زانو گذاشتن پلیس بر گردن نوجوان افغان؛ شهروندان: افغان‌ستیزی پشتوانه دولتی دارد
انتشار ویدیوی برخورد خشن یک عامل انتظامی با نوجوان مهاجر افغانستانی در شهرستان دماوند، واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی را در پی داشت. آنان فشار دادن زانوی مامور روی گردن این نوجوان را با ماجرای جورج فلوید در آمریکا در سال ۱۳۹۹ قیاس کردند که موجب اعتراضات گسترده‌ای در این کشور شد.
بسیاری از شهروندان نیز از این رخداد به عنوان نمونه‌ای از برخورد خشن پلیس با مردم و موج تازه افغانستانی‌ستیزی با پشتوانه دولتی یاد کردند.
هم‌زمان جمعی از معترضان به ضرب و جرح این نوجوان افغانستانی، مقابل سفارت جمهوری اسلامی در برلین تجمع کردند.
افغانستان‌اینترنشنال روز چهارشنبه ۱۷ مرداد در گزارشی به نقل از منابع خود نوشت یک مامور پلیس در روستای آبسرد شهرستان دماوند دست‌وپای یک نوجوان ۱۵ ساله افغانستانی به نام «سید مهدی» را گرفته و مامور دیگری زانویش را روی گردن او گذاشته است.
این گزارش با اشاره به ویدیوی منتشر شده از صحنه بازداشت و حمله به این نوجوان اهل ولایت دایکندی افغانستان، اضافه کرد که او اکنون در بیمارستان بستری است.
در ویدیوی منتشر شده، مامورانی در کنار یک خودروی پلیس دیده می‌شوند که این نوجوان را روی زمین خوابانده‌اند.
در این ویدیو دیده می‌شود که ابتدا هر دو مامور با تمام وزن خود بر بدن این نوجوان فشار می‌آورند و در ادامه مامور یونیفرم‌پوش، زانویش را روی گردن او گذاشته و فشار می‌دهد.
نوجوان افغانستانی آسیب‌دیده کم‌شنواست
به گفته یکی از منابع افغانستان‌اینترنشنال، در پی موج حملات هفته‌های گذشته نیروهای امنیتی و انتظامی به مهاجران با عنوان «افغانی بگیر» در روستای آبسرد، سید مهدی از ترس پا به فرار گذاشته و نیروهای امنیتی او را تعقیب کرده‌اند.
به گفته این منبع مطلع، ماموران این نوجوان «کم‌شنوا» را در میان گروهی از زنان که در حال رفتن به سر کار بوده‌اند، بازداشت و به‌شدت شکنجه کردند.
یکی از شهروندان با انتشار تصویری حاوی لحظه فشار پای عامل انتظامی به گردن این نوجوان افغانستانی «در مقابل چشمان مادرش» و مقایسه آن با ویدیوی مرگ جورج فلوید، نوشت: «مردمی که با جورج فلوید ژست حقوق بشری گرفتند و اشک ریختند چه واکنشی قرار است به این صحنه داشته باشند؟»
این شهروند با بیان اینکه به هر قیمتی باید جلوی موج هولناک افغانستانی‌ستیزی ایستاد، این موج را دارای پشتوانه دولتی دانست.
مرکز مشاوره حقوقی دادبان با اشاره به گزارش افغانستان‌اینترنشنال نوشت: «اعمال چنین رفتاری نسبت به یک نوجوان ۱۵ ساله از سوی ماموران پلیس، مشخصا بر خلاف قوانین موضوعه به ویژه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و قانون آیین دادرسی کیفری است.»
دادبان با بیان اینکه با توجه به سن این نوجوان، ماموران پلیس قانونا اجازه اعمال هیچ نوعی از خشونت را نسبت به او نداشته‌اند، نوشت که ماموران باید با رعایت ضوابط ویژه با او رفتار می‌کردند.
خانواده این نوجوان افغانستانی در ویدیویی می‌گویند در حال حاضر وضعیت او مناسب نیست و حال روحی و جسمی او در اثر برخورد فیزیکی سخت و شوک ناشی از آن، وخیم است.
افغانستان‌اینترنشنال با انتشار ویدیویی از برخورد خشونت‌بار ماموران پلیس جمهوری اسلامی با نوجوان مهاجر افغان در حساب ایکس خود، نوشت که این اقدام برای کاربران شبکه‌های اجتماعی یادآور خشونت مامور پلیس امریکا با جورج فلوید شده است.
