۱۴ زن زندانی سیاسی در واکنش به درگذشت آفاق خسروی‌زند: از جنس رنج و استقامت بود

۱۴ زن زندانی سیاسی در نامه‌ای از زندان اوین ضمن ابراز همدردی با خانواده آفاق خسروی‌زند، رنج و استقامت این شهروند بهائی را در ایرانِ تحت حاکمیت جمهوری اسلامی روایت کردند. پس از صادر نشدن اجازه دفن در آرامگاه بهائیان، خانواده خسروی‌زند پیکر او را برای تحقیقات پزشکی اهدا کردند.

آفاق خسروی‌زند (رحیمیان) که از تاریخ ۲۲ آبان به دلیل عفونت شدید ریه در بخش آی‌سی‌یو بستری شده بود، روز سه‌شنبه ۳۰ آبان از دنیا رفت.

پس از درگذشت این شهروند بهائی و صادر نشدن اجازه دفن او در «گلستان جاوید تهران»، آرامگاه متعلق به بهائیان، از خانواده رحیمیان خواسته شد پیکر مادرشان را در گورستان خاوران دفن کنند.

فرزندان خسروی‌زند از این کار سر باز زدند و در اطلاعیه‌ای اعلام کردند پیکر مادرشان را برای «حفظ استقلال جامعه بهائی»، «احترام به حریم آرامگاه خاوران» و «میل مادرشان به یادگیری»، به دانشکده پزشکی دانشگاه تهران اهدا کردند.

تصویر نامه اهدای پیکر «آفاق خسروی زند» به دانشگاه علوم پزشکی تهران
تصویر نامه اهدای پیکر «آفاق خسروی زند» به دانشگاه علوم پزشکی تهران

محروم شدن پیروان آیین بهائی در ایران از حق کفن و دفن با رعایت مراسم خود و در آرامگاه خودشان، یکی از نمونه‌های سرکوب و آزار جامعه بهائیان به دست جمهوری اسلامی است.

آن‌ها همواره از دفن اجباری درگذشتگان خود در محل گورهای دسته‌جمعی خاوران خودداری کرده‌اند.

فعالان جامعه بهائی و سازمان‌های حقوق بشری در یک سال گذشته گزارش‌های متعددی داده‌اند که بر اساس آن‌ها مقام‌های جمهوری اسلامی مانع دفن پیکر بهائیان در «گلستان جاوید تهران»، آرامگاه متعلق به بهائیان شده‌اند و برخی از درگذشتگان بهائی را بدون اطلاع خانواده‌هایشان در آرامگاه خاوران دفن کرده‌اند.

آرامگاه خاوران محل دفن پیکر اعدام‌شدگان دهه ۶۰ و به ویژه قربانیان اعدام‌های گسترده سیاسی در سال ۶۷ است.

فعالان بهائی معتقدند دفن پیکر بهائیان در آرامگاه خاوران از سوی حکومت نه‌ تنها با هدف آزار بهائیان بلکه به منظور مخدوش کردن آثار دفن جمعی اعدام‌شدگان در این آرامگاه صورت می‌گیرد.

زندانیان سیاسی: آفاق با بی‌عدالتی و خشونت در ستیز بود

۱۴ زن زندانی سیاسی در نامه‌ای که نسخه‌ای از آن به دست ایران‌اینترنشنال رسیده، از ۱۵ فروردین ۱۳۶۳ که خبر تیرباران رحیم رحیمیان، همسر آفاق خسروی‌زند را به او دادند به عنوان روزی یاد کردند که «آفاقِ جوان ناگهان با روی دیگر زندگی مواجه شد».

مهوش ثابت، فریبا کمال‌آبادی، نرگس محمدی، گلرخ ایرایی، سپیده کشاورز، مهوش عدالتی، سپیده قلیان، فائزه هاشمی، ناهید تقوی، شکیلا منفرد، محبوبه رضایی، رضوانه خان‌بیگی، زهرا توحیدی و هدا توحیدی امضاکنندگان این نامه هستند.

به گفته آن‌ها، «آن روز سرد و سخت زندگی» تا آخرین نفس همراه آفاق بود.

