مرگ رئیسی چطور صحنه انتخاب رهبر بعدی را برای یکه‌تازی مجتبی خامنه‌ای خالی کرد؟
ایران‌اینترنشنال
با مرگ ابراهیم رئیسی، رییس دولت سیزدهم، بخشی از تحلیل‌ها درباره تحولات پیشِ روی ایران بر مساله جانشینی رهبر فعلی جمهوری اسلامی متمرکز شده است. این روند گذار اما تحت تاثیر فضای حکومتی خاکسپاری چند روزه رئیسی در شهرهای مختلف، به حاشیه رفته است.
روز سه‌شنبه یکم خرداد، مراسم افتتاحیه دوره ششم مجلس خبرگان رهبری در غیاب ابراهیم رئیسی، یکی از اعضای این مجلس برگزار شد.
مجلس خبرگان رهبری احتمالا در آینده‌ای نه چندان دور محل تصمیم‌گیری برای انتخاب جانشین علی خامنه‌ای خواهد بود.
در این مراسم احمد علم‌الهدی، پدر همسر رئیسی و از چهره‌های تندروی حامی حکومت هم غایب بود چرا که در کنار تابوت دامادش در تبریز به سر می‌برد.
در غیبت آن‌ها، ۵۵ عضو خبرگان به محمدعلی موحدی کرمانی برای یک دوره ریاست دست‌کم دو ساله بر این نهاد رای دادند.
تحلیل‌های رسانه‌ها و ناظران سیاسی در ماه‌های اخیر به خصوص در میانه برگزاری انتخابات خبرگان و با وجود بی‌توجهی افکار عمومی، معطوف به شیوه نقش‌آفرینی این نهاد بالادستی و حاکمیتی پس از مرگ احتمالی خامنه‌ای بوده است که حالا وارد فاز تازه‌ای می‌شود.
اما چرا موحدی کرمانی برای این جایگاه انتخاب شد؟
او از روحانیون حلقه مرکزی مورد اعتماد جمهوری اسلامی و رهبر آن است، سابقه انتقاد یا موضع‌گیری علیه حکومت نداشته و همواره جایگاه امن خود را در حلقه «معتمدان نظام» حفظ کرده است.
این عضو جامعه روحانیت مبارز، برای اثبات تعهد خود به حکومت در انتخابات دوره قبلی خبرگان که نامش در فهرست اصلاح‌طلبان هم قرار گرفته بود، گفت: «باید بگویم که من انقلابی و ولایی و اهل اصول هستم. کسانی که اسم بنده را در لیست‌هایشان می‌آورند، می‌دانند من مواضعم چیست. شنیده‌ام که این اصلاح طلبان هم اسم من را در لیستشان گذاشته‌اند. من راضی به زحمتشان نبودم.»
این روحانی تندرو با نگاهی سخت و محافظه‌کارانه در زمینه سیاسی و مدنی معتقد به محدودیت‌های شدید برای جامعه است و نگاهی نزدیک به مواضع خامنه‌ای دارد.
موحدی کرمانی حتی چند قدم از خامنه‌ای جلوتر رفته و خواستار «حرام» شدن پیام‌رسان تلگرام و اعمال سانسوری مثل چین در فضای مجازی ایران شده است.
علاوه بر این، او همیشه خط سیاسی خود را با رهبر جمهوری اسلامی تنظیم کرده است؛ چه در حمایت از ممنوعیت واکسن کرونا، چه پیشتازی در توجیه حمله مستقیم به تل‌آویو، چه در مخالفت با تصویب اف‌ای‌تی‌اف و چه موضوعات دیگر.
موحدی کرمانی ۹۳ ساله به جای احمد جنتی ۹۷ ساله بر کرسی ریاست خبرگان تکیه زد.
او قبلا تاکید کرده بود که «ولایت‌مدار و انقلابی» است و خامنه‌ای را «نایب امام زمان» می‌داند.
با حضور موحدی کرمانی در راس خبرگان، در این مقطع دو نکته می‌تواند قابل توجه باشد:
اول اینکه با توجه به سن بالایش و احتمال کمتر توافق نهادهای نظامی و امنیتی تعیین‌کننده روی چهره‌ای مثل او برای رهبری، ریسک رقابت یک گزینه محتمل با گزینه‌های مطرح دیگر از جمله مجتبی خامنه‌ای برطرف شده است.
همان‌گونه که جنتی در ریاست خبرگان تا کنون هر گونه احساس خطری را از جانب این نهاد مدیریت می‌کرد احتمالا از این پس نیز موحدی کرمانی چنین نقشی خواهد داشت.
از سوی دیگر نیز خامنه‌ای و نهادهای تعیین‌کننده زیرمجموعه موحدی کرمانی، فردی معتمد و گوش به فرمان را در راس نهادی دارند که قرار است با رای اعضایش رهبر آینده انتخاب شود.
حالا با حذف رئیسی در اثر سقوط بالگردش، بحث‌های مربوط به جانشینی کمی «شسته و رفته‌تر» شده و بیش از پیش امکان مدیریت دارند.
با خارج شدن یک گزینه از گردونه، احتمالا تحلیل‌ها هم بیش از پیش بر نقش مجتبی خامنه‌ای معطوف خواهند شد.