پایان یحیی سنوار؛ قصاب خان یونس که بود و چطور کشته شد
رادیو ارتش اسرائیل پنج‌شنبه ۲۶ مهر به نقل از منابع ارتش اعلام کرد یحیی سنوار، رییس دفتر سیاسی حماس، در حمله اسرائیل به رفح کشته شده است. سنوار یکی از طراحان اصلی حمله مرگبار هفتم اکتبر به اسرائیل بود.
به گزارش کانال ۱۲ اسرائیل، عملیات ارتش این کشور در رفح شامگاه چهارشنبه ۲۵ مهر انجام شد.
بنا بر این گزارش، نیروهای ارتش اسرائیل در جریان گشت‌های خود متوجه ورود چند فرد مسلح به یک ساختمان شدند و سپس دستور حمله به این ساختمان صادر شد که در نتیجه آن، این ساختمان فرو ریخت.
این رسانه افزود نیروهای اسرائیلی در جریان این عملیات اطلاعی از حضور سنوار در ساختمان مورد حمله نداشتند، اما پس از بررسی محل متوجه شدند که یکی از کشته‌شدگان شباهت زیادی به او دارد.
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در پی عملیات نظامیان این کشور در غزه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما به هر تروریستی دست خواهیم یافت و آن‌ها را از بین خواهیم برد.»
پیش‌تر یک مقام امنیتی بلندپایه اسرائیلی در گفت‌وگو با کانال ۱۱ تلویزیون این کشور، تایید رسمی خبر کشته شدن سنوار را به انجام آزمایش دی‌ان‌ای منوط کرده بود.
دو مقام اسرائیلی هم به روزنامه نیویورک تایمز گفتند در زمان حضور سنوار در زندان‌های اسرائیل، از او آزمایش دی‌ان‌ای گرفته شده بود.
سخنگوی دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هم اعلام کرد بنیامین نتانیاهو از ارتش این کشور خواسته است تا به خانواده‌های گروگانهای در بند حماس اطلاع دهد که هیچ نشانه‌ای مبنی بر آسیب دیدن گروگان‌ها در حمله اخیر به غزه وجود ندارد.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گسترده‌ای را در نوار غزه آغاز کرد. در سوی دیگر، گروه‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی، از جمله حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن، در حمایت از حماس وارد این مناقشه شدند و درگیری‌های شدید و مرگبار در طول یک سال گذشته، منطقه را به بی‌ثباتی کشانده است.
بر اساس برآوردها، هنوز حدود ۷۰ گروگان اسرائیلی در قید حیات در اسارت گروه‌های مسلح فلسطینی در نوار غزه هستند. گزارش‌ها همچنین حاکی از آن است که جسد حدود ۳۰ گروگان همچنان در این باریکه نگهداری می‌شود.
یحیی سنوار، جانشین اسماعیل هنیه، که بود؟
گروه حماس روز ۱۶ مرداد اعلام کرد سنوار به‌عنوان جانشین اسماعیل هنیه، رییس جدید دفتر سیاسی این گروه شده است. او اصلی‌ترین رهبر حماس محسوب می‌شد که همچنان در غزه به سر می‌بُرد.
پس از کشته شدن هنیه در تهران در روز دهم مرداد، گزارش‌هایی منتشر شده بود که سنوار با انتخاب خالد مشعل برای جانشینی هنیه مخالفت کرده و خواستار انتخاب فرد دیگری شده است که روابط نزدیک‌تر و بهتری با جمهوری اسلامی داشته باشد.
مشعل، از دیگر رهبران حماس و رییس پیشین دفتر سیاسی این گروه، به‌ویژه در جریان بهار عربی و پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه، با حکومت بشار اسد مخالفت کرد و مواضعی انتقادی در قبال جمهوری اسلامی داشت. پس از آنکه هنیه جانشین او شد، روابط حماس و تهران بیش از هر زمان دیگری بهبود یافت.
به دنبال معرفی سنوار به عنوان رییس دفتر سیاسی حماس، انتظار میرفت که این روابط در بحبوبه تنش‌های فزاینده میان اسرائیل و حکومت ایران، حتی بیش از گذشته تقویت شود.
اسامه حمدان، از رهبران ارشد حماس، درباره انتخاب یحیی سنوار به‌عنوان رهبر این گروه گفته بود: «سنوار به اتفاق آرا انتخاب شد و این نشان می‌دهد که جنبش از ماهیت صحنه آگاه است.»
از قصاب خان یونس تا مرده متحرک
سنوار در طول ماه‌های اخیر یکی از اهداف اصلی ارتش اسرائیل محسوب می‌شد. او که عهده‌دار فرماندهی حماس در غزه بود، نقشی اصلی و بنیادین را در تهاجم مرگبار به اسرائیل ایفا کرد. پس از آن حمله، رهبران اسرائیل از سنوار به‌عنوان «مرده متحرک» یاد کردند.
او همچنین به‌دلیل برخوردهای خشونت‌آمیزش با اسرائیلی‌ها و فلسطینیها به «قصاب خان یونس» نیز مشهور بود.