رحیم رحیمیان به دلیل بهائی بودن تیرباران شد و ماموران هرگز پیکرش را به خانواده تحویل ندادند.

احتمال می‌رود پیکر او در آرامگاه خاوران به خاک سپرده شده باشد.

مصادره خانه و تمامی وسایل متعلق به این خانواده بهائی، ریختن کتاب‌های درسی دو پسر خردسال در چمدانی که اجازه داده بودند آفاق با خود از خانه خارج کند و ترک خانه بی‌مجالی برای سوگواری، بخشی از رنجی است که این زندانیان از زندگی این زن بهائی روایت کرده‌اند.

امضا‌کنندگان این نامه، آفاق خسروی‌زند را زنی با استقامت توصیف کردند که ناملایمات زندگی او را از «مدارِ مدارا» خارج نکرد و با ضعف و زبونی و بی‌عدالتی و خشونت در ستیز بود.

آن‌ها با اشاره به اینکه آفاق معنای «سلب حق حیات» را زندگی کرده و درد آن را با تمام وجود کشیده بود، او را انسانی توصیف کردند که قدرت روحی‌اش از عشق بی‌کرانش به حق‌ حیات سرچشمه می‌گرفت.

در این نامه به زندانی شدن کامران و کیوان رحیمیان، دو پسر آفاق و عروسش فاران حسامی، در سال ۱۳۹۰ اشاره شده و آمده که وقتی آن‌ها زندانی شدند، آفاق سرپرستی دو نوه خردسالش، ژینا و آرتین را بر عهده گرفت.

بر اساس این نامه، آفاق سال‌ها این دو کودک را برای دیدن والدینشان به زندان اوین و زندان گوهردشت می‌برد.

کامران رحیمیان و همسرش فاران حسامی در سال ۱۳۹۰ به دلیل تدریس در دانشگاه مجازی بهائیان ایران بازداشت و چهار سال زندانی شدند.

کیوان رحیمیان، مترجم و روان‌شناس نیز پس از تحمل پنج سال حبس به‌ اتهام تدریس به جوانان محروم از تحصیل بهائی، در سال ۱۳۹۶ از زندان رجایی شهر کرج آزاد شد.

به گفته نویسندگان این نامه، کامران رحیمیان صاحب نوآوری در گسترش مکتب روان‌شناسیِ «ارتباط بدون خشونت» در ایران است.

این زنان زندانی در ادامه به دلیل بستری شدن آفاق در بیمارستان پرداخته و نوشتند: «آفاق پس از دستگیری مجدد پسرش کیوان و بی‌خبری و دوریِ دوباره از او، در بستر بیماری افتاد و عصر ۲۷ آبان ۱۴۰۲ در کشاکش آخرین نبردش در حالی‌ که تصویر زندان اوین دوباره به قاب زندگی‌اش بازگشته بود، درگذشت.»

مسوولان زندان پیش از درگذشت آفاق و با وجود وضعیت وخیم او، با مرخصی‌ پسرش کیوان رحیمیان که از ۲۷ تیر ۱۴۰۲ به‌صورت بلاتکلیف در زندان اوین بود، موافقت نکردند.

این زندانی عقیدتی در نهایت روز چهارم آذر برای سه روز و به منظور شرکت در مراسم ترحیم مادرش با تودیع قرار وثیقه به مرخصی اعزام شد.

این ۱۴ زن زندانی سیاسی در پایان نامه‌شان ضمن تسلیت به خانواده و نزدیکان آفاق خسروی‌زند، خطاب به آن‌ها نوشتند: «امیدواریم رهایی او از رنج و محنت این زندگی و حیاتِ سراسر استقامت و پربارَش سبب تسلای خاطر شما باشد.»

منابع غیررسمی می‌گویند بیش از ۳۰۰ هزار شهروند بهائی در ایران زندگی می‌کنند اما قانون اساسی جمهوری اسلامی تنها ادیان اسلام، مسیحیت، یهودیت و زرتشتی‌گری را به رسمیت می‌شناسد.

بهائیان بزرگ‌ترین اقلیت دینی غیرمسلمان ایران هستند که از زمان انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ و استقرار جمهوری‌ اسلامی به طور سیستماتیک هدف آزار و اذیت قرار دارند.