آفریقا، قفقاز، کوزوو، اسرائیل؛ روسیه چه نفعی از افزایش تنشها میبرد؟
پس از حمله مرگبار حماس به اسرائیل و شعلهور شدن جنگ میان دو طرف، برخی رسانهها به بررسی نقش و مواضع روسیه در این بحران پرداختند. شماری از ناظران معتقدند مناقشه اسرائیل و حماس با منحرف کردن افکار عمومی و بردن توجه دولتهای غربی از اوکراین به اسرائیل، منافع مسکو را تامین میکند.
پولیتیکو گزارش داد حملات حماس دقیقا در سالروز تولد ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه رخ داد و میتوان آن را هدیه غیرمنتظرهای برای پوتین دانست.
بنا بر این گزارش، روسیه همواره کوشیده است با بحرانآفرینی برای غرب، توجهات را از جنگ اوکراین منحرف کند. افزایش تنشها، لفاظیها و درگیریهای نظامی در آفریقا، قفقاز، کوزوو و حال اسرائیل، فشار زیادی به آمریکا و اروپا وارد کرده است.
پولیتیکو نوشت روسیه این بحرانها را ایجاد نکرده اما با سیاستهای خود باعث شعلهورتر شدن آتش این منازعات شده است.
این در حالی است که تحلیلگران حامی روسیه معتقدند جنگ اسرائیل به نفع روسیه خواهد بود و به زودی منابع مالی غرب برای کمک به اوکراین به پایان خواهد رسید.
یک دیپلمات اتحادیه اروپا نیز گفت جنگ اسرائیل و حماس موجب متمرکز شدن آمریکا بر روی اسرائیل میشود و این «بهترین هدیه تولد» برای پوتین است.
او ابراز امیدواری کرد این جنگ تاثیری بر حمایت غرب از اوکراین در جنگ با سوریه نداشته باشد.
این دیپلمات اما اذعان داشت همه چیز به میزان طولانی شدن مناقشه حماس و اسرائیل بستگی دارد.
نیوزویک نیز در گزارشی نوشت هیچ مدرکی مبنی بر دخالت مستقیم مسکو در حملات حماس وجود ندارد.
این در حالی است که تعدادی از حسابهای طرفدار اوکراین در شبکه اجتماعی ایکس میگویند گروه مزدوران واگنر ممکن است در آموزش شبهنظامیان حماس دست داشته باشد.
گروهی دیگر نیز معتقدند تنها روسیه میتوانسته نحوه استفاده از پهپادها را برای هدف قرار دادن مواضع اسرائیل به نیروهای حماس آموزش دهد.
بسیاری هم به روابط نزدیک مسکو و تهران میپردازند و باور دارند با توجه به حمایتهای همیشگی جمهوری اسلامی از حماس، ارتباط روسیه و این گروه شبهنظامی فلسطینی دور از ذهن نیست.
روسیه اما همواره روابط خوبی با حماس داشته است. در ماه مارس سال جاری میلادی، هیاتی بلندپایه از حماس برای دیدار و مذاکره با مقامات روسیه به مسکو سفر کردند.
رهبران حماس در ماه می و سپتامبر ۲۰۲۲ هم به روسیه سفر کرده بودند.
اما اولگ ایگناتوف، تحلیلگر ارشد اندیشکده گروه بحران گفت این «روابط دیپلماتیک» را نباید با حمایت مستقیم روسیه از حملات حماس مساوی دانست.
هانا نوت، کارشناس سیاستهای روسیه در خاورمیانه نیز در مصاحبه با رادیو اروپای آزاد بر نظر ایگناتوف صحه گذاشت.
به عقیده نوت، هر چند برخی گزارشها حاکی از آن است که در طول سالهای گذشته بعضی تسلیحات ساخت روسیه در اختیار شبهنظامیان حماس قرار گرفته است اما احتمالا این سلاحها از طریق ایران به دست این گروه رسیده.
این گمانهزنیها اما در حالی است که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی روز سهشنبه ۱۸ مهر نقش تهران را در حملات مرگبار شبهنظامیان حماس به اسرائیل تکذیب کرد.
نوت گفت به هیچ مدرکی دال بر ارسال محمولههای بزرگ اسلحه و آموزش شبهنظامیان حماس از سوی روسیه برنخورده است.
این کارشناس اما تایید کرد مناقشه اسرائیل و حماس به نفع سیاستهای مسکو در منطقه خواهد بود.
او اضافه کرد هر گونه مانع بر سر راه عادیسازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل نیز از سوی مسکو مورد استقبال قرار میگیرد زیرا عادیسازی اساسا پروژهای در راستای منافع آمریکا در منطقه است.
واشینگتنپست نیز نوشت مسکو تنها به ابراز نگرانی در مورد درگیریهای خونین میان اسرائیل و حماس بسنده کرده و حملات حماس را علیه اسرائیل محکوم نکرده است.
تاکنون صدها نفر در جریان حمله حماس به اسرائیل و سپس حمله اسرائیل به نوار غزه جان خود را از دست دادهاند. این در حالی است که درگیریها میان دو طرف همچنان ادامه دارد.
حمله گسترده حماس به اسرائیل همچنین منجر به کشته یا مفقود شدن شهروندان خارجی زیادی در این کشور شده است. بر اساس گزارشها، تعدادی از شهروندان غیراسرائیلی نیز هماکنون در اسارت شبهنظامیان این گروه در نوار غزه هستند.