صبر خامنهای لبریز شد: افزایش فشارها برای تحمیل حجاب اجباری
روزنامهنگار
نیروهای انتظامی باز هم به خیابان بازگشته‌اند؛ این بار با خشونت بیشتر.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در یک هفته در ماه فروردین، دو بار در سخنرانی‌های خود بر «الزام حجاب اجباری» تاکید و موضوع حجاب را «چالش تحمیلی حجاب» برای جمهوری اسلامی عنوان کرد و خواستار برخورد دولت و قوه قضاییه با زنان شد.
بعد از این سخنان، اخباری مبنی‌بر افزایش فشار بر زنانی که تن به پوشش مورد نظر حاکمیت نمیدهند منتشر شد؛ خاصه توقیف خودرو زنان بدون حجاب اجباری افزایش یافت. همچنین فرماندهی نیروی انتظامی تهران بزرگ نیز خبر از اجرایی شدن طرحی با نام «طرح نور» از روز شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ در تمام معابر و اماکن عمومی داد و دلیل اجرای این طرح را، «رعایت قانون» و «مطالبه مردم متدین» عنوان کرد.
خامنهای؛ تشدید سرکوب در برابر مقاومت زنان
مبارزات مدنی، زنده به پیوسته بودن است است و زنان ایران، خاصه بعد از قتل حکومتی «مهسا (ژینا) امینی» در بازداشت گشت ارشاد، مسیری پیوسته با اشکالی متفاوت را برای مبارزه با حجاب اجباری انتخاب کردند.
اما آن‌چنان که انتظار می‌رفت، جمهوری اسلامی نیز از تمامی ابزار و نیروهای خود برای مقابله با این مبارزه مدنی استفاده و حلقه فشار را بر زنان و حتی کودکان دانش‌آموز نیز تنگ‌تر کرده است.
یکی از بارزترین نمونه‌های این فشارها، لایحه «عفاف و حجاب»، با نام کامل لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» است که در میانه جنبش «زن، زندگی، آزادی»، برای مبارزه با زنانی که در اعتراض به قتل مهسا ژینا امینی به‌صورت گسترده در سراسر ایران حجاب از سر برداشتند، توسط قوه‌قضایه تهیه و در ۲۷اردیبهشت۱۴۰۲ توسط هیات‌دولت «ابراهیم رئیسی» تصویب و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد.
لایجه عفاف و حجاب خارج از صحن علنی مجلس، رسانه‌ها و همچنین پنهان از افکار عمومی تایید شد و همچنان میان مجلس و شورای نگهبان دست به دست می‌شود تا تبدیل به یکی از ضدزن‌ترین قوانین جمهوری اسلامی با ۷۰ ماده سراسر مجازات برای زنان ایران شود.
با اینکه لایحه سرشار از نقض حقوق و آزادی‌های شهروندی به قانون تبدیل نشده است، علی خامنهای، بار دیگر با جملاتی دستوری، با «قانونی» و «شرعی» خواندن مقابله با زنان مخالف حجاب اجباری، دولت و قوهقضاییه را مکلف به افزایش برخورد با آن‌ها کرده است. او همچنین عنوان کرده چه کسانی که به حجاب معتقدند چه کسانی که نیستند، باید آن را رعایت کنند.
پنج روز بعد از صحبت‌های رهبر ۸۴ ساله جمهوری اسلامی، «غلامحسین محسنی‌اژه‌ای»، رییس قوهقضاییه، در نشستی گفت «در قضیه عفاف و حجاب وضع خوبی نداریم.»
او با اشاره به مسیر تدوین لایحه عفاف و حجاب، به‌صورت ضمنی از طولانی شدن روند تایید و تصویب این لایحه گلایه کرد و گفت: «اگرچه در این رابطه یک سلسله اقداماتی انجام شده، اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده‌ایم.»
اژه‌ای با بیان اینکه قوهقضاییه لایحه را در ۹ ماده تنظیم کرده و دولت و مجلس آن را به ۱۵ و بعد به ۷۱ ماده افزایش دادند، از «به نتیجه نرسیدن» آن سخن گفت.
تغییرات ریز و درشت در لایحه موسوم به عفاف و حجاب و طولانی شدن مسیر تایید و تصویب آن، بدنه حاکمیت را دچار ناهماهنگی و سردرگمی کرده، به‌شکلی که عالی‌ترین مقام قضایی جمهوری اسلامی نیز زبان به انتقاد از آن گشوده است.