ارتش اسرائیل ساعتی پس از اعلام انتصاب یحیی سنوار به‌عنوان رهبر حماس، او را «یک تروریست تحت تعقیب» خواند و تاکید کرد: «ما مهم‌ترین فرماندهان حماس را کشته‌ایم و به تخریب توانمندی‌های نظامی حماس ادامه می‌دهیم.»
روزنامه وال استریت ژورنال روز ۲۳ خرداد در گزارشی پیغام‌های یحیی سنوار از درون نوار غزه را فاش کرد و نوشت بر اساس این پیام‌ها، سنوار معتقد است ریخته شدن خون غیرنظامیان در غزه به هدف گروه حماس برای نبرد با اسرائیل کمک خواهد کرد.
به نوشته الشرق الاوسط، تنها یک دایره بسیار محدود دو یا سه نفره از مکان سنوار اطلاع داشتند و نیازهایش را تامین و ارتباط او با رهبران حماس را تضمین می‌کردند.
حضور در تشکیلات امنیت داخلی حماس
یحیی سنوار در اوایل دهه ۱۹۶۰ در اردوگاه آوارگان غزه در خان یونس به دنیا آمد. او پس از تاسیس حماس در سال ۱۹۸۷ به این گروه پیوست.
بر اساس گزارش شورای روابط خارجی اروپا، سنوار پس از کمک به تشکیل نیروی امنیت داخلی حماس به ستمگری شهرت یافت.
دو سال بعد از پیوستن به حماس، اسرائیل سنوار را به‌دلیل دست داشتن در ربودن و کشتن دو اسرائیلی و همچنین همکاری در شکنجه و قتل چهار فلسطینی دستگیر کرد.
او به حبس ابد محکوم شد و ۲۲ سال را در زندان اسرائیل سپری کرد، اما در نهایت هنگام تبادل زندانیان فلسطینی با سرباز ربوده شده، گیلاد شالیت، در سال ۲۰۱۱ آزاد شد.
در ماه‌های اخیر گمان میرفت سنوار در تونل‌‌هایی پنهان شده باشد که حماس برای انتقال سلاح و جنگجویان از آن‌ها استفاده میکند و حتی ممکن است گروگانهای اسرائیلی نیز آن‌جا باشند.
کوبی مایکل، محقق ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی در تل‌آویو، درباره او به فاکس‌نیوز گفت: «سنوار از روزهای اولیه تاسیس حماس فعال بوده است. او در زندان به یکی از رهبران برجسته زندانیان حماس تبدیل شد و در میان تمامی اسرای فلسطینی شخصیتی بسیار تاثیرگذار بود.»
به گفته مایکل، «سنوار در طول مدت زندان، صحبت کردن به زبان عبری را آموخت. او جامعه اسرائیل را به خوبی می‌شناسد.»
سنوار پس از بازگشت به غزه به‌عنوان بخشی از قرارداد شالیت، به یکی از رهبران محبوب حماس و وابسته به اخوان‌المسلمین تبدیل شد.
«ترویج جهاد و کشتن کفار»
یحیی سنوار در سال ۲۰۱۸ به نیویورک تایمز گفت: «فلسطینیها ترجیح می‌‌دهند حقوق خود را از راه‌‌های آرام و مسالمت‌‌آمیز به دست آورند اما آن‌ها همچنین حق دارند با مقاومت به حقشان برسند.»
مایکل میلشتاین، رییس مرکز مطالعات فلسطین در دانشگاه تل‌آویو، پیش از این در گفت‌وگویی با فاکس‌نیوز، سنوار را بخشی از نسل دوم رهبران حماس توصیف و خاطرنشان کرده بود که او پتانسیل رهبری کل جنبش و نه صرفا هدایت غزه را دارد.
به گفته میلشتاین، «در مقایسه با هنیه و خالد مشعل، رهبران سابق حماس، سنوار کاریزماتیک است و نسبت به آن‌ها بسیار تندروتر و رادیکال‌تر. او برخلاف دیگران که دوست دارند کت و شلوار و کراوات بپوشند، معتقد است برای ترویج جهاد و کشتن کفار به دنیا آمده است.»
سنوار در شش سال گذشته فقط یک یا دو بار برای رفتن به مصر، غزه را ترک کرده بود.
اسرائیل معتقد است سنوار و دیگر رهبران حماس مانند محمد ضیف، بیش از دو سال مشغول برنامه‌ریزی برای حمله هفتم اکتبر بودند.
پیتر لرنر، سخنگوی ارتش اسرائیل، پیش‌تر اعلام کرد بدون شک سنوار مغز متفکر قتل‌عام هفتم اکتبر بود.
به گفته لرنز، «سنوار کل نهاد حماس، دولت و شاخه نظامی را هماهنگ کرد. او معمار این حمله بود و چراغ سبز نهایی را برای انجام این کار نشان داد. او شخصیت اصلی است؛ اگرچه افراد دیگری نیز در قصابی غیرنظامیان ما نقش داشتند.»