آیا انتخابات ونزوئلا به ربع قرن حکومت حزب چاوز پایان می‌دهد؟
ونزوئلایی‌ها خود را برای انتخابات ریاست‌جمهوری مهم و حساسی آماده می‌کنند که ممکن است آینده این کشور آمریکای جنوبی و حتی جهان را به شدت تغییر دهد. اگر ادموندو گونزالس، نامزد اصلی اپوزیسیون، برنده شود به حکومت ۲۵ ساله حزب سوسیالیستی پایه‌گذاری شده از سوی هوگو چاوز پایان می‌دهد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی، آینده ونزوئلا را در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری «در خطر» خواند و وبسایت ان‌پی‌آر از احتمال تقلب در رای‌گیری یا امکان مقاومت رییس‌جمهوری کنونی این کشور علیه رای شهروندان حتی در صورت پیروزی مخالفان خبر داد.
مردم ونزوئلا روز هفت مرداد تصمیم می‌گیرند که آیا نیکلاس مادورو، نامزد حزب حاکم را برای سومین دوره انتخاب کنند یا به مخالفان او اجازه دهند تا سیاست‌هایی را تغییر دهند که منجر به فروپاشی اقتصادی و مهاجرت میلیون‌ها نفر شده است.
دولت مادورو در ۱۱ سال اخیر بر وضعیتی شامل فروپاشی اقتصادی گسترده، مهاجرت حدود یک‌سوم جمعیت، روابط دیپلماتیک به شدت وخیم با جهان، همراه با تحریم‌های آمریکا، اتحادیه اروپا و دیگر کشورها حاکم بوده که صنعت نفت کشورش را فلج کرده است.
رقابت میان چه کسانی است؟
احزاب مخالف مادورو پشت یک نامزد متحد شده‌اند و حزب سوسیالیست ونزوئلا را با بزرگترین چالش انتخاباتی خود در دهه‌های اخیر روبه‌رو کرده‌اند.
مادورو با ادموندو گونزالس اوروتیا که یک دیپلمات سابق و نماینده مخالفان است و هشت نامزد دیگر رقابت می‌کند.
بر اساس نظرسنجی‌ها گونزالس بیشترین رای را دارد، در رتبه بعدی مادورو قرار گرفته و هشت نامزد دیگر تنها از سوی حدود دو درصد مردم حمایت می‌شوند.
حامیان مادورو و گونزالس پایان فصل رسمی کمپین را با تظاهرات عظیمی در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا جشن گرفتند. با این حال، نگرانی‌هایی درباره شفافیت، عادلانه بودن و چگونگی برگزاری انتخابات روز یکشنبه وجود دارد.
مادورو که آمریکا و شماری دیگر از کشورها انتخاب مجددش را در سال ۲۰۱۸ همراه با «تقلب» خوانده بودند، با اعتماد به نفس درباره رای‌گیری صحبت می‌کند، اما چهره‌های مخالف و تحلیل‌گران درباره احتمال تقلب و دسیسه‌ای دیگر در انتخابات هشدار می‌دهند.
ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا اوایل فروردین امسال خواهان حمایت جامعه جهانی شد و به مخالفت شورای ملی انتخابات با نامزدی خود و سپس کورینا یوریس پرداخت.
او به‌عنوان قانون‌گذار سابق، در سال ۲۰۲۳ به عنوان چهره برجسته مخالفان ظاهر شد و جایی خالی را پر کرد که نسل قبلی رهبران مخالف حزب حاکم، پس از تبعید به وجود آورده بودند.
حملات اساسی کورینا ماچادو به فساد و سوءمدیریت دولت باعث شد که میلیون‌ها ونزوئلایی در انتخابات مقدماتی مخالفان در اکتبر به او رای دهند.
با این‌حال دولت مادورو انتخابات را غیرقانونی خواند، او را واجد شرایط نامزدی ندانست و دیوان عالی ونزوئلا حکم ممنوعیت تصدی مناصب دولتی علیه کورینا ماچادو را تایید کرد.
کورینا ماچادو در ماه‌های گذشته تجمع‌هایی انتخاباتی در سراسر کشور برگزار و ممنوعیت نامزدی خود را به نمادی برای از دست دادن حقوق و تحقیرهایی تبدیل کرد که بسیاری از رای‌دهندگان در طول بیش از یک دهه آن را احساس کرده بودند.
رهبر اپوزیسیون ونزوئلا، یوریس را که زنی ۸۰ساله و چهره‌ای دانشگاهی بود به جای خود معرفی کرد، اما شورای ملی انتخابات ونزوئلا بدون ارائه هیچ مدرکی با ثبت‌نام و نامزدی او هم مخالفت کرد.
در نهایت، نامزدی «موقت» گونزالس اوروتیا پذیرفته شد.
نگرانی‌ها درباره تقلب انتخاباتی
گونزالس اکنون حمایت قابل توجهی را حتی از سوی برخی از حامیان سابق حزب حاکم جلب کرده، اما به دلیل اقدامات «مشکوک» برگزارکنندگان انتخابات و بازداشت اعضای کارزار اپوزیسیون، نگرانی‌هایی درباره برگزاری منصفانه رای‌گیری ایجاد شده است.
