«لحظه ترامپ» در هلند؛ انتخاباتی که نشان داد اروپا هنوز مشکل پوپولیسم دارد

نتایج انتخابات هلند، اروپا را غافلگیر کرده است. خیرت ویلدرز، پوپولیست راست افراطی و حزب او «برای آزادی»، پس از پیروزی غیر‌منتظره در انتخابات روز اول آذر، به دنبال تشکیل دولت هستند اما در این راه احتمالا با موانع و سختی‌هایی مواجه خواهند بود.

به گزارش خبرگزاری رویترز، رهبران احزاب هلند روز جمعه سوم آذر، برای اولین بار پس از پیروزی خیرت ویلدرز، برای آغاز روند دشوار و طولانی ائتلاف تشکیل جلسه دادند.

حزب برای آزادی (PVV) به رهبری ویلدرز، برخلاف همه پیش‌‌بینی‌‌ها ۳۷ کرسی از ۱۵۰ کرسی پارلمان را به دست آورد. عددی بسیار بالاتر از ۲۵ کرسی احزاب مشترک کارگر و سبز و ۲۴ کرسی حزب محافظه‌‌کار خلق برای آزادی و دموکراسی.

این ترکیب نشان می‌دهد ویلدرز به‌عنوان سیاست‌مدار کهنه‌‌کار راست افراطی و مخالف اتحادیه اروپا، راهی سخت در تلاش برای ایجاد یک ائتلاف خواهد داشت.

هلندی‌ها با مذاکرات طولانی برای ایجاد ائتلاف بیگانه نیستند. آخرین بار، این روند ۲۹۹ روز طول کشید.

سی‌ان‌ان در گزارشی تحلیلی، نگاهی به نتیجه انتخابات هلند داشته است.

کاترین دی وریس، استاد علوم سیاسی در دانشگاه بوکونی ایتالیا به سی‌ان‌ان گفت: «احساس می‌کنم پیروزی ویلدرز، "لحظه ترامپ" برای هلندی‌هاست. اتفاقاتی که پس از انتخاب دونالد ترامپ رخ داد و احساسات و تغییراتی که در سیاست به‌وجود آمد، می‌تواند عواقب مشابهی در هلند به همراه داشته باشد.»

بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، ویلدرز و حزب او ممکن است بیشترین کرسی‌ها را به دست آورده باشند اما مشخص نیست که آیا از حمایت کافی برای تشکیل یک دولت ائتلافی هم برخوردار هستند یا خیر؟

ائتلاف برای تکیل دولت

نتایج، نشان‌دهنده پیروزی کلی احزاب راست است اما مانیفست ضد اسلام، ضد مهاجرت، ضد اتحادیه اروپا و بدبینی ویلدرز نسبت به اوکراین، برای حزب راست میانه «آزادی و دموکراسی» مارک روته، نخست‌وزیر مستعفی هلند، «فراتر از حد انتظار» است.

به احتمال زیاد ویلدرز به خوبی می‌داند برای تشکیل دولت نیاز به ائتلاف با حزب مارک روته دارد که با ۲۴ کرسی، رتبه سوم را در انتخابات کسب کرده است.

بر اساس گزارش رویترز، پیروزی ویلدرز در انتخابات منجر به اعتراض در چندین شهر شد. سازمان‌‌های مسلمان اعلام کردند نگران آینده تحت حکومت احتمالی ویلدرز هستند.

اما سی‌ان‌ان معتقد است فراتر از این نگرانی‌‌ها، سوالاتی در مورد جهت‌گیری سیاست هلند و اروپا با پیروزی ویلدرز وجود دارد.

قدرت گرفتن راست‌گرایان در بروکسل

ظهور پوپولیسم اروپایی پدیده نوظهوری نیست. ایتالیا در حال حاضر راست‌‌گراترین دولت خود را از زمان پایان جنگ جهانی دوم دارد و اسلواکی در ماه سپتامبر، رابرت فیکو، پوپولیست چپ‌گرا را مجددا به ریاست‌جمهوری برگزید.

اتحادیه اروپا به طور کلی در مهار این نوع رهبران عملکرد خوبی داشته است. در برخی موارد این اتحادیه توانسته با پیشنهاد کمک‌های مالی یا به‌وسیله سیاست‌هایی مانند کنترل مرز، تاثیر راست‌گرایان را کاهش دهد. این اقدامات در واقع مخاطبان داخلی را هدف قرار می‌‌دهند.

با این حال وجود راست‌گرایان می‌تواند منجر به مشکلاتی شود.

اتحادیه اروپا تمایل دارد به اتفاق آرا تصمیم‌گیری کند؛ به این معنی که هر کشور عضو، حق وتو دارد. حق وتو به کشورهای عضو این امکان را می‌دهد که بقیه اعضای بلوک را بر سر مسایل داخلی خود تحت فشار بگذارند و در برخی موارد، کل بودجه اتحادیه اروپا را که بیش از یک تریلیون یورو است، مسدود کنند.

