از تحصیل ۲۶ درصد رشد کرده است.
علی شریفی زارچی، استاد دانشگاه این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد ترک تحصیل دانش‌آموزان، آن را «تکان‌دهنده» خواند و گفت در هفت سال مورد بررسی بیش از ۶۰۰ هزار کودک از دبستان ترک تحصیل کرده‌اند که با اضافه کردن دبیرستانی‌ها، این آمار به دو میلیون نفر می‌رسد.
بیشترین آمار ترک تحصیل مربوط به استان سیستان و بلوچستان است که بسیاری از شهروندانش یا به مدرسه دسترسی ندارند یا در مدارس کپری درس می‌خوانند.
فداحسین مالکی، نماینده سیستان و بلوچستان و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، ۳ بهمن ۱۴۰۲ از شناسایی بیش از ۱۰۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در این استان خبر داد و گفت: «بچه‌های فاقد شناسنامه حتما باید تحصیل کنند و از درس عقب نمانند. آموزش و پرورش می‌بایست آمار کودکان بدون شناسنامه را تحویل بدهد.»
اوایل شهریور ۱۴۰۲ هم یوسف نوری، وزیر سابق آموزش و پرورش با استناد به نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ گفت هشت میلیون و ۷۹۵ هزار فرد برابر با بیش از یک‌دهم جمعیت ایران بی‌سواد مطلق هستند.
علیرضا عبدی رییس سازمان نهضت سوادآموزی هم ۳ دی ۱۴۰۲، با بیان اینکه «حدود چهار میلیون بی‌سواد و کم سواد در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال در کشور داریم»، تائید کرد: «در گروه سنی شش سال به بالاتر، نزدیک به هفت میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بی‌سواد مطلق داریم.»
عبدی که معاونت وزیر آموزش و پرورش را نیز برعهده دارد، درباره آخرین وضعیت سوادآموزی در ایران به ایلنا گفته بود: «در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹ ساله یک میلیون و ۷۰۷ هزار نفر بی‌سواد مطلق و حدود تقریبی دو و نیم میلیون نفر نیز نوسواد داریم.»
نوسوادان به کسانی گفته می‌شوند که تا کلاس دوم یا سوم ابتدایی درس خوانده‌اند، ولی نتوانسته‌اند خودشان را به کلاس ششم ابتدایی برسانند.
با همه این‌ها، دوشنبه ۱۲ شهریور، علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش دولت پزشکیان، در نشست با شورای معاونین این وزارتخانه مهم‌ترین اولویت آموزش و پرورش را «اقامه نماز» خواند و گفت: «از هیچ تلاشی برای تحقق این هدف بلند نباید کوتاهی کرد. باید دغدغه نماز تبدیل به دغدغه درونی همه دانش آموزان و فرهنگیان شود.»