گونزالس و ماچادو برای مقابله با این مسائل، از مردم خواسته‌اند که در ساعات ابتدایی روز رای بدهند و سپس تا بسته شدن حوزه‌های رای‌گیری، در آن محل حضور داشته و بر روند برگزاری انتخابات نظارت کنند.
آن‌ها گفتند انتظار دارند که ارتش ونزوئلا نتایج انتخابات را تایید کند.
بر اساس گزارش رویترز، ارتش ونزوئلا مدت‌هاست که از مادورو و پیش از او، هوگو چاوز، رییس‌جمهوری سابق حمایت می‌کند. با این‌حال، ژنرال ولادیمیر پادرینو، وزیر دفاع ونزوئلا، گفته است که نیروهای مسلح به نتیجه انتخابات روز یکشنبه احترام خواهند گذاشت.
ان‌پی‌آر نیز یادآوری کرد مادورو علاوه بر نیروهای مسلح، دیگر شاخه‌های قدرت از جمله شورای ملی انتخابات که آرا را می‌شمارد و رسانه‌های جریان اصلی را تحت کنترل دارد.
مادورو که از سال ۲۰۱۳ در قدرت بوده و اکنون به دنبال سومین دوره شش‌ساله خود است، اظهار کرده که کشورش شفاف‌ترین سیستم انتخاباتی جهان را دارد و هشدار داده که اگر او ببازد، ممکن است «حمام خون» رخ دهد.
فروردین امسال متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، خواستار برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه در ونزوئلا شده و گفته بود: «آمریکا تنها کشوری نیست که عمیقا نگران وضعیت است. شرکای منطقه‌ای ما نیز در این نگرانی شریک هستند.»
او با تاکید بر اینکه رویکرد کنونی دولت ونزوئلا پیامدهایی خواهد داشت، به تحریم‌های اقتصادی که موقتا به‌مدت شش ماه لغو شده‌اند و قرار است در ماه آوریل از سر گرفته شوند اشاره کرد.
تاثیر انتخابات ونزوئلا بر جهان
آسوشیتدپرس یادآور شد که انتخابات ونزوئلا صرف‌نظر از برنده‌اش، بر جریان مهاجرت تاثیر خواهد گذاشت.
ناپایداری در ونزوئلا طی دهه گذشته باعث شده بیش از ۷/۷ میلیون نفر از این کشور مهاجرت کنند. رویدادی که آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد آن را به عنوان بزرگترین مهاجرت دسته‌جمعی در تاریخ اخیر آمریکای لاتین توصیف کرده است.
بیشتر مهاجران ونزوئلایی در آمریکای لاتین و کارائیب مستقر شده‌اند اما بسیاری به ایالات متحده چشم دوخته‌اند.
نتایج یک نظرسنجی سراسری در ماه آوریل نشان داد که در صورت انتخاب مجدد مادورو، حدود یک‌چهارم مردم ونزوئلا به مهاجرت فکر خواهند کرد. از این تعداد، حدود ۴۷ درصد گفتند که پیروزی مخالفان باعث می‌شود که در کشور بمانند. نیمی دیگر گفتند که بهبود اقتصادی آن‌ها را در کشورشان نگه می‌دارد.
حدود سه هفته پیش و در اواسط تیر، مادورو اعلام کرد پیشنهاد آغاز دوباره مذاکره مستقیم با آمریکا را پذیرفته است. در این گفت‌وگو‌ها ونزوئلا خواهان رفع تحریم‌های اقتصادی فلج کننده‌‌ای شد که در یک دهه گذشته از سوی آمریکا علیه این کشور وضع شده است.
ونزوئلا با وجود داشتن ذخایر نفتی عظیم، از زمان به قدرت رسیدن مادورو موجی از تورم و سقوط اقتصادی بی‌سابقه را تجربه کرده و هم‌زمان صحنه موج‌های متناوب اعتراضی علیه حزب حاکم بوده است.
انتخاب مجدد مادورو در سال ۲۰۱۸ با مخالفت بیش از ۶۰ کشور جهان از جمله آمریکا و کشورهای اروپایی مواجه شد زیرا معتقد بودند این انتخابات «آزاد، شفاف و معتبر» نبود.
پس از آن انتخابات، نمایندگان پارلمان اروپا در بروکسل، خوان گوایدو، رییس پارلمان ونزوئلا و مهم‌ترین چهره مخالف مادورو را به عنوان رییس دولت موقت ونزوئلا به رسمیت شناختند.
در آن زمان کشورهایی چون ایران، بولیوی، چین، روسیه و ترکیه حمایت خود را از مادورو اعلام کردند.
جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر روابط خود را با ونزوئلا تقویت کرد و همکاری‌های دوجانبه‌ای را در حوزه‌های نفتی و پتروشیمی پیش برد.