فلوید سیاه‌پوست در سال ۱۳۹۹ بر اثر اعمال خشونت پلیس آمریکا جان باخت. دریک شووین، ماموری که او را به قتل رساند، به ۲۲ سال و نیم زندان محکوم شد
مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون درباره اعمال خشونت پلیس به نوجوان افغان ابراز نظر نکرده‌اند.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به خشونت مامور پلیس و مرگ جورج فلوید واکنش نشان داد و آمریکا را به نژادپرستی و خشونت متهم کرد.
شهروند دیگری با اشاره به برخورد ماموران با نوجوان افغانستانی مقابل چشم‌های مادرش نوشت: «این مادر، نماد سال‌ها زندگیِ مهاجرین افغانستانی در ایران است.»
رفتار مغایر قوانین مهاجرت پلیس ایران با مهاجران افغانستانی
نصیراحمد فایق، نماینده افغانستان در سازمان ملل در واکنش به این موضوع، رفتار پلیس ایران با مهاجران افغانستانی را مغایر اصول و معیارهای پذیرفته‌شده جهانی و قوانین مهاجرت خواند.
روز چهارشنبه ۱۷ مرداد، علیرضا فاتحی‌نژاد، فرماندار شهرستان شهریار در جلسه‌ای با حضور مسئولان اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی استانداری تهران از آغاز «طرح ضربتی جمع‌آوری مهاجرین غیرقانونی» در این شهر خبر داد و گفت که در این طرح، افغان‌های بدون مدرک به کشورشان بازگردانده می‌شوند.
پیش از این و در روز ۱۱ مرداد، اخراج کبری غلامی، پژوهش‌گر اجتماعی اهل افغانستان پس از دریافت چند پیامک تذکر رعایت حجاب اجباری خبرساز شد.
روزنامه‌های هم‌میهن و شرق با روایت جزییات رد مرز او، این رخداد را ناشی از موج افغان‌ستیزی در ایران دانستند.
غلامی در نهایت به دنبال واکنش گسترده بخشی از افکار عمومی توانست در ایران بماند.
در هفته‌های اخیر فشار نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی و شماری از شهروندان ایران بر مهاجران افزایش یافته و اخیرا موارد قابل توجهی از حملات آن‌ها به مهاجران گزارش شده است.
بدرفتاری سیستماتیک و تندی شهروندان با مهاجران افغان در ایران سابقه‌ای طولانی دارد.
در یکی از آخرین موارد، روز اول مرداد و به دنبال انتشار خبر کشته شدن یک شهروند ایرانی در درگیری با سه مهاجر افغان، افغانستان‌اینترنشنال به نقل از شماری از مهاجران در تهران، از «بدرفتاری‌های گسترده مردم محلی با افغان‌ها در شرق پایتخت» خبر داد.
پیش از این و در جریان تبلیغات برای انتخابات ریاست‌جمهوری زودهنگام در ایران، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی و یکی از نامزدهای تایید صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان، یکی از محورهای اصلی شعارهای انتخاباتی خود را بر جلوگیری از ورود پناهجویان افغانستانی به ایران و اخراج مهاجران غیرقانونی قرار داد.
هم‌میهن روز پنج‌شنبه ۲۴ خرداد از این رویکرد با عنوان برخورد «گازانبری» و مهاجرستیزی «به سبک احزاب راست افراطی اروپا» یاد کرد.
گازانبری اصطلاحی بود که حسن روحانی، رییس‌جمهوری سابق، در مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۲ در توضیح مواجهه قالیباف با واقعه کوی دانشگاه در تیر سال ۷۸ و دستگیر کردن دانشجویان معترض به کار برد.
قالیباف در آن زمان فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران بود و روحانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی.
۲۱ فروردین امسال، وزارت کشور دولت ابراهیم رئیسی صریحا اعلام کرد امکان ماندن و حضور اتباع افغانستان در ایران وجود ندارد و افغان‌های پناهجویی که مجوز اقامت ندارند، از کشور اخراج خواهند شد.
۲۲ مهر ماه سال گذشته، بیش از ۵۴۰ هنرمند، وکیل، پزشک، روزنامه‌نگار و فعال مدنی و اجتماعی خواستار توقف آزار مهاجران افغانستانی در ایران شدند.
آن‌ها شکل‌گیری و هدایت جریان‌هایی را که برای حل مساله مهاجران و پناهندگان بر طبل خشونت، نفرت‌پراکنی و تبعیض می‌کوبند، «عقب‌گرد فاجعه‌بار جامعه ایران» خواندند.