سی‌ان‌ان در ادامه گزارش خود تاکید کرد که «بیش از یک مخالف» در اتحادیه، به این معنی است که آن‌ها می‌توانند متحد شوند. چنین اتحادی می‌تواند هم در شورا که از وزرا و رهبران دولت‌ها تشکیل شده و هم در پارلمان اروپا اتفاق بیفتد که احزاب راست یا چپ از کشورهای مختلف در آن اتحاد تشکیل می‌دهند.

راست به ویژه در این امر بسیار خوب عمل می‌کند و در سال‌های اخیر نفوذش را در بروکسل به میزان قابل توجهی افزایش داده است. به همین دلیل است که تهدیدهای ویلدرز برای خروج از اتحادیه اروپا ممکن است در واقع بزرگ‌ترین دردسر بروکسل نباشد.

این روزها اروپایی‌‌ها به طور کلی نمی‌‌خواهند اتحادیه اروپا را ترک کنند بلکه تمایل دارند آن را اداره کنند.

این تمایل تا حدودی به این دلیل است که آن‌ها مزایای اقتصادی حضور در اتحادیه اروپا را دوست دارند. اگر کشورها به افزایش قدرت سیاسی خود در بلوک اروپایی ادامه دهند، می‌توانند نقش عمیق‌تری در رویدادهای بزرگ جهانی داشته باشند.

پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات هلند، یورو اسکپتیکز (رهبران مخالف اتحادیه اروپا) با سرعت و شادی آشکاری به ویلدرز تبریک گفتند.

ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان در پیام تبریکش گفت: «تغییرات در راه هستند.»

مارین لوپن، رهبر راست افراطی فرانسه نیز اظهار کرد: «نتیجه انتخابات هلند نشان می‌دهد افرادی هستند که از دیدن خاموش شدن مشعل ملی امتناع می‌‌کنند. امید برای تغییر در اروپا زنده می‌‌ماند.»

عواقب احتمالی پیشی گرفتن راست‌گرایان

ممکن است ویلدرز نتواند بخش‌‌های رادیکال‌تر مانیفست خود را اجرا کند و به طور گسترده توسط اتحادیه اروپا کنترل شود اما در این صورت هم نگرانی‌‌ها در مورد اینکه موفقیت او در بقیه سیاست‌‌های اروپا چه تاثیری می‌‌گذارد، به قوت خود باقی می‌‌ماند.

بارزترین نمونه این امر در فرانسه است؛ جایی که امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری این کشور برای اینکه لوپن از او دور نشود، از لفاظی‌های ضد اسلامی استفاده می‌کند.

در بریتانیا نیز حزب راست میانه محافظه‌کار پس از ۱۳ سال قدرت و تحت تاثیر برگزیت، تقریبا غیرقابل تشخیص از راست افراطی است.

کناره‌گیری برای حفظ قدرت

این نگرانی وجود دارد که اگر ویلدرز نتواند دولت مدنظرش را تشکیل دهد، تصمیم بگیرد برای جلوگیری از تکرار اتفاق ایتالیا، خود را «فدا» کند نه اینکه به خاطر مقام، خود را بفروشد.

جورجیا ملونی پس از آنکه در سال ۲۰۲۲ به نخست‌‌وزیری ایتالیا رسید، دولتی تشکیل داد که برخی اعضایش از جناح راست افراطی نیستند و تا حدودی به وسیله اتحادیه اروپا مهار می‌شود. در نتیجه او از سوی دیگر راست‌گرایان به عنوان «فردی خود فروخته» معروف می‌شود.

بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، احتمال اتخاذ چنین تصمیمی از سوی ویلدرز محتمل است چرا که غالبا افراد بدون داشتن منصب سیاسی، می‌توانند بیشترین تاثیر را بر سیاست داشته باشند.

نایجل فراژ، مردی که نقش بزرگی در کشاندن محافظه‌‌کاران بریتانیا به سمت راست و خارج کردن این کشور از اتحادیه اروپا داشت هرگز در پارلمان نبود؛ چه رسد به دولت.

در کنفرانس سالانه حزب محافظه‌کار انگلستان در اوایل سال جاری، فراژ با وجود اینکه بزرگ‌ترین تهدید برای این حزب بود، از سوی تعدادی از نمایندگان مانند یک قهرمان مورد استقبال قرار گرفت.

پیش‌‌بینی اینکه در مذاکرات ائتلافی که در هلند در حال برگزاری است چه اتفاقی خواهد افتاد یا دولت بعدی هلند چه ساختاری خواهد داشت، بسیار سخت است.

با این‌حال نتایج انتخابات برای بسیاری از اروپایی‌ها شوکه‌کننده بود و نشان داد جهان وارد دوره جدیدی شده است.