حجاب اجباری؛ آزار و اذیت شهروندان
بعد از سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با مسوولان نظام در ۱۵فروردین۱۴۰۳ درباره الزام به رعایت حجاب اجباری، شهروندان برخی از شهرهای ایران، خاصه در تهران، کرج و محورهای شمالی ایران، در رسانه‌های اجتماعی، اخباری مبنی‌بر توقیف خودرو زنان با پوشش اختیاری را منتشر کردند.
یک شهروند که شاهد عینی تلاش نیروهای بسیج برای توقیف خودرو زنان در منطقه فرشته تهران بوده است، از حضور پرتعداد این نیروها بدون گذاشتن تابلو ایست بازرسی و ایجاد مزاحمت و توقیف خودرو شهروندان با پوشش اختیار خبر داده است.
شهروند دیگری نیز با انتشار تصویری از پیامک توقیف سیستمی، از توقیف ۱۵ روزه خودرو خود خبر داده و اشاره کرده که به‌خاطر شرایط بارداری، تمامی تعطیلات، خودرو خود را از پارکینگ بیرون نبرده است.او همچنین نوشته است «اگر قرار کسری بودجه‌ات اینطوری تامین بشه؛ حداقل اجازه بده واقعا بی‌حجاب بیاییم بیرون که دردمون نیاد!»
توقیف خودرو؛ تعرض به کرامت و انسانیت
یک زن که با «ایران‌اینترنشنال» درباره توقیف خودرویش در نیمه‌شب در یکی از جاده‌های شمالی کشور گفت‌وگو کرده، تجربه خود را «تعرض به کرامت و انسانیت» می‌داند.
او می‌گوید: «همراه با خواهرم و کودک چهار ساله‌اش از یکی از جاده‌های شمالی به سمت تهران در حرکت بودیم، حوالی ساعت ۲:۴۰ دقیقه بامداد. در تاریکی‌ای که فقط چراغ‌های ماشین جاده را روشن نگه‌داشته بود، یک ماشین پلیس از کنار ما عبور کرد. کمی جلوتر سرعتش را کم کرد و با تابلویی که از پنجره بیرون آورد اعلام کرد همراه او تا مسیری که امکان توقف باشد حرکت کنیم.»
این شهروند می‌گوید با اینکه نگران شده است، اما سعی کرده با حفظ خونسردی ماشین پلیس را همراهی کند و برای اطمینان، مسیر خودرو را در اپلیکیشن تلگرام با یکی از نزدیکانش به اشتراک گذاشته است تا در صورت بروز هرگونه اتفاق، شخص دیگری نیز در جریان قرار بگیرد.
او ادامه می‌دهد: «چند کیلومتری را طی کردیم تا به یک ساختمان کوچک راهنمایی و رانندگی رسیدیم، به‌دنبال ماشین پلیس کنار ساختمان خودرو را پارک کردیم. من پیاده شدم و خواهرم کنار کودک خردسالش که در صندلی عقب خوابیده بود ماند.
مامور پلیس بدون مقدمه گفت "فکر کردید واقعا انقلاب کردید؟ از ماشین پیاده شوید، ماشین توقیف است" حقیقتا فکر می‌کردم قصد ترساندن ما را دارد، در آن ساعت از شب، در تاریکی در میان چندین ماشین چطور به خودش زحمت داده بود تا ما را به ایستگاه پلیس برساند و ماشین را توقیف کند؟ گفت ماشین دستور توقیف حجاب دارد و همین حالا توقیف می‌شود. هرچقدر گفتم یک کودک در خودرو خوابیده است، ما این ساعت از شب وسط جاده چه کار باید کنیم، با پوزخند و بی‌اعتنایی گفت "به همان‌هایی که برایشان شعار دادید بگویید بیایند یک کاری برایتان کنند" و در بهت و ناباوری به سمت خودرو خودشان رفت.»
این شهروند، از پیشنهاد رشوه مامور دیگری که از خودرو پلیس پیاده شد خبر می‌دهد: «درحال توضیح دادن به مامور اول بودم که مامور دوم که کمی جوان‌تر بود پیاده شد، به سمت من آمد و کمی من را به عقب هدایت کرد و "گفت سرگرد خسته است، اعصابش از دست شماها بهم ریخته، بیا یک جوری حلش کنیم." اول به‌شدت از لحن صدا و انتخاب کلماتش ترسیدم، از اینکه در آن تاریکی شب اگر قصد تعرض به ما را داشته باشند، چه کار می‌توانستیم کنیم. اما گفت "صبحانه‌های جاده هم گران شده، از قیمت‌ها خبر داری؟" متوجه شدم قصد گرفتن رشوه دارد. به‌قدری عصبانی شده بودم که نمی‌دانستم چکار کنم. برایشان هیچ اهمیتی نداشت که ما یک کودک همراه داریم، همه فشارهایی که در این ماه‌ها بر من وارد شده بود، تمامی تحقیرها و ترس‌ها انگار یکجا جمع شد و فقط گفتم من نه روسری سر می‌کنم، نه یک ریال از پولی که شبانه‌روز برایش کار می‌کنم به شما می‌دهم.»
