میراث طبیعی ایران در آتش؛ حریق جنگل‌های هیرکانی در مازندران ادامه دارد
آتش‌سوزی جنگل‌های هیرکانی در مازندران که از ظهر دوم آذرماه آغاز شده، روز دوشنبه ششم آذرماه برای پنجمین روز متوالی ادامه دارد. بنا بر گزارش‌ها، با وجود اینکه تا روز جمعه بخش عمده این آتش‌سوزی‌ها مهار شد، وزش باد گرم در صبح دوشنبه مجددا باعث شعله‌ور شدن حریق شده است.
به نوشته خبرگزاری ایلنا، از صبح پنجشنبه سه نقطه از جنگل‌های استان مازندران در شهرستان‌های تنکابن، نوشهر و سوادکوه تحت تاثیر حریق قرار گرفته‌اند و با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی درباره وزش باد گرم و افزایش دمای هوا طی دوشنبه و سه‌شنبه، احتمال بروز مجدد حریق در بخش‌های دیگری از جنگل‌های مازندران در دو روز آینده وجود دارد.
حسینعلی محمدی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری مازندران، گفت آتش‌سوزی مناطق جنگلی شوراب نوشهر و بالاس تنکابن که به دلایلی چون وزش باد و سخت‌گذر بودن مسیر تداوم یافته، با تلاش نیروهای مردمی و یگان حفاظت فقط مهار شد، اما زبانه‌های آتش از منطقه جنگلی بالاس به پایین اشتوج جریان یافت.
محمدی افزود در پی آتش‌سوزی در منطقه بالاس تنکابن درختان افتاده و شکسته نیز درگیر حریق شدند و برای مهار آتش و جلوگیری از سرایت حریق به دیگر عرصه‌ها از یک بالگرد با چند سورتی پرواز استفاده شده است.
دلیل و وسعت آتش‌سوزی
مهرداد خزایی‌پول، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران نوشهر در گفت‌وگو با ایسنا «سهل‌انگاری شکارچیان و حفاران غیرمجاز در خاموش کردن آتش» را عامل اصلی حریق در جنگل‌های این منطقه عنوان کرد.
او وزش باد شدید گرم در منطقه را باعث باعث دشواری روند خاموش کردن آتش در جنگل‌های بالاسکوه دانست و گفت صبح دوشنبه به دلیل وزش باد شدید، امکان سقوط بالگردی وجود داشت که برای اطفای حریق به منطقه اعزام شده بود.
به گفته خزایی، صعب‌العبور بودن منطقه بالاسکوه و ایجاد آتش‌بر در دهانه دره، فعالیت اطفای حریق زمینی را برای نیروهای حاضر در این منطقه به‌شدت سخت کرده است.
خزایی برآورد اولیه از میزان وقوع حریق در جنگل‌های بالاسکوه تنکابن را حدود ۲ هکتار اعلام و تاکید کرد که با وزش باد گرم در ساعات گذشته، سطح تحت تاثیر این آتش‌سوزی‌ها تا حدودی گسترش یافته است.
این مسوول منابع طبیعی با بیان اینکه مجموع مساحت آتش‌سوزی در جنگل‌های کجور حدود ۴ تا ۵ هکتار است، گفت: «این‌طور نیست که پوشش گیاهی تمام این مساحت بر اثر آتش‌سوزی از بین رفته باشد.»
مجید ذکریایی، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی شرق مازندران نیز در گفت‌وگو با ایلنا به تشریح وضعیت آتش‌سوزی در منطقه ییلاقی بالادست «لفور» در جنگل‌های سوادکوه شمالی پرداخت و گفت این آتش‌سوزی از ساعت ۱۷ عصر دیروز (یکشنبه) آغاز شد.
زکریایی گفته حدود ۵ هکتار از جنگل‌های بالادست لفور در منطقه سوادکوه شمالی دچار آتش‌سوزی شده است.
اسماعیل صادقی نیارکی رئیس کل دادگستری استان گیلان روز دوشنبه از آتش‌سوزی در جنگل‌های این استان خبر داد.
