مراسم اهدای جایزه نوبل صلح سال ۲۰۲۳ به نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی در اوین، یک‌شنبه ۱۹ آذر در اسلو، پایتخت نروژ برگزار می‌شود. محمدی در آستانه اهدای این جایزه به او اعلام کرد هم‌زمان با روز جهانی حقوق بشر در اعتراض به نقض فاحش و گسترده حقوق بشر در ایران اعتصاب غذا می‌کند.
در بیانیه‌ای که در صفحه اینستاگرام نرگس محمدی منتشر شده، آمده است این اعتصاب در همراهی با زنان زندانی بهائی هم‌بند او در اوین انجام می‌شود.
فریبا کمال‌آبادی و مهوش ثابت شهریاری، دو زندانی بهائی در زندان اوین، از روز شنبه ۱۸ آذر دست به اعتصاب غذای سه روزه زدند.
آن‌ها با نوشتن نامه‌ای دلیل این اعتصاب غذا را «اعتراض به رویکرد ویرانگر حکومت علیه بهائیان» عنوان کردند و گفتند خواهان احقاق حقوق شهروندی بهائیان ایران هستند.
نرگس محمدی در بیانیه خود هدفش را از اعتصاب غذا چنین اعلام کرد: «اعتصاب غذا می‌کنم تا با اعتصاب غذا در روز دریافت جایزه نوبل صلح و هفتادو‌پنجمین سالروز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر، صدای اعتراض مردم تحت ظلم و سرکوب ایران به دست رژیم جمهوری اسلامی باشم.»
این فعال حقوق بشر زندانی در قسمتی از بیانیه خود نوشت: «کمتر روزی است که خبر اعدام هم‌وطنانمان را در شهرهای مختلف نشنویم. کمتر روزی‌است که صدای فریاد مادران و پدران دادخواه، زندانیان، بازداشت‌شدگان، شکنجه‌شدگان، محبوسان در سلول‌های انفرادی بندهای امنیتی، مورد تعرض قرار گرفتگان و زنان تحت سرکوب را نشنویم و صد البته کمتر روزی است که فریاد آزادی‌خواهی و عدالت‌طلبی، مقاومت و مبارزات جانانه مدنی مردم در پهنای سرزمینمان به گوش نرسد.»
او با بیان اینکه «جدل سختی است بین حکومت استبداد دینی و مردمِ خواهانِ آزادی، برابری و دموکراسی»، تاکید کرد: «در چنین شرایطی سرکوب و اعمال شیوه‌های قهر‌آمیز حکومت علیه جامعه بهائی شدت گرفته است.»
مراسم اهدای جایزه نوبل صلح به نرگس محمدی
جایزه نوبل صلح نرگس محمدی قرار است روز یک‌شنبه ۱۰ دسامبر (۱۹ آذر)، در غیاب این فعال حقوق بشر زندانی، به همسرش تقی رحمانی و فرزندان دوقلوی آن‌ها، کیانا و علی تقدیم شود.
کیانا رحمانی و علی رحمانی که اکنون ۱۷ ساله هستند، قرار است پس از مراسم اهدای این جایزه، از طرف مادرشان سخنرانی کنند.
خانواده نرگس محمدی روز پنج‌شنبه ۱۶ آذر برای دریافت جایزه نوبل صلح وارد فرودگاه اسلو شدند.
انجمن‌های قلم نروژ و آمریکا در حاشیه مراسم نوبل صلح، برای نرگس محمدی، عضو افتخاری این انجمن در این دو کشور و کشورهای سوئد و دانمارک، جلسه بزرگداشت برگزار کردند.
در این جلسه علاوه بر اعضا و مدیران انجمن قلم، مسعود قره‌خانی، رییس پارلمان نروژ، جمعی از روزنامه‌نگاران مطرح نروژی و نویسندگان، شاعران و هنرمندان ایرانی حضور داشتند.
از جمله ایرانیان حاضر در این نشست، آسیه امینی، شاعر، روزنامه‌نگار و عضو هیات مدیره انجمن قلم نروژ و حمیدرضا محمدی، برادر نرگس محمدی بودند.
پیش از این، انجمن قلم آمریکا در نامه‌ای سرگشاده که به امضای صدها نویسنده، هنرمند، فعال حقوق بشر و سازمان‌های جامعه مدنی رسید، خواستار آزادی نرگس محمدی تا پیش از مراسم اهدای جایزه نوبل صلح به او در اسلو شده بود.
