مجله فارن پالیسی در گزارشی با اشاره به یافته‌های یک کمیته منتخب مجلس نمایندگان آمریکا در مورد نقش شرکت‌های چینی در بحران تولید و توزیع ماده مخدر فنتانیل در ایالات متحده، نوشته ترکیبی از پیامدهای ناخواسته و بی‌تفاوتی باعث شده چین نقش مهمی در بحران فنتانیل آمریکا ایفا کند.
کمیته منتخب مجلس نمایندگان آمریکا در مورد چین، ۲۸ فروردین یافته‌های تحقیقات خود درباره کمک مالی چین به توزیع مواد مخدر و شیمیایی مرگ‌آفرین در ایالات متحده را منتشر کرد.
پکن با رد این یافته‌ها می‌گوید سهم خود را برای کنترل این پدیده انجام داده است و واشینگتن با طرح این موضوعات، به دنبال پیدا کردن مقصری جز خود می‌گردد.
به نوشته فارن پالیسی، دولت چین تولید و توزیع فنتانیل و مواد شیمیایی سازنده آن را کنترل می‌کند اما توقف تجارت این ماده با توجه به شیوه سیاست‌گذاری چین در این حوزه برای آنان به امری چالش‌برانگیز بدل شده است.
برای سالیان متمادی، مسئولان چینی در تلاش برای اجرای سیاست‌های سخت‌گیرانه این کشور علیه مصرف مواد مخدر، با چالشی بزرگ مواجه بودند: انواع جدید فنتانیل سریع‌تر از آن‌که بتوان آن‌ها را به فهرست مواد کنترل شده اضافه کرد، تولید می‌شدند.
در واکنش به این چالش، دولت چین تمامی انواع فنتانیل را در ماه مه سال ۲۰۱۹ در فهرست مواد کنترل شده قرار داد که در نتیجه آن، اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا در گزارش سال ۲۰۲۰ خود اعلام کرد عرضه مستقیم فنتانیل از چین به ایالات متحده از سال ۲۰۱۹ به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.
با این حال، وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۲۳ خبر داد مواد شیمیاییِ مورد استفاده در تولید فنتانیل در مکزیک و سایر کشورهای آمریکای مرکزی همچنان از چین سرچشمه می‌گیرند.
به گزارش فارن پالیسی، دولت چین تولید و توزیع مواد مخدر را به شدت کنترل می‌کند و در مجموع تنها هفت شرکت چینی مجوز فروش محصولا پزشکی مرتبط با فنتانیل را دارند.
فارت پالیسی نوشته در جنین شرایطی استفاده از فنتانیلِ تولید شده در چین برای ساخت مواد مخدر چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.
بر اساس این گزارش، ریشه فنتانیل فروخته شده در خیابان‌های آمریکا را نمی‌توان دولت چین دانست بلکه سرچشمه اصلی عمدتا آزمایشگاه‌های مخفی در مکزیک هستند که با خرید مواد شیمیایی از تولیدکنندگان کوچک در چین و سایر کشورها به ساخت این ماده اقدام می‌کنند.
تنها در سال ۲۰۲۰، بیش از ۱۶۰ هزار شرکت کوچک چینی که نظارت چندانی از سوی دولت بر فعالیت آن‌ها در این کشور صورت نمی‌گیرد، در تولید مواد شیمیایی فعال بودند.
به طور متوسط در هر استان چین بیش از هزار و ۶۰۰ تولیدکننده وجود دارد و این کار را برای نظارت و اجرای قانون از سوی دولت دشوار می‌کند.
دولت آمریکا سال گذشته چند شخص و شرکت را به دلیل دست داشتن در شبکه قاچاق مواد شیمیایی به ایالات متحده تحریم کرد. این اهداف، شرکت‌های خصوصی کوچک بودند که در چندین استان، نظیر جیانگسو، فوجیان و هوبئی در چین قرار دارند.
آمریکا دولت چین را تحت فشار قرار داده است تا با تصویب قوانین لازم، صادرکنندگان مواد شیمیایی در این کشور را ملزم به شناسایی هویت مشتریان خود کند تا بدین ترتیب از فروش آن به تولیدکنندگان مواد مخدر جلوگیری به عمل آید، اما دولت چین تاکنون به این درخواست پاسخ مثبت نداده است.
امکان استفاده از پیام‌رسان‌هایی مانند وی‌چت که از سامانه پرداخت فوری پشتیبانی می‌کنند، کار را برای انتقال پول از مشتریان خارجی به تولیدکنندگان مواد شیمیایی در چین راحت کرده است و خریداران تنها باید هویت خود را در هنگام باز کردن حساب کاربری در وی‌چت ذکر کنند، مرحله‌ای که می‌تواند به آسانی دور زده شود.
تجارت فنتانیل همچنین زمینه را برای پول‌شویی گسترده فراهم آورده است و همین مساله موجب شده واشینگتن و پکن که اغلب در مورد تولید، توزیع و تجارت فنتانیل به لفاظی‌های تند علیه یکدیگر دست می‌زنند، اما به نظر می‌رسد هر دو طرف از توقف تجارت غیرقانونی این ماده منتفع خواهند شد.
فنتانیل یک ماده مخدر شبیه مرفین است که بر خلاف مخدرهای طبیعی در آزمایشگاه تولید می‌شود و به صورت قرص، افشانه پوستی و تزریقی قابل استفاده است. قدرت این ماده ۲۰ تا ۴۰ برابر بیشتر از هروئین و ۱۰۰ برابر بیشتر از مورفین است.