بحران موج گسترده مهاجرت کادر درمان و خودکشی پزشکان و دستیاران پزشکی
علی جعفریان، رییس پیشین دانشگاه علوم پزشکی تهران با تایید مهاجرت گسترده پزشکان و پرستاران از ایران گفت اکنون ۸۰۰ صندلی دستیاری پزشکی خالی است و ۵۰ درصد رزیدنت‌های بی‌هوشی بعد از قبولی انصراف می‌دهند.
جعفریان در گفت‌وگو با خبرآنلاین به چالش‌ها و تبعاتی که با مهاجرت کادر درمان رخ داده اشاره کرد و فشار کاری و دستمزد پایین را از عوامل مهاجرت نیروهای متخصص دانست.
به گفته او، اکنون چند سال است که «میل مهاجرت» تبدیل به خواسته‌ای رایج در نسل جوان پزشکان و نسل میان‌سال پرستاران با سابقه کار بالا شده است.
اواخر آذر امسال نیز رضا لاری‌پور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور خبر داده بود درخواست‌های کادر درمان برای مهاجرت، طی پنج سال اخیر تا ۱۰ برابر افزایش یافته است.
مساله مهاجرت کادر درمان طی هفته‌های گذشته به موضوعی بحث‌برانگیز در میان مقام‌های جمهوری اسلامی تبدیل شده است.
سعید کریمی، معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز ۲۲ آذر برخلاف لاری‌پور، آمار مهاجرت کادر درمان از ایران را «بزرگ‌نمایی» خواند و گفت بیشتر این آمارها بر اساس دریافت گواهی سوءپیشینه و سوءسابقه مطرح می‌شود.
علاوه بر پزشکان، مهاجرت پرستاران نیز به دغدغه‌ای مهم و جدی در فضای درمانی ایران تبدیل شده است.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در ایران اواخر آبان سال جاری از «کمبود جدی» پرستار خبر داد و گفت: «به جرات می‌گویم که بیماران به دلیل کمبود پرستار جان خود را از دست می‌دهند.»
به گفته او، سالانه «بیش از سه هزار پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند» اما وزارت بهداشت حتی به اندازه همین آمار به کادر درمان اضافه نمی‌کند.
شریفی مقدم در سال‌های گذشته بارها این دغدغه را مطرح کرده و درباره بحران کمبود پرستار در بیمارستان‌ها هشدار داده است.
موضوعی که جعفریان در گفت‌وگوی جدید خود آن را تایید و تکرار کرد و گفت امروز مهم‌ترین چالش در حوزه سلامت، نیروی انسانی است و این چالش در سال‌های آینده بسیار جدی خواهد شد.
به گفته او، درباره پرستاری این چالش به سال‌های آینده نمی‌رسد و همین الان خودش را نشان داده است. به‌طوری که برخی بخش‌های بیمارستان‌های تازه افتتاح شده به دلیل نبود پرستار، تعطیل‌اند.
رییس پیشین دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه با ذکر مثالی گفت که این دانشگاه برای اولین بار آگهی استخدام مستقیم برای جذب پرستار منتشر کرد اما به دلیل تقاضای پایین، در نهایت تعداد خیلی کمی را توانست به خدمت بگیرد.
در یک نمونه، اتاق عمل بیمارستانی باوجود داشتن کادر پزشکی بی‌استفاده مانده چون پرستاری برای به کار گرفتن در آن نیست.
او با ذکر نمونه‌ای دیگر گفت بسیاری از بیمارستان‌ها بخشی دارای ۳۰ بیمار بستری را تنها با دو پرستار اداره می‌کنند.
هشدار درباره خودکشی دستیاران پزشکی
جعفریان با اشاره به بخشی دیگر از وضعیت بحرانی کادر درمان گفت: «آزمون پذیرش دستیار زمانی بسیار رقابتی بود اما الان ۸۰۰ صندلی دستیاری پزشکی خالی مانده است.»
روز ۱۹ دی انجمن علمی روانپزشکان ایران در نامه‌ای به ابراهیم رئیسی، درباره «خودکشی گروهی از پزشکان جوان و دستیاران پزشکی» هشدار داد و خواستار تشکیل کمیته‌ای از متخصصان برای جلوگیری از تبدیل آن به یک بحران فراگیرتر شد.
به گفته انجمن روانپزشکان، فراوانی خودکشی در این گروه چندین برابر از آنچه در جمعیت عمومی کشور رخ می‌دهد، بالاتر است و عمده دلایلش به شرایط اجتماعی، اقتصادی و شغلی برمی‌گردد.
این انجمن یادآور شد که در دو نامه به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تاریخ‌های ۲۷ شهریور و ۲۰ آذر آماری در این زمینه ارائه کرده و خواهان مداخله فوری وزارتخانه شده بود اما هیچ پاسخی در این زمینه دریافت نکرد.
علاوه بر دستیاران پزشکی که در ماه‌های گذشته مواردی از خودکشی‌شان منتشر شد، سایر رشته‌های کادر درمان نیز با مشکلاتی جدی مواجه‌اند.
به گفته جعفریان، در رشته‌هایی مانند طب اورژانس، داخلی، جراحی، کودکان و بی‌هوشی نیز تعداد زیادی جای خالی وجود دارد و تازه ۵۰ درصد رزیدنت‌هایی بی‌هوشی بعد از قبولی انصراف می‌دهند.
اخیرا وب‌سایت اقتصاد۲۴ هشدار داده بود کمبود پزشک متخصص اطفال در ایران به چالشی بزرگ برای نظام درمان در بسیاری از استان‌های کشور بدل شده است.
رییس پیشین دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز هشدار داد که زنگ خطر در این زمینه به صدا درآمده و در آینده‌ای نه چندان دور ایران محتاج پزشکان خارجی خواهد شد.
هرچند که به اعتقاد او، برخلاف ۵۰ سال قبل، دیگر پزشکان هندی و بنگلادشی هم به ایران نمی‌آیند.
به گفته جعفریان، بحران با این وضعیت ادامه خواهد داشت و در آینده نزدیک، متخصص بی‌هوشی برای عمل آپاندیس هم در شهرستان‌ها در دسترس نخواهد بود.
این هشدارها در شرایطی است که حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران روز ۲۱ آذر برخی گزارش‌های نگران‌کننده در مورد مهاجرت انبوه پزشکان و پرستاران را «جنگ روانی» و «تبلیغات منفی و دروغ» دانست.
پیش از آن هم علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه در روز ۱۶ آذر موج مهاجرت پزشکان و پرستاران را «برنامه‌ریزی دشمن» توصیف کرده بود.
علاوه بر مسائل صنفی، معیشتی و شغلی، شدت گرفتن فشار بر جامعه پزشکی به دلیل حمایت بسیاری‌شان از خیزش انقلابی مردم ایران در سال ۱۴۰۱ باعث شده است بسیاری از آنان عطای کار در ایران را به لقایش ببخشند.