نیمی از جمعیت ایران بر پهنه‌های فرونشست ساکن‌اند

وزارت راه و شهرسازی هشدار داد ۴٩ درصد جمعیت ایران روی گستره‌های فرونشست و مجاور آن سکونت دارد. یک نماینده مجلس شورای اسلامی، فرونشست زمین در اصفهان را نگران‌کننده خواند و گفت این وضعیت بناهای تاریخی را به شدت تهدید می‌کند.

به گفته علی بیت‌اللهی، رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه‌ و شهرسازی، اکنون حدود نیمی از جمعیت کل ایران روی پهنه‌های فرونشستی یا مجاورت آن سکونت دارند و به زودی «زون‌های مجاور» نیز به پهنه اصلی فرونشست تبدیل خواهند شد.

بیت‌اللهی هشدار داد تهران، مشهد، شیراز، کرمان و از همه مهم‌تر اصفهان «دقیقا در محدوده فرونشستی» قرار دارند.

عباس مقتدایی، نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی روز چهارم اردیبهشت هشدار داد وضعیت فرونشست زمین در اصفهان به اندازه‌ای جدی است که ساختمان‌های تاریخی این شهر را تهدید می‌کند.

او با اشاره به تغییرات پی در پی مدیریت میراث فرهنگی اصفهان خطاب به عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، ‌صنایع‌دستی و گردشگری گفت: «در این شرایط، آقای وزیر در حال انجام چه کاری است؟»

فرونشست زمین پدیده‌ای پیچیده، چندوجهی‌ و غیرقابل برگشت است که به گفته کارشناسان، تاثیر دائمی آن شامل مواردی از جمله از دست رفتن منابع آبی، کاهش تولیدات کشاورزی، تبدیل دشت‌ها به کویر و ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین می‌شود.

این پدیده نه تنها به آثار تاریخی اصفهان مانند میدان نقش‌جهان و پل‌‌های تاریخی آسیب وارد می‌کند، بلکه سازه‌های مسکونی، بیمارستان‌ها، مدارس و زیرساخت‌های شهری را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

بیت‌اللهی با هشدار درباره گسترش سه برابری پهنه و مساحت زون‌های فرونشستی ایران نسبت به پنج سال اخیر، اصفهان را یکی از مهم‌ترین کانون‌های فرونشست زمین خواند.

هر چند که به گفته او در برخی استان‌ها مثل خراسان رضوی، مساحت نواحی فرونشست حدود پنج برابر بیشتر از اصفهان است اما در این استان، عمده فرونشست در دشت‌ها و اراضی خارج از سکونت‌گاه‌های شهری بزرگ رخ داده در حالی‌که تمام گستره شهری اصفهان درگیر فرونشست است.

بر اساس گزارش‌های رسمی،‌ پدیده فرونشست به خطر جدی برای جمعیت بیش از دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفری اصفهان تبدیل شده که در صورت وقوع زمین‌لرزه، تلفات جانی و مالی گسترده‌ای خواهد داشت.

نرخ فرونشست در اصفهان بین سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ تقریبا ۴۰ برابر نرخ جهانی اعلام شده است.

رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه‌ و شهرسازی پیش‌تر هشدار داده بود تنها یک زلزله کوچک می‌تواند موجب فرو‌‌ریختن ساختمان‌ها و رقم‌ خوردن «یک تراژدی بزرگ» در اصفهان شود.

کارشناسان هشدار داده‌اند عواملی چون خشکسالی‌های پی‌درپی و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی بدون مدیریت مسئولانه، تمامی کشور را در مرحله فوق بحرانی قرار داده‌ است.

در صورت بروز زمین‌لرزه، فرونشست ۳۸۰ شهر و ۹ هزار و ۲۰۰ روستا را در سراسر ایران در معرض خطر قرار می‌دهد.

ایران‌اینترنشنال در اردیبهشت‌ ۱۴۰۲ در گزارشی نوشت هم‌زمان با بحرانی‌تر شدن فرونشست‌ها در کشور، جمهوری اسلامی به عمد اطلاعات در این زمینه را از دید مردم پنهان کرده است.