محمدی از روز شنبه ۱۱ آذر با دستور مسوولان زندان اوین از امکان برقراری تماس تلفنی و ملاقات با خانواده محروم شده است.
بر اساس اعلام کمیته نوبل در روز ۱۴ مهر ماه، نرگس محمدی «به دلیل مبارزه‌اش با ظلم بر زنان ایرانی و تلاش برای ارتقای حقوق بشر و آزادی برای همه»، برنده جایزه نوبل صلح سال ۲۰۲۳ میلادی شد.
بریت ریس اندرسن، رییس کمیته نوبل صلح، پیش از نام بردن از نرگس محمدی به عنوان برنده جایزه امسال نوبل صلح، سخنان خود را با شعار «زن، زندگی، آزادی» به زبان فارسی آغاز کرد و در ادامه به قدردانی از صدها هزار شهروند ایرانی پرداخت که در جریان خیزش انقلابی دست به تظاهراتی گسترده علیه سیاست‌های تبعیض‌آمیز و ظالمانه جمهوری اسلامی علیه زنان زدند.
او از نرگس محمدی به عنوان «مبارز آزادی» یاد کرد که نبرد شجاعانه‌اش هزینه‌های شخصی بسیاری برای او به همراه داشته است.
اکنون تصویر این فعال حقوق بشر زندانی در کنار برندگان قبلی جایزه نوبل صلح، در محل موزه دائمی مرکز نوبل صلح قرار گرفته است.
محمدی دومین ایرانی برنده این جایزه پس از شیرین عبادی است که در سال ۲۰۰۳ نوبل صلح را از آن خود کرد.
بخش نقدی این جایزه حدود یک میلیون دلار است که معمولا برنده یا برندگان نوبل صلح آن را صرف اهداف انسان‌دوستانه می‌کنند.
نرگس محمدی کیست؟
نرگس محمدی، فعال مدنی و حقوق بشر، متولد سال ۱۳۵۱ در زنجان و دانش‌آموخته رشته فیزیک کاربردی است. او که از سال‌های دانشجویی فعالیت‌های مدنی و سیاسی خود را آغاز کرد، پیش از این چندین جایزه بین‌المللی از جمله «جایزه ساخاروف انجمن فیزیک آمریکا در سال ۲۰۱۸»، «جایزه روز جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۶» و «جایزه الکساندر لانگر در سال ۲۰۰۹» را دریافت کرده است.
نرگس محمدی در سال‌های گذشته بارها با عناوین اتهامی مختلف به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری‌اش بازداشت، محاکمه و حدود شش سال زندانی شد. او آخرین بار در آبان ۱۴۰۰ بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در زندان اوین محبوس است.
محمدی که سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر است، با وجود محبوس بودن دست از فعالیت‌های خود برنداشته و بارها با انتشار نامه‌هایی از زندان به وضعیت زنان زندانی به ویژه زندانیان سیاسی، شکنجه شدنشان، وضعیت نامناسب زندان‌ها و آزار و اذیت بهائیان اعتراض کرده است.
او همچنین بارها به «تعرض و اذیت و آزار جنسی زنان» در بازداشتگاه‌ها و حتی در محل و هنگام بازداشت واکنش نشان داده، اعتراض کرده و در این باره نامه‌ای هم خطاب به جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران نوشته است.
این نامه همراه با چهار مورد دیگر، باعث شد چندی پیش پرونده‌ای جدید با اتهام «تبلیغ علیه نظام از طریق دادن بیانیه از داخل زندان» برای محمدی باز شود.
بر اساس همین پرونده، او اواسط مرداد از سوی دادسرای امنیت زندان اوین در شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب به یک سال حبس تعزیری دیگر محکوم شد و مجموع مجازات‌هایش به ۱۰ سال و ۹ ماه زندان و ۱۵۴ ضربه شلاق افزایش یافت.
او به تازگی نامه‌ای خطاب به نمایندگان پارلمان اروپا و حاضران در اکران فیلم «شکنجه سفید» (ساخته این فعال حقوق بشر) منتشر کرد و سلول انفرادی را ابزار «شکنجه، سرکوب، اعتراف اجباری و اعدام» خواند.
نشست خبری خانواده محمدی در اسلو
روز شنبه ۱۸ آذر، یک روز پیش از برگزاری مراسم اهدای جایزه نوبل صلح به نرگس محمدی، نشستی مطبوعاتی با حضور خانواده او در اسلو برگزار شد.
محمدی در پیامی که در این نشست خوانده شد، بار دیگر بر مبارزه با جمهوری اسلامی تاکید کرد.
