اجاره‌خانه، مهم‌ترین دغدغه اقتصادی در ایران
بررسی پیام‌های شهروندان در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد کرایه خانه تبدیل به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اقتصادی ایرانیان شده است. بخشی از پیام‌های منتشر شده از سوی شمار زیادی از کاربران فضای مجازی به‌طور روزانه به مساله اجارهبها و گرانی و تورم در این حوزه اختصاص دارد.
محور مشترک عمده این پیام‌ها، ناتوانی در پرداخت اجاره خانه و گرانی ماه به ماه آن به ویژه در پایتخت است.
کاربری در رسانه اجتماعی ایکس با اشاره به این تورم نوشت: «متوجه شدم فقط تا چهار ماه دیگر پول اجاره خانه دارم و اندک پولی برای خرجی ماهانه ... چند قدم دیگر به سمت فروپاشی روانی دویدم.»
یکی دیگر از کاربران اشاره کرد ماه قبل به دلیل هزینه‌های بیماری و درمان نتوانسته است اجاره خانه خود را پرداخت کند.
او در ادامه نوشت دوستی از او تقاضای ۱۰۰ هزار تومان قرض برای خرید نان و سیب‌زمینی کرده و افزود: «تنها عامل این فقر، فساد و گرانی، رژیم تروریست جمهوری اسلامی است.»
داده‌های یک نظرسنجی در اواخر مهر امسال از تهرانی‌ها نشان داد مهم‌ترین مساله شهروندان پایتخت، تامین مسکن است و مشکلاتی همچون سطح پایین درآمد و تورم عمومی در رده‌های بعدی مسایل و مشکلات شهروندان تهرانی قرار دارد.
بر اساس یافته‌های این نظرسنجی، میانگین سهم اجارهبها در سبد هزینه خانوارهای تهرانی به بیش از ۵۰ درصد رسیده است و ساکنان پایتخت به‌طور متوسط ماهانه حدود ۱۵ میلیون تومان برای اجاره خانه می‌پردازند.
بیش از ۵۰ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، حقوق و دستمزد ماهانه خود را کمتر از ۱۶ میلیون تومان اعلام کرده‌اند.
روزنامه اعتماد شنبه ۱۹ اسفند، در همین زمینه به بررسی نسبت تورم اجارهبها با تورم کلی در ایران پرداخت و نوشت جز در برخی ماه‌های ابتدایی سال، در شش ماه دوم، تورم اجاره از تورم عمومی ماهانه پیشی گرفته است.
بر اساس این گزارش، مقایسه تورم اجاره امسال با سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد مستاجران در ۱۴۰۲، سال سخت‌تری را سپری کرده‌اند.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی اخیرا درباره موضوع افزایش قیمت‌ها در بازار اجارهبها گفت در انتظار قانون ساماندهی بازار اجاره مسکن است که پس از مصوبه مجلس اکنون در مرحله تایید از سوی شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد.
او گفت این قانون در صورت تصویب می‌تواند کمک بسیاری به کنترل بازار مسکن و اجارهبها کند و یکی از ابزارهای دولت برای تعیین سقف اجاره سنواتی خواهد بود.
اوایل مهر امسال روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت رشد کشوری اجارهبها در نیم‌سال نخست امسال رکورد ۱۲ ساله بالاترین افزایش سالانه را ثبت کرده و به ۳۸/۵ درصد رسیده است.
بر اساس این گزارش، میزان رشد اجارهبها در شش ماه اخیر از سال ۹۰ تا کنون بی‌‌‌سابقه بوده است.
روز شنبه ۱۹ اسفند ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن یک سوخت‌بر بلوچ خطاب به مسوولان استان سیستان و بلوچستان می‌گوید اکنون دو ماه است مرزها بسته شده و او و خیلی‌های دیگر که از قشر فقیر جامعه هستند، نمی‌توانند اجاره‌خانه‌های چهار میلیون تومانی خود را بپردازند.