به گفته صادقی، آتش‌سوزی از بعد از ظهر روز شنبه در جنگل‌های مناطق حفاظت شده شهرستان شفت آغاز شده و در حال حاضر آتش به ۱۱ شهرستان استان به وسعت ۵۳ هکتار سرایت کرده است.
دومین میراث طبیعی ایران در آتش
این نخستین‌بار نیست که جنگل‌های هیرکانی دچار آتش‌سوزی می‌شوند.
آذرماه سال گذشته، پنج روز پس از آغاز حریق در جنگل‌های هیرکانی مدیرکل منابع طبیعی استان گیلان از نابودی ۴۰ هکتار جنگل در این آتش‌سوزی خبر داد.
جنگل‌های هیرکانی ایران با قدمت ۴۰ میلیون سال، از با ارزش‌ترین جنگل‌های دنیاست. هیرکانی تیرماه ۱۳۹۸ به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
جنگل‌های شمال ایران دارای ۹۰ گونه درختی، ۲۱۱ گونه درختچه‌ای و هزار و ۵۵۸ گونه علفی و بوته‌ای است. مساحت این عرصه‌ها حدود یک درصد جنگل‌های اروپاست ولی تعداد گونه‌های آن ۱۶ درصد گونه‌های موجود در کل قاره اروپا است.
مسعود مولانا، عضو شورای هماهنگی محیط زیست و منابع طبیعی ایران، تیرماه ۱۳۹۸ در گفت‌وگویی با ایسنا گفته بود که سالانه حداقل ۲۵ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی از بین می‌رود.
او همان زمان از کاهش ۵۰ درصدی حجم جنگل‌های هیرکانی شمال ایران از زمان روی کار آمدن جمهوری اسلامی خبر داده و و گفته بود در چهل سال گذشته از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مساحت جنگل‌های شمال کشور تنها یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار آن باقی مانده که ۹۰ درصد آن نیز از حالت پایدار خارج شده است.
کمبود امکانات روز برای خاموش کردن آتش
آتش‌سوزی یکی از خسارت‌بارترین رخدادهایی است که برای جنگل‌ها رخ می‌دهد و به پوشش گیاهی، محیط زیست، خاک و زندگی موجودات زنده آسیب جدی وارد می‌کند.
بنا به اعلام مسوولان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران، از ابتدای امسال تا پایان تیرماه، ۶۴۳ مورد آتش‌سوزی در سطح مراتع و جنگل‌های کشور روی داد. این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۳۵ درصد بیشتر است.
طی این مدت، چهار هزار و ۱۳۲ هکتار از جنگل‌ها و مراتع دچار حریق شده که از لحاظ سطح، نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۶۱ درصد افزایش داشته است.
رضا دادمهر، استاد بازنشسته رشته جنگل، روز دوشنبه در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه سال‌به‌سال بر مشکلات عرصه‌های طبیعی کشور افزوده می‌شود، به کمبود تجهیزات روز اطفای حریق در جنگل‌های کشور اشاره کرد.
دادمهر گفت: «یکی از دلایل طولانی‌شدن اطفای حریق در جنگل‌های شمال کمبود تجهیزات جدید است و به‌روز نبودن امکانات و تجهیزات اطفای حریق و وجود معضلات اقتصادی و اجتماعی از دیگر عوامل آتش‌سوزی در جنگل‌ها محسوب می‌شود.»
ایرنا با استناد به گفته مسوولان نوشته که برای اطفای حریق، اغلب از وسایل سنتی نظیر بیل و کلنگ و آتش‌کوپ استفاده می‌شود که با توجه به کوهستانی بودن جنگل‌های شمال، رسیدن به کانون آتش، به سادگی میسر نیست.
همزمان مهدی نقدی، فرماندار شفت در استان گیلان، در جلسه ستاد بحران این شهرستان گفت پیشگیری از وقوع هرگونه بحران‌های احتمالی و به‌خصوص اطفای حریق در جنگ‌ها و مراتع با توجه با کمبود امکانات از اولویت اصلی مدیریت بحران شهرستان است.
او اضافه کرده که سیستم رادیویی و بی‌سیم جهت برقراری ارتباط در مواقع بحرانی در ایستگاه‌های شهرستان باید تقویت و کمبود امکانات و تجهیزات برای اطفای حریق هرچه سریع‌تر رفع شود.
