روسیه؛ نمایشنامهنویسی که به جرم حقیقتگویی زندانی شد
دیمیتری آلکسویچ گلوخوفسکی، روزنامهنگار و نویسنده ۴۴ ساله اهل روسیه و از منتقدان ولادیمیر پوتین و جنگ اوکراین است که به دلیل همین انتقادها، اخیرا به هشت سال و نیم زندان محکوم شد. او اکنون ساکن اروپاست و دیگر نمیتواند به خانه و وطنش برگردد.
نمایش «کارخانه سفید» بر اساس متنی از دیمیتری گلوخوفسکی به تازگی در لندن روی صحنه رفت و ایونینگ استاندارد با او گفتوگو کرد.
گلوخوفسکی به این روزنامه محلی گفت نمیتواند به روسیه برگردد چون چند هفته پیش دادگاهی در این کشور او را به خاطر اظهارنظرش در شبکههای اجتماعی و مصاحبهها درباره جنایات جنگی روسیه در اوکراین و شهرهای بوچا، ایرپین، ماریوپل و خرسون به زندان محکوم کرده است.
او طبق یک قانون جدید مبنی بر «انتشار آگاهانه اطلاعات نادرست در مورد نیروهای مسلح فدراسیون روسیه» مجرم شناخته شده است.
با این حکم دولت روسیه میتواