بحران خاورمیانه چطور در انتخاب رییس‌جمهور آمریکا به تهدید و فرصت تبدیل شده؟
وضعیت منطقه و بحران‌های خاورمیانه برای دو نامزد اصلی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تبدیل به تهدید و فرصت شده است. در حالی که دولت جو بایدن با مجموعه‌ای از مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند، دونالد ترامپ در حال بهره‌گیری از شرایط موجود برای به دست آوردن امتیازات سیاسی است.
واشینگتن پست در گزارشی به وخیم‌تر شدن بحران خاورمیانه پس از کشته شدن سه سرباز آمریکایی در حمله شبه‌نظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی به پایگاه ارتش آمریکا در مرز اردن و سوریه پرداخت و چالش‌های پیش روی دولت بایدن در منطقه را بررسی کرد.
این نشریه در گزارش خود نوشت برخی جمهوری‌خواهان در آمریکا از کاخ سفید می‌خواهند تا اقدامات شدیدی از جمله حملات هدفمند را به داخل خاک ایران انجام دهد.
تمایل آشکار بایدن به تنظیم پاسخ و اجتناب از درگیری گسترده‌تر با رژیم ایران برای ترامپ بسیار مفید بوده است.
ترامپ در شبکه‌های اجتماعی با انتشار پستی نوشت: «این حمله وقیحانه به ایالات متحده پیامد وحشتناک و غم‌انگیز دیگری از ضعف و تسلیم جو بایدن است.»
او اضافه کرد زیر نظارت دولت او چنین اتفاقی رخ نمی‌داد. گرچه حملات به مواضع آمریکا در عراق و سوریه در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ نیز صورت گرفته است.
به گزارش واشینگتن پست، در زمان ترامپ تنها پایگاه عین‌الاسد ۳۳ بار هدف حملات قرار گرفته بود.
پروژه دست‌یابی به صلح از طریق قدرت
ترامپ و تعدادی از همکاران جمهوری‌خواه او تصمیمات دولت بایدن را علت وجود هرج و مرج در منطقه می‌دانند و آن را در مقابل پروژه دست‌یابی به «صلح از طریق قدرت» قرار می‌دهند که رییس‌جمهوری سابق به دنبال ایجادش بود.
ترامپ در روند دیپلماتیک مخرب خود با تهران، توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی را زیر پا گذاشت، فهرستی از تحریم‌ها را بر جمهوری اسلامی بازگرداند و قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران را در یک حمله پهپادی در سال ۲۰۲۰ ترور کرد.
در این میان سیاست ترامپ در قبال اسرائیل حمایت همه‌جانبه از بنیامین نتانیاهو و سیاست‌های حزب راست اسرائیل بود.
او با به رسمیت شناختن اورشلیم به‌عنوان پایتخت اسرائیل، تعطیل کردن کنسول‌گری ایالات متحده برای فلسطینی‌ها و ایفای نقش میانجی‌گری در مذاکرات صلح میان اسرائیل و شماری از پادشاهی‌های عربی منطقه، سعی در تنبیه کردن فلسطینی‌ها و به حاشیه بردن خواست‌های سیاسی آن‌ها داشت.
تغییر سیاست فشار حداکثری ترامپ
پس از روی کار آمدن دولت بایدن، لفاظی‌های اولیه در مورد بازگرداندن حقوق بشر به مرکز سیاست ایالات متحده خیلی زود از بین رفت.
کاخ سفید همکاری نزدیک‌تر با عربستان سعودی را دنبال و وضعیت موجود را با اسرائیل حفظ کرد و مشتاق بود روند توافقات عادی‌سازی دوران ترامپ ادامه داشته باشد.
تلاش بایدن برای تغییر سیاست «فشار حداکثری» ترامپ بر ایران که منجر به تسلط دولت تندرو و سازش‌ناپذیرتر در تهران شده بود، هیچ پیشرفتی نداشت و جمهوری اسلامی از شفاف‌سازی در مورد برنامه هسته‌ای خود که در توافق برجام به آن متعهد شده بود، صرف‌نظر کرد.
برنامه هسته‌ای
اوایل ماه میلادی جاری، رافائل گروسی، رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که برنامه هسته‌ای ایران «در حال پیشرفت است».
گروسی گفت شکاف موجود باید به شیوه دیپلماتیک رفع شود تا از وخامت اوضاع که ممکن است به نقطه غیرقابل بازگشت برسد جلوگیری کند.
اکنون که کاخ سفید درصدد باز کردن جبهه جدید درگیری با ایران است، جایی برای دیپلماسی باقی نمی‌ماند.
ژیل پاریس، مقاله‌نویس لوموند با اشاره به میراث ترامپ در منطقه نوشت: «ایران از پیگیری تلاش‌های هسته‌ای خود منصرف نشده است.»
پاریس افزود: «وعده‌های آمریکا اعتبار خود را از دست داده‌اند؛ موضوعی که تا حدی، ناتوانی دولت بایدن را در تعامل مجدد با تهران توضیح می‌دهد.»
او در ادامه نوشت: «همچنان پس از هفتم اکتبر، جمهوری اسلامی با ایستادگی محور مقاومت و تشدید هم‌زمان تنش‌ها از طریق حملات غیر‌منتظره حوثی‌ها در دریای سرخ، به داخل مرزهای خود رانده نشده است.»
در حال حاضر احتمال دست‌یابی رژیم ایران به سلاح هسته‌ای بسیار بیشتر از سال ۲۰۱۸ است. زمانی که ترامپ، برخلاف میل بسیاری از متحدان غربی واشینگتن از توافق برجام خارج شد.
فارین افرز در این خصوص نوشت: «ممکن است رهبران رژیم ایران دست‌یابی به تسلیحات هسته‌ای را راهی مطمئن برای جلوگیری از حمله اسرائیل یا ایالات متحده بدانند و موقعیت کنونی را که رقبایشان درگیر جنگ غزه و اوکراین، رقابت با چین و انتخابات هستند، به‌عنوان یک فرصت مناسب غنیمت بشمارند.»
راه‌حل دو دولتی
ترامپ جدی‌تر شدن خطرِ ایران هسته‌ای را پیش کشید. او همچنین مشوق راست افراطی اسرائیل بود.
دیوید فریدمن، سفیر ترامپ در اسرائیل از مدافعان اصلی جنبش شهرک‌نشینان یهودی و مخالف آشکار «راه‌حل دو دولتی» است، در حالی که راه‌حل دو دولتی، دستور کار دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا بوده است.
فریدمن و جمعی دیگر از مقامات دولت ترامپ، بنیامین نتانیاهو و متحدانش را برای از سرگیری شهرک‌سازی تشویق کردند، طوری که به نظر می‌رسید آماده الحاق غیرقانونی بخش‌هایی از کرانه باختری به اسرائیل هستند.
پس از حمله هفتم اکتبر حماس به جنوب اسرائیل و جنگ غزه، رهبران عرب و همچنین مقامات آمریکایی و اروپایی همگی از «راه‌حل دو کشوری» به‌عنوان یک هدف ضروری برای ایجاد ثبات در منطقه صحبت می‌کنند اما ترامپ و متحدانش به بایدن به دلیل اتخاذ این سیاست و اعمال فشار بر دولت نتانیاهو حمله می‌کنند.
فریدمن در گفت‌وگو با یک شبکه تلویزیونی اسرائیل با اشاره به تصمیمات بایدن گفت: «او به‌طور مداوم در مورد تحمیل راه‌حل دو کشوری صحبت می‌کند. فکر می‌کنم در حال حاضر او گوش شنوا ندارد.»
فریدمن از تلاش‌های آشکار بایدن برای کم کردن شدت حمله اسرائیل به غزه انتقاد کرد. جنگی که طی چند ماه موجب کشته شدن بیش از ۲۶ هزار فلسطینی شده که تعداد زیادی از آن‌ها کودک‌اند.
نتانیاهو ممکن است تلاش کند تا زمانی که ترامپ، دوست و هم‌سفر سیاسی‌اش، به‌طور بالقوه در انتخابات مجدد پیروز شود، به هدایت جنگ و افزایش خشم داخلی ادامه دهد.
او باور دارد بازگشت ترامپ می‌تواند به تحکیم موقعیتش و نیرو بخشیدن به متحدان راست افراطی‌اش کمک کند.