راوی این ماجرا در نهایت با تماس با یکی از نزدیکانش، از او می‌خواهد برای بردن آن‌ها به تهران به محل پاسگاه راهنمایی رانندگی مراجعه کند. او می‌گوید سه خودرو دیگر نیز در کنار ساختمان پارک شده بود که از وسایل باقی‌مانده در آن می‌شد حدس زد خودروی مسافرینی بوده که میانه راه توقیف شده است.
کسب درآمد از رنج شهروندان
درباره دریافت رشوه برای عدم توقیف خودرویی که در بیان جمهوری اسلامی «دستور توقیف حجاب دارد»، شهروند دیگری تجربه‌اش را در شبکه اجتماعی ایکس به اشتراک گذاشته است. او در حالی از پیشنهاد دریافت رشوه از سوی افسر پلیس خبر داده، که راننده خودرو براثر تصادف در اورژانس بیمارستان بستری بوده است.
همچنین خلاف ادعای «احمدرضا رادان»، فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی، مبنی‌بر اینکه «خودروها بار اول تذکر می‌گیرند و بار دوم به‌صورت الکترونیکی توقیف در محل و سپس توقیف در پارکینگ می‌شود»؛ چندین شهروند به ایران‌اینترنشنال گزارش دادند که خودروی آن‌ها در منطقه عظیمه، گوهردشت و مهرشهر کرج و بسیاری از مناطق تهران، اصفهان و رشت، بدون هیچ تذکر و اخطار قبلی، در ایست‌های بازرسی توقیف و به پارکینگ برده شده و سرنشینان آن‌ها نیز با ون‌هایی به مراکز پلیس انتقال داده شده‌اند.
افزایش حمله، ضرب‌وشتم و دستگیری زنان
با اعلام آغاز طرح نور که فرماندهی نیروی انتظامی خبر از اجرایی شدن آن از روز شنبه۲۵ فروردین۱۴۰۳ داد، از ساعات ابتدایی این روز، شهروندان در شبکه اجتماعی ایکس با نوشتن روایت و به اشتراک گذاشتن عکس‌ها و ویدیوهای بسیاری، از حضور گسترده و پرشمار نیروهای امنیتی برای مقابله و سرکوب با زنان دارای پوشش اختیاری در شهرهای مختلف ایران خبر دادند.
شهروندی روز گذشته، با انتشار عکسی از داخل ون گشت‌ارشاد، خبر از دستگیری خود داد. همچنین زنان بسیاری نیز از حمله فیزیکی و شکستن شیشه خودروهای خود توسط ماموران در دو روز اخیر خبر دادند.
«علی مجتهدزاده»، وکیل دادگستری نیز امروز ۲۷فروردین۱۴۰۳، از ضرب‌وشتم و دستگیری یک زن توسط دو مرد پلیس در میدان گلوبندک تهران، جنب دادسرای تهران خبر داد. این دستگیری به گفته آقای مجتهدزاده همراه با فحاشی انجام شده است.
کاربری با نام «پری» با اشاره به دور جدید افزایش فشار بر زنان در خیابان‌ها و حمله جمهوری اسلامی به اسراییل در بامداد یکشنبه، نوشت «به عنوان یه زن احتمال کشته شدنم توسط مامور گشت ارشاد خیلی بیشتر از کشته شدنم به خاطر حمله ارتش اسراییله. البته فعلا.»
٢۵ فروردین ١۴٠٣، در اولین روز از دور جدید سرکوب زنان در ایران، زنی با نام کاربری «موری» در شبکه اجتماعی ایکس، با انتشار ویدیویی، از تلاش ماموران برای ربودن خود در تهران، خیابان فتحی شقاقی به‌بهانه نداشتن حجاب اجباری خبر داد. حساب کاربری این شهروند، ساعاتی بعد از دسترس خارج شد و تا لحظه نوشتن این گزارش، از سرنوشت او اطلاعی در دسترس نیست.
