آیا پهپادهای ایرانی جریان جنگ داخلی سودان را تغییر می‌دهند؟
بلومبرگ و رسانه‌های سودانی از حضور هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) ساخت ایران در این کشور خبر داده‌اند.
به گزارش رویترز به نقل از یک منبع ارشد ارتش سودان، یک سال پس از شروع جنگ داخلی این کشور، پهپادهای ساخت ایران به ارتش سودان کمک کردند تا جریان درگیری را تغییر دهد، پیشروی نیروهای شبه‌نظامی واکنش سریع (RSF) را متوقف کند و قلمروهای اطراف پایتخت را باز پس گیرد.
شش منبع ایرانی، مقام‌های منطقه‌ای و دیپلمات‌هایی که خواستند نامشان فاش نشود، در گفت‌وگو با رویترز اعلام کردند ارتش سودان طی چند ماه گذشته به پهپادهای ساخت ایران مجهز شده است.
بیش از ده‌ها نفر از ساکنان خارطوم به رویترز گفتند در ماه‌های اول جنگ نیروهای مسلح سودان (SAF) از برخی پهپادهای قدیمی‌تر، آتشبار‌های توپخانه و جت‌های جنگنده استفاده می‌کردند، اما موفقیت چندانی در ریشه‌کن کردن جنگنده‌های نیروهای شبه‌نظامی واکنش سریع مستقر در محله‌های پرجمعیت خارطوم و شهرهای دیگر نداشتند.
به گفته پنج شاهد عینی ساکن منطقه، ۹ ماه پس از آغاز درگیری‌ها،ارتش سودان شروع به استفاده از پهپادهای بسیار موثرتری از پایگاه وادی سیدنا واقع در خارطوم کرد.
ساکنان گفتند به نظر می‌رسد پهپادها فعالیت‌های شبه‌نظامیان را زیر نظر دارند و مواضع آن‌ها را هدف قرار می‌دهند.
همچنین ارتش به وسیله این پهپادها اهداف حملات توپخانه در اُم‌درمان، یکی از سه شهر کرانه رود نیل را مشخص می‌کند.
محمد عثمان ۵۹ ساله، یکی از ساکنین منطقه الثوره در این مورد به رویترز گفت: «در هفته‌های اخیر، ارتش شروع به استفاده از پهپادهای دقیق در عملیات‌های نظامی کرده‌است که نیروهای شبه‌نظامی را مجبور به فرار از بسیاری از مناطق کرد و ارتش توانست نیروهای زمینی خود را در منطقه مستقر کند.»
میزان و نحوه استقرار پهپادهای ایرانی ارتش در اُم‌درمان و سایر مناطق پیش از این گزارش نشده بود.
یک منبع ارشد ارتش سودان، ورود مستقیم هواپیماهای بدون سرنشین ساخت ایران از این کشور را مردود دانست و از بیان چگونگی تهیه یا تعداد آن‌ها خودداری کرد.
این منبع گفت در حالی که همکاری دیپلماتیک بین سودان و ایران در سال گذشته از سر گرفته شده اما همکاری نظامی رسمی هنوز در حال بررسی است.
علی صادق، سرپرست وزارت خارجه سودان که سال گذشته به ایران سفر کرده بود، در پاسخ به پرسشی درباره پهپادهای ایرانی، به رویترز گفت: «سودان هیچ سلاحی از ایران دریافت نکرده است.»
شبه‌نظامیان اذعان کردند مجبور به عقب‌نشینی در اُم‌درمان شده‌اند. بخش رسانه‌ای این گروه با استناد به اطلاعاتی که جمع‌آوری کرده بود، گفت که ارتش سودان از ایران پهپادهای ساخت این کشور و سایر تسلیحات نظامی را دریافت کرده است.
ارزش استراتژیک سودان برای جمهوری اسلامی
منابع ایرانی و منطقه‌ای گفتند که حمایت تهران از ارتش سودان با هدف تقویت روابط با این کشور استراتژیک انجام می‌گیرد.
سودان در سواحل دریای سرخ قرار دارد، منطقه‌ای که محل رقابت میان قدرت‌های جهانی، از جمله ایران است، آن هم در زمانی که جنگ در خاورمیانه بیداد می‌کند.
