۲۰۲۳ رکورد گرم‌ترین سال ۱۵۰ ساله اخیر را زد؛ هشدار درباره سال‌های سوزان پیش رو
طبق داده‌های به‌دست آمده، سال گذشته میلادی گرم‌ترین سال زمین طی یک قرن و نیم گذشته بود. در این سال کشورهای زیادی چون ایران، چین، یونان، اسپانیا و مناطق جنوبی قاره آمریکا سال سوزانی را پشت سر گذاشتند.
به گزارش نیویورک تایمز، میانگین دمای کره زمین طی سال گذشته میلادی هر ماه رکورد ماه قبل خود را شکست و دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند سال جاری میتواند گرم‌تر از سال گذشته هم باشد.
در ایران، طی ماه مرداد شاخص دمایی ۷۰ درجه سانتیگراد در سواحل جنوبی ثبت شد؛ سطحی که میتواند توانایی انسان را برای زنده ماندن در خارج از خانه به چالش بکشد.
با گرم شدن کره زمین، انتظار می‌‌رود مناطقی در داخل و اطراف منطقه خلیج فارس به‌طور فزاینده‌‌ای غیرقابل سکونت شوند و گرمای غیرقابل تحمل آن‌ها افزایش یابد.
در تابستان سال جاری مناطق زیادی از جهان از شمال آفریقا گرفته تا جنوب اروپا و جنوب آسیا و خاورمیانه به دلیل پخش شدن مناطق پرفشار معروف به گنبد‌های گرما، دوره‌‌های طولانی هوای سوزان را تجربه کردند.
دمای کره زمین از اواسط سال گذشته هر ماه شروع به شکستن رکورد های قبلی خود کرد و این روند تا پایان سال ادامه داشت.
روز ۱۹ دی، ناظر آب و هوای اتحادیه اروپا اعلام کرد که میانگین دمای سال گذشته در سراسر جهان ۱/۴۸ درجه سانتیگراد یا ۲/۶۶ درجه فارنهایت بالاتر از نیمه دوم قرن نوزدهم بود.
این میانگین نسبت به سال ۲۰۱۶ که گرم‌ترین سال اعلام شده بود، با اختلاف قابل توجهی، گرم‌تر است.
آنچه محققان هنوز در تلاش برای درکش هستند این است که آیا سال ۲۰۲۳ نماینگر سال‌های گرم‌تر پیش‌رو خواهد بود؟
به عبارت دیگر، آیا این اعداد نشان‌دهنده شتاب گرفتن گرمایش سیاره زمین هستند؟
کارلو بوونتمپو، مدیر سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای گفت: «تغییراتی که در چند ماه گذشته مشاهده کردیم، گواه این است که ما در حال حاضر چقدر با آب و هوایی که تمدن‌مان در آن توسعه پیدا کرد، فاصله داریم.»
هر یک‌دهم درجه افزایش دمای کره زمین، نشان دهنده افزایش انرژی ترمودینامیکی است که امواج گرما و طوفان‌ها را تشدید می‌کند و باعث بالا آمدن سطح آب دریاها و افزایش سرعت آب شدن یخچال‌های قطبی می‌شود.
برخی از اصلی‌ترین دلایل افزایش دمای زمین موارد زیر است:
آتش‌سوزی‌های گسترده
در یک سال اخیر میلادی، کانادا بزرگترین آتش‌سوزی اراضی خود به وسعت بیش از ۴۵ میلیون هکتار را تجربه کرد که مخرب‌ترین آتش‌سوزی در طول تاریخ کانادا محسوب می‌شد.
کاهش تشکیل دریایخ
در طول تابستان امسال و زمستان سال گذشته، دریایخ کمتری در اطراف سواحل قطب جنوب شکل گرفت.
انتشار گازهای گلخانه‌ای
بر اساس توافق‌نامه پاریس در سال ۲۰۱۵، کشورها پذیرفتند که میانگین گرمایش زمین را به دو درجه سانتیگراد و در صورت امکان ۱/۵ درجه، محدود کنند.
