پزشکان زن در ارائه خدمات درمانی بهتر عمل می‌کنند؟
داده‌های حاصل از مطالعات متعدد در آمریکا و کانادا طی چند سال گذشته نشان می‌دهند احتمال مرگ‌ومیر و بستری شدن دوباره بیمارانی که تحت مراقبت پزشکان زن قرار می‌گیرند، کمتر است.
به گزارش اکونومیست، یکی از مطالعات مهم در این زمینه در سال ۲۰۱۷ در مجله جاما اینترنال مدیسن منتشر شد.
محققان در این تحقیق سوابق پزشکی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار بیمار مسن را که بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ در بیمارستان‌های آمریکا بستری شده بودند، بررسی کردند.
نتایج نشان داد بیمارانی که درمان اولیه آن‌ها به دست پزشکان زن انجام شده بود در مقایسه با بیمارانی که پزشک مرد درمان اصلی آن‌ها را برعهده داشت، به طور تقریبی چهار درصد کمتر در معرض مرگ قرار گرفتند و احتمال بستری مجدد آن‌ها در طول ۳۰ روز بعد نیز چهار درصد کمتر بود.
مطالعه دیگری در همان سال در مجله بریتیش مدیکال ژورنال منتشر شد.
در میان ۱۰۰ هزار بیمار که بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ در استان انتاریوی کانادا تحت عمل جراحی قرار گرفتند، احتمال مرگ، بستری مجدد یا بروز عوارض در ۳۰ روز پس از جراحی در افرادی که جراح آن‌ها زن بود، حدود چهار درصد کمتر بود.
به گزارش اکونومیست، از آن زمان تاکنون، مطالعات متعدد دیگری نتایج مشابهی را مطرح کرده‌اند.
تنها در ۱۲ ماه گذشته، دو بررسی جداگانه بر روی حدود یک میلیون بیمار جراحی‌شده در انتاریو، دو میلیون و ۷۰۰ هزار بیمار گوارشی در همین استان و ۷۷۰ هزار بیمار مسن‌تر در آمریکا انجام شده است.
همگی این مطالعات نشان دادند بیماران پس از درمان از سوی پزشکان یا جراحان زن یا تیم‌هایی که تعداد زنان بیشتری در آن‌ها حضور دارند، عملکرد بهتری دارند.
در عین حال یکی از مشکلات این مطالعات این است که همه آن‌ها به صورت گذشته‌نگر (retrospective) انجام شده‌اند و به جای آزمایش‌های تصادفی کنترل شده، به داده‌های موجود پرداخته‌اند.
تاثیر عوامل زمینه‌ای
به گفته گاوین استوارت، متخصص سنتز شواهد در دانشگاه نیوکاسل، این نوع داده‌ها می‌توانند تاثیر عوامل زمینه‌ای را نادیده گرفته باشند.
به عنوان مثال، ممکن است پزشکان زن بیماران سالم‌تری را در مقایسه با همکاران مرد خود تحت درمان قرار داده باشند.
در تجزیه و تحلیل اکثر این مطالعات تلاش شده تاثیر بیمارستان‌ها و روش‌های درمانی متفاوت در نظر گرفته شود. همچنین با مقایسه گروه‌هایی از بیماران و جراحان با ویژگی‌های مشابه، سعی شده عوامل زمینه‌ای را کنترل کنند.
کروموزوم Y
کریستوفر والیس، پزشک و نویسنده مقالات متعدد در این حوزه، معتقد است که این برتری ربطی به وجود یا عدم وجود کروموزوم وای (Y) ندارد.
به گفته او این موضوع به مجموعه‌ای از رفتارها و ویژگی‌های مرتبط با جنسیت پزشکان بازمی‌گردد.
پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند پزشکان زن تمایل دارند زمان بیشتری را به بیماران خود اختصاص دهند.
همچنین این احتمال که مراقبت‌های پیشگیرانه ارائه دهند و در پای‌بندی به دستورالعمل‌های بالینی از همکاران مرد خود موفق‌تر باشند، بیشتر است.
این ویژگی‌ها می‌تواند در کاهش میزان مرگ‌ومیر قابل پیشگیری، موثر باشد.
از طرفی به نظر می‌رسد پزشک زن برای بیماران زن مزایای بیشتری داشته باشد.
در یک مطالعه که در آوریل سال جاری منتشر شد، اگرچه بیماران سالخورده‌تر از هر دو جنس، پس از درمان از سوی پزشکان زن، به میزان کمتری جان خود را از دست می‌دادند اما این تاثیر برای بیماران زن (حدود سه درصد) بیشتر از بیماران مرد (حدود ۰/۸ درصد) بود.
به گفته والیس، پزشکان زن نیازهای بیماران زن را بهتر از همکاران مرد خود درک می‌کنند.
با این حال صرف‌نظر از جنسیت پزشک، به نظر می‌رسد بیماران زن نسبت به بیماران مرد به مراقبت‌های پزشکی بهتر پاسخ می‌دهند.
این شکاف دیگری است که نیاز به بررسی و رفع آن وجود دارد.
به نظر می‌رسد با وجود پیشرفت‌های چشم‌گیر علمی و فنی در حوزه مراقبت‌های بهداشتی و درمانی در دهه‌های اخیر، شاهد برتری عملکرد پزشکان زن در ارائه خدمات درمانی هستیم.
درک دلایل چنین تفاوت‌هایی که در نتایج درمان به وجود می‌آید، به همه پزشکان کمک می‌کند تا عملکرد خود را بهتر کنند.
