حسین شنبه‌زاده، مترجم، ویراستار ادبی و فعال شبکه‌های اجتماعی بازداشت شد

شاهد علوی
شاهد علوی

ایران‌اینترنشنال

حسین شنبه‌زاده، مترجم، ویراستار ادبی، زندانی سیاسی سابق و فعال شبکه‌های اجتماعی که بسیاری او را به خاطر نوشته‌های انتقادی طنازانه و زبان صریحش در شبکه اجتماعی ایکس دنبال می‌کنند، سه‌شنبه ۱۵ خرداد در تماسی تلفنی با خانواده‌اش تایید کرده که در جریان سفرش به اردبیل بازداشت شده است.

عباس شنبه‌زاده، برادر این زندانی سیاسی سابق، که سه‌شنبه ۱۵ خرداد ابتدا در پستی در شبکه اجتماعی ایکس از احتمال بازداشت برادرش حسین خبر داده بود، ساعاتی بعد و پس از انتشار گسترده خبر بازداشت احتمالی برادرش، در پستی دیگر نوشت: «حسین تماس گرفت. بازداشت شده و می‌گوید دو سه روز دیگر می‌آید.»

همزمان با تایید خبر بازداشت حسین شنبه‌زاده، حساب او در شبکه اجتماعی ایکس از دسترس خارج شد، اقدامی که به نظر می‌رسد از سوی شرکت ایکس صورت گرفته تا مانع سواستفاده نهادهای امنیتی از حساب کاربری این فعال زندانی شود.

اما هم‌زمان با انتشار خبر احتمال بازداشت حسین شنبه‌زاده و سپس تایید خبر بازداشت او، نام این زندانی سیاسی سابق برای ساعاتی به یکی از ترندهای فضای فارسی شبکه اجتماعی ایکس بدل شد و کاربران زیادی با یادآوری این نکته که حسین شنبه‌زاده درباره همه نوشته است، درباره او نوشتند.

شمار قابل‌توجهی از کاربران در ایکس، در واکنش به خبر بازداشت حسین‌ شنبه زاده نوشتند که جمهوری اسلامی از نقطه‌ای که او زیر یکی از پست‌های حساب کاربری رسمی علی خامنه‌ای در شبکه اجتماعی ایکس گذاشته بود و دو برابر بیشتر از پست رهبر جمهوری اسلامی لایک گرفت و بیش از صد هزار بار بیشتر دیده شد، خشمگین است و این بازداشت به خاطر انتقام‌گرفتن از آن نقطه است.

اما در مقابل، عده‌ای هم با اشاره به نوشته‌های انتقادی بسیار پرمخاطب حسین شنبه‌زاده، از جمله مطلبی درباره اجرای مجازات بی‌رحمانه قطع دست در بهداری زندان اوین، یادآوری کرده‌اند که بازداشت این فعال فضای مجازی، نتیجه خشم حکومت از نوشته‌های انتقادی بسیار صریح اوست که در فضای مجازی با اقبال بسیار کاربران مواجه شده است.

او در آن نوشته خود پس از توصیف آن‌چه در بهداری اوین اتفاق افتاده، نوشته بود: «هر جا می‌تونم داد می‌زنم آهای مردم، تو زندان اوین دست قطع می‌کنن! گیوتین میارن، چشای طرف رو می‌بندن، صدای ترقِ خرد شدن و قطع شدنِ انگشتاش و تق تقِ افتادنشون رو زمین با صدای عربده‌ش در هم می‌پیچه. تو تک‌تک بازداشتگاه‌ها شلاق می‌زنن! با نوار سرب پرده.»

بنا به خبرهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی، شاهین طیار، هنرمند نقاش و یکی از دوستان حسین شنبه‌زاده که او را در سفر اردبیل همراهی می‌کرده، هم‌زمان با شنبه‌زاده بازداشت شده است.

پیشتر، حسین شنبه‌زاده در واکنش به اظهار نگرانی شماری از کاربران، از احتمال بازداشتش به خاطر نوشته‌های صریحش در نقد حکومت و برخی از طنزنوشته‌های او درباره باورهای مذهبی سنتی، نوشته بود آن کسی باید بترسد که حتی برای رفتن نزد نزدیک‌ترین آدم‌هایش هم ده تا بادیگارد با خود می‌برد.

«به من می‌گن نمی‌ترسی؟ چرا بترسم؟ من دستمو می‌ذارم تو جیبم و راحت از اینور شهر می‌ر‌م اونور، اونی می‌ترسه که حتی بین نزدیک‌ترین آدم‌هاش با ده تا بادیگارد می‌ره!»

شماری از کاربران ارزشی از جمله علی‌اکبر رائفی‌پور با بازنشر دو پست آخر حساب ایکس حسین شنبه‌زاده، که سبک نوشتن آن نشان می‌دهد نوشته این ویراستار نیست و بازجویانش با کم سوادی آن را نوشته‌ و از حساب شنبه‌زاده منتشر کرده‌اند، او را متهم کرده‌اند در قابل دریافت پول، توئیت زده است.

نکته قابل توجه این‌که در یکی از اسکرین‌شات‌ها، که قرار است تصویر چت حسین شنبه‌زاده با یک منبع سفارش‌دهنده توئیت باشد، شماره تماس صاحب اکانت سفارش‌دهنده توئیت مشخص است و بر اساس بررسی یکی از کاربران شبکه ایکس، این شماره به مرکز نظارت همگانی فراجا در اردبیل تعلق دارد.

به این ترتیب، به نظر می‌رسد نیروهای امنیتی از طریق حساب‌های کاربری اداری در واتس‌اپ، یکی سری پیام نوشته‌اند تا برای پرونده‌سازی علیه حسین ‌شنبه‌زاده از آن استفاده کنند، اما کم دقتی ماموران در جعل پیام‌ها، موجب شده است ردی از ناشیگری و پرونده‌سازی خود به جا بگذارند.

حسین شنبه‌زاده، پیش‌تر به صورت ناشناس و با اسم «اسب شاخدار ویراستار» در ایکس فعالیت می‌کرد و از جمله کارهای منتشر شده او ویراستاری «میراث و مرگ و زندگی با اوست» نوشته «نجیب محفوظ» است.

این ویراستار ادبی پس از شناسایی از سوی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی و با اتهامات امنیتی در سال ۱۳۹۸ بازداشت شد و مدتی را در انفرادی گذارند.

شنبه‌زاده پس از آزادی موقت، در اردیبهشت‌ ۱۴۰۰، در مجموعه توئیتی در ایکس، ماجرای هشتاد ضربه شلاقی را که به اتهام «نوشیدن مشروبات الکلی» به او زده بودند روایت کرد که بسیار دیده شد.

حسین شنبه‌زاده بعدتر در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران با اتهام‌های توهین به مقدسات و رهبر جمهوری اسلامی و تبلیغ علیه نظام به ۵ سال و ۱۰ ماه زندان محکوم شد که ۳ سال و ۶ ماه آن قابل اجرا بود.

او ۹ تیر ۱۴۰۱ به زندان رفت و پیش از موعد و پس از نزدیک به ۱۰ ماه حبس، ۲۹ فروردین ۱۴۰۲ با نوشتن توئیتی خبر از آزادی زودهنگامش داد و نوشت که او مشمول عفو شده است اما این‌که رهبر هم مشمول عفو شده است یا نه، حکایت دیگری است.