محققان می‌گویند با نرخ فعلی انتشار گازهای گلخانه‌ای، تنها چند سال طول می‌کشد تا هدف محدود نگاه داشتن گرمایش زمین به میزان ۱/۵ درجه به یک هدف «دست نیافتنی» تبدیل شود.
دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه‌ای عامل اصلی گرمایش جهانی هستند. اما سال گذشته چندین عامل طبیعی و انسانی نیز به افزایش دما کمک کردند.
فوران آتشفشان زیر آب
در سال ۲۰۲۲ یک آتشفشان زیر آب در نزدیکی تونگا، کشوری در اقیانوس آرام فوران و مقادیر زیادی بخار آب را به اتمسفر پرتاب کرد.
این رویداد باعث شد هوای گرم بیشتری در نزدیکی سطح زمین به دام بیافتد.
محدودیت آلودگی گوگرد
محدودیت‌های اخیر در مورد آلودگی گوگرد ناشی از سوخت کشتی‌ها باعث کاهش سطح ذرات معلق یا ذرات ریز معلق شده است.
این ذرات با انعکاس نور خورشید، به خنک شدن سیاره کمک می‌کنند.
ال نینو
عامل دیگر افزایش گرمای زمین در سال گذشته، پدیده ال نینو (جریان دریایی یا دریارود ال نینو) بود.
پدیده‌ای که از سال گذشته میلادی آغاز و موجب تغییر مکرر الگوهای آب و هوای استوایی اقیانوس آرام شد. ظهور ال نینو، با گرمای بی‌سابقه در سراسر جهان مرتبط است و به احتمال زیاد در سال جاری نیز شاهد الگوهای قوی‌تری از آن خواهیم بود.
در دهه‌های اخیر، سال‌های بسیار گرم معمولا با ال نینو آغاز شده‌اند.
امیلی جی بکر، دانشمند آب و هوا در دانشگاه میامی گفت: «سال گذشته، ال نینو در شش ماهه دوم آغاز شد که نشان می‌دهد این پدیده، عامل اصلی گرمای غیر طبیعی در اوایل سال نبوده است.»
دکتر بکر افزود: «حتی اگر در سال ۲۰۲۴ رکورد گرمایش زمین شکسته نشود، به احتمال بسیار زیاد یکی از سه رتبه نخست را در میان سه سال گرم جهان خواهد داشت.»
دانشمندان هشدار می دهند که نتایج تغییرات دمایی یک سال، میتواند نشان دهنده چگونگی تغییر گرمایش سیاره در طولانی‌مدت باشد. اما نشانه‌های دیگر می‌گویند زمین با سرعت بیشتری نسبت به قبل، در حال گرم شدن است.
حدود ۹۰ درصد از انرژی گرمایی محبوس شده توسط گازهای گلخانه‌ای در اقیانوس‌ها انباشته می‌شود.
دانشمندان تا پیش از این معتقد بودند جذب گرما توسط اقیانوس‌ها از دهه ۱۹۹۰ به طور قابل توجهی شتاب گرفته است اما اخیرا گروهی از محققان در فرانسه دریافتند که گرمای کلی زمین در اقیانوس‌ها، زمین، هوا و یخ‌ها خیلی قبل‌تر و از سال ۱۹۶۰ روندی رو به رشد به خود گرفته بود.
این فرضیه به طور کلی با افزایش انتشار کربن و کاهش ذرات معلق در هوا در چند دهه گذشته مطابقت دارد.
کارینا فون شوکمن، اقیانوس‌شناس و یکی از محققان موسسه بین‌المللی مرکیتور اوشن در تولوز فرانسه گفت: «دانشمندان باید به مطالعه داده‌ها ادامه دهند تا بفهمند که آیا عوامل دیگری نیز در افزایش دمای زمین دخیل‌اند؟»
به گفته او پدیده‌ای غیرعادی در حال رخ دادن است که هنوز توضیحی برایش وجود ندارد.
