کاهش شدید هزینه‌های سفر و تفریح در سبد خانوارهای ایرانی
مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی هزینه‌های تفریح و سرگرمی در سبد خانوارهای شهری بین سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ اعلام کرد این هزینه‌ها طی سال‌های گذشته به شدت کاهش یافته و از ۰/۷۱ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۰/۳۸ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
بر اساس این گزارش، ۷۰ درصد از مجموع ۲۶ میلیون و ۳۰۲ هزار خانوار ایرانی در سال ۱۴۰۰ به سفر نرفتند.
مرکز پژوهش‌های مجلس نسبت به کاهش میزان سفر در ایران هشدار داد و نوشت این پدیده علاوه بر حذف نشاط از جامعه و دامن زدن به تبعات روانی برای خانواده‌ها، به مراکز و مشاغل مرتبط با گردشگری نیز ضربه وارد می‌کند.
به نظر می‌رسد روند کاهشی سفرها در جامعه در سال‌های اخیر همچنان ادامه‌دار بوده است. پیش‌تر حرمت‌الله رفیعی، رییس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران از کاهش سفرها در تعطیلات نوروزی ۱۴۰۳ در مقایسه با مدت مشابه در سال پیش از آن خبر داد.
رفیعی گفت: «این امر هم طبیعی است چرا که شرایط اقتصادی مردم نسبت به سال گذشته بد‌تر شده و دستشان کمتر به جیبشان می‌تواند برود و سفر هم اولویت اول عموم جامعه نیست.»
در ادامه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به سهم پایین وسایل حمل و نقل عمومی در انجام سفرها اشاره شده و آمده است ۲۳ درصد از سفرها از طریق حمل و نقل عمومی انجام می‌گیرند که از این عدد، سهم هواپیما و قطار تنها ۰/۸ و ۰/۵ درصد است.
این در حالی است که ۷۷ درصد از سفرها با استفاده از خودروی شخصی انجام می‌شود.
به گفته رییس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران، افزایش سفر با خودروی شخصی پدیده‌ای «قابل ستایش» نیست زیرا این نوع سفر «رشد چرخه گردشگری اقتصادی» را در پی نخواهد داشت.
رفیعی افزود صرف سفر کردن کافی نیست و اینکه مردم «با چه کیفیت و چگونه سفر کرده‌اند» نیز حائز اهمیت است.
روزنامه دنیای اقتصاد روز ۱۶ فروردین در گزارشی درباره سفرهای نوروزی و چشم‌انداز گردشگری نوشت عواملی از جمله افزایش تورم، سفرها را به سمت «گردشگری فقیرانه و چادر سفر» پیش برده است.
بر اساس این گزارش، مردم در سفرهای خود به خانه اقوام می‌روند یا کمپ و چادرزنی را به جای اقامت در هتل‌ها انتخاب می‌کنند.
آمار مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین نشان می‌دهد که ۵۰ درصد از خانوارهای ایرانی خودروی شخصی ندارند و ۷۶ درصد از خانوارهای فاقد خودروی شخصی نتوانستند در سال ۱۴۰۰ به سفر بروند.
این موضوع نشان‌دهنده نابرابری و شکاف گسترده میان دهک‌های مختلف جامعه است، به حدی که بسیاری از خانوارهای ایرانی حتی قادر به انجام سفر با خودروی شخصی که ارزان‌ترین نوع سفر به شمار می‌رود، نیستند.
به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس، تنها ۱۸ درصد از مستاجران در سال ۱۴۰۰ به سفر رفتند و این آمار موید آن است که میزان دسترسی اقشار کم‌برخوردار به سفر در ایران سال‌به‌سال کاهش می‌یابد.
در سال‌های اخیر تورم سنگین و ادامه‌دار و کاهش شدید ارزش پول ملی باعث گسترش بیشتر فقر شده و اوضاع اقتصادی مردم ایران را به شدت تضعیف کرده است.
گزارش‌های رسمی حاکی از صعود تاریخی اجاره خانه در سال ۱۴۰۲ و رشد ۵۲ درصدی آن در پایتخت طی یک سال بوده است. نگاهی به مبالغ کرایه خانه و پیام‌های مخاطبان ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد اجاره‌بها بر خلاف ادعای مقام‌های جمهوری اسلامی، به‌طور میانگین ۱۳۰ درصد در تهران و سایر شهرها افزایش داشته است.