در سوی دیگر دریای سرخ، حوثی‌های یمن که تا حدی از سوی ایران مسلح شده‌اند، قرار دارند و حملاتی را در حمایت از حماس انجام می‌دهند.
یک دیپلمات غربی که خواست نامش فاش نشود، گفت: «ایران اکنون در ازای ارسال پهپاد به سودان یک مقر در سوی دیگر دریای سرخ و در آفریقا دارد.»
جنگ بین ژنرال عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان و ژنرال محمد حمدان داگالو، فرمانده نیروهای شبه‌نظامی واکنش سریع، میلیون‌ها نفر را به قحطی شدید کشانده و بزرگترین بحران آوارگی را در جهان ایجاد کرده است.
نزاع قدرت در این کشور در منطقه دارفور موجب کشتارهای قومیتی و اعمال خشونت‌های جنسی شده است.
کارشناسان سازمان ملل می‌گویند نیروهای شبه‌نظامی از سوی کشورهای همسایه آفریقایی از جمله چاد، لیبی و سودان جنوبی حمایت می‌شوند.
دو شاهد عینی به رویترز گفتند موفقیت ارتش در اُم‌درمان باعث شد تا حملات مشابهی را با استفاده از پهپاد، توپخانه و نیروی زمینی در شهر بحری در شمال خارطوم انجام دهد و کنترل پالایشگاه کلیدی نفت الجیلی را در دست بگیرد.
پروازها از ایران
همکاری خارطوم و تهران در زمان عمر البشیر، رییس‌جمهور پیشین سودان، از سطح خوبی برخوردار بود تا اینکه او در اواخر سه دهه حکومت خود، برای دریافت حمایت اقتصادی به رقبای ایران در خلیج فارس روی آورد و روابط خود را با تهران قطع کرد.
یک منبع منطقه‌ای نزدیک به حکومت ایران به رویترز گفت پهپادهای ایرانی مهاجر و ابابیل که توسط شرکت‌هایی زیر نظر وزارت دفاع جمهوری اسلامی ساخته می‌شوند، از اواخر سال گذشته چندین بار توسط شرکت فارس‌ایر‌قشم ایران به سودان منتقل شده‌اند.
ردیابی سوابق پرواز که توسط ویم زوینبورگ، از سازمان صلح هلندی پکس گردآوری شده و در اختیار رویترز قرار گرفته است، نشان می‌دهد که در ماه‌های آذر و دی ۱۴۰۲، یک هواپیمای باری بوئینگ ۷۴۷-۲۰۰ که توسط شرکت فارس‌قشم‌ایر اداره می‌شود، شش سفر از ایران به بندر سودان، پایگاه مهم ارتش از زمان تصرف سایت‌های استراتژیک در خارطوم توسط نیروهای شبه‌نظامی داشته است.
رویترز مکان و تاریخ عکسی را که توسط شرکت تصویربرداری ماهواره‌ای پلنت لبز ارائه شده، تایید کرده است.
این عکس یک بوئینگ ۷۴۷ را باطول بال‌های ۷۴۷- ۲۰۰ درفرودگاه پورت سودان در هفتم دسامبر ۲۰۲۳ (۱۶ آذر ۱۴۰۲)، تاریخ اولین پرواز ردیابی شده توسط زوینبورگ، به تصویر کشیده است.
زوینبورگ همچنین گفت در عکس ماهواره‌ای دیگری به تاریخ ۹ ژانویه (۱۹ دی ماه ۱۴۰۲) یک پهپاد مهاجر-۶ در باند فرودگاه پایگاه وادی سیدنا دیده می‌شود.
نیروهای شبه‌نظامی اعلام کردند ارتش هفته‌ای دو بار هواپیماهای باربری و هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی و سایر تسلیحات را از ایران تحویل می‌گیرد.
تامین تسلیحات از ایران می‌تواند روابط ارتش سودان با ایالات متحده را پیچیده کند، زیرا این امر منجر به فشار برای مذاکره میان طرف‌های درگیر می‌شود.
جان گادفری، سفیر سابق ایالات متحده در سودان، به خبرنگاران گفت گزارش‌های مربوط به حمایت تسلیحاتی ایران از ارتش سودان «بسیار نگران‌کننده هستند».