او سود خود از فروش دو گالن گازوئیل از طریق سوخت‌بری را اندک می‌خواند و می‌گوید: «ماه رمضان نزدیک است اما نمی‌دانیم برای خرج و مخارج خانواده‌مان چه کنیم؟»
کاربری هم در ایکس با اشاره به ایام پیش از نوروز نوشت: «مردم زیر این قیمت‌های افسار گسیخته لِه شدند ... علاوه بر اجاره خانه و پول آب و برق و گاز، به زور شکمشان را سیر می‌کنند و عید و غیر عید هم برایشان یکی شده است.»
یکی دیگر از شهروندان در همین زمینه گفت: «شب‌های نزدیک عید برای یک عده یادآور بوی سوسن و بنفشه و بوی پول تازه است اما برای یک عده دیگر یادآور بدهی‌ها، چک‌های پاس نشده، طلب‌های نداده، خرج درمان، حساب خالی، اجاره خانه، پول مدرسه بچه و ماشینی است که همیشه خراب است.»
او در ادامه گفت:«بله، ما دو تا ایران داریم.»
اعتماد در گزارش روز شنبه خود به نقل از عباس اکبرپور، کارشناس بازار مسکن، در مورد پیشی گرفتن نرخ اجارهبها از نرخ تورم نوشت اگر نرخ تورم اعلامی در محدوده ۴۰ درصد باشد، نرخ اجارهبها بیشتر از این نرخ شده که علت اصلی‌اش افزایش نرخ ارز در بازار است.
به گفته او، تنها در یک مورد، نرخ یورو در دو هفته اخیر با رشد ۲۵ درصدی مواجه شده که همین مساله بر همه اقلام و از جمله اجارهبها تاثیرگذار بوده است.
این کارشناس بازار مسکن در ادامه گفت: «اگر افزایش نرخ اجارهبها بیشتر از تورم هم باشد باز در این اقتصاد بیمار مالکان بهره چندانی از این نرخ نمی‌برند اما اینکه آیا مستاجران برای تمدید اجارهبها از این نرخ تبعیت می‌کنند یا نه، مهم است.»
مرداد امسال روزنامه اینترنتی فراز گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد بسیاری از خانواده‌ها به دلیل ناتوانی در پرداخت کرایه خانه، از تهران مهاجرت کرده و وسایل خانه را در کانتینرهای اجاره‌ای انبار می‌کنند.
خبرگزاری ایلنا روز ۱۹ مهر در گزارشی به ناترازی درآمد و هزینه کارگران پرداخت و نوشت که در شهرستان‌ها به‌طور متوسط حدود ۵۵ درصد دستمزد کارگران پای اجاره خانه می‌رود.
بر اساس داده‌های این گزارش، در پایتخت «۱۰۰ درصد دستمزد» کارگران در این بخش خرج می‌شود.
کاربری در رسانه اجتماعی ایکس با اشاره به دغدغه همه‌گیر اجاره خانه نوشت: «ما تا حدود ۲۰ سالگی درکی از اجاره خانه یا قیمت اقلام مورد نیاز خانه و هزینه‌ها نداشتیم. در اتوبوس با بچه‌های مدرسه‌ای هم‌سفر شدم و دیدم کودکان ۱۰ و ۱۲ ساله امروزی کاملا از قیمت خانه در منطقه خودشان باخبرند و می‌دانند اجاره زیاد، چه بلایی سرشان می‌آورد.»
با وجود انکار تورم و گرانی‌های افسار گسیخته در ایران از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی، برخی گزارش‌های رسمی حاکی از تایید ناترازی عمده در میان درآمدها با هزینه‌های عمومی شهروندان است.
بابک نگاهداری، رییس مرکز پژوهش‌‌های مجلس، ۱۶ مهر امسال گفته بود قیمت مسکن و اجارهبها از سال ۹۷ تا کنون ۱۰ برابر شده است.
بر همین اساس اگر پنج سال پیش اجاره یک آپارتمان کوچک حدود یک میلیون تومان بود، امروز یک خانواده برای اجاره همان خانه که قاعدتا کهنه‌تر شده، باید دست‌کم ماهی ۱۰ میلیون تومان در هر ماه بپردازند.
چندی پیش کاربری در ایکس با اشاره به افزایش روز به روز هزینه‌های کرایه خانه نوشت: «چقدر غُر می‌زنید. نرخ اجاره خانه الان نسبت به سال بعد واقعا عالی‌ست!»