«مسیح علی‌نژاد»، روزنامهنگار نیز با انتشار یک ویدیو در حساب کاربری ایکس خود، از تلاش ماموران برای ربودن و دستگیری یک زن در کرمانشاه خبر داد. در این ویدیو حضور پرتعداد شهروندان در کنار نیروزهای پلیس در آن مشاهده می‌شود. بر اساس گزارش‌‌ها، شهروندان با ازدحام، مانع دستگیر شدن این زن شدند و شعارهایی نیز علیه ماموران حکومتی سردادند.
فشار در در خوابگاه‌های دانشجویی؛ حضور حراست در کلاس‌ها
جمهوری اسلامی تشدید جنگ با زنان برای حق پوشش اختیاری را محدود به خیابان‌ها نکرده است. دانشجویان، خاصه دختران دانشجو، با فشارهای بسیاری از روز شنبه ۲۵ فرودین۱۴۰۳ در محوطه‌های خوابگاهی، دانشگاه‌ها و حتی کلاس‌های درس روبه‌رو شده‌اند.
علاوه‌بر افزایش دوربین‌های نظارتی در سال گذشته، تغییر و افزایش نیروهای حراست و حتی لباس‌شخصی در محوطه دانشگاه‌ها، ضبط کارت دانشجویانی که پوشش مورد نظر و سلیقه نیروهای حراست را نداشتند و ضرب‌وشتم و احضار به کمیته‌های انضباطی، با آغاز دور جدید سرکوب‌ها، اخباری از حضور نیروهای حراست حتی در کلاس‌های درس و خوابگاه‌ها منتشر شده است.
«میلاد عیسی‌پور»، خبرنگار، روز گذشته با انتشار عکسی از یک صف طولانی از دانشگاه تک‌جنسیتی دخترانه الزهرا، خبر از گیت‌ها تشخیص هویت برای مجوز ورود به خوابگاه داد. او نوشت «هفته گذشته هم تصویر گیت تشخیص هویت در ورودی همین دانشگاه منتشر شده بود.»
یک دانشجو با تایید این خبر که در کانال تلگرامی «صدای دانشجویان الزهرا» نیز منتشر شده، اضافه کرد روز گذشته از مسوولان خوابگاه حتی در محوطه داخلی خوابگاه که هیچ مردی حق ورود ندارد، به کوتاه بودن آستین یک دانشجو و پوشیدن شلوارک توسط دانشجو دیگر تذکر جدی دادند و اعلام کردند باید در شان یک دانشجو لباس بپوشند.
نصب گیت‌های تشخیص هویت در ماه‌های گذشته و فشار بر دانشجویان به‌دلیل پوشش آن‌ها در دانشگاه‌های مختلف، پیش از این نیز خبرساز شده بود. این گیت‌ها برای کنترل هرچه بیشتر دانشجویان و نوع پوشش آن‌ها و جلوگیری از ورود احتمالی دانشجویان «ممنوع‌الورود» به دانشگاه در پی اعتراضات به قتل حکومتی مهسا ژینا امینی نصب شده است.
در ادامه فشار و سرکوب دانشگاه‌ها، یک منبع از دانشکده هنر تهران به ایران‌اینترنشنال، از حضور سرزده نیروهای حراست این دانشکده در کلاس‌های درس تئوری و کارگاه‌های عملی خبر داده است.این منبع گفت: «از روز شنبه، نیروهای حراست اجازه بسته بودن در کلاس‌ها و کارگاه‌ها را نمیدهند و به‌صورت سر زنده و با شکلی که انگار می‌خواهند دزد بگیرند، وارد کلاس‌ها می‌شوند و میان صحبت و درس استاد، به دانشجویان تذکر می‌دهند و تهدید به ضبط کارت دانشجویی و همچنین محرومیت از امتحانات پایین ترم می‌کنند.»
جمهوری اسلامی درحالی از صبح شنبه ۲۵فروردین۱۴۰۳ بار دیگر شدت حضور نیروهای مختلفی از پلیس، بسیج، لباس‌شخصی و سپاه را در خیابان‌ها برای مبارزه با زنان ایرانی در خیابان‌ها افزایش داده است، که زنان ایرانی خاصه از شهریور ۱۴۰۱ تا امروز، محدودیت‌ها و محرومیت‌های مختلفی را در محیط‌های دانشگاهی، اماکن درمانی، تفریحی، فرهنگی، حمل‌‌ونقل عمومی، محیط‌های کاری و … تجربه کرده‌اند؛ زنانی که باوجود همه این فشارها، با شعار «آزادی یک تمرین روزمره است»، برای رسیدن به حق انتخاب پوشش و سبک زندگی دلخواه خود، دست از تلاش بر نمی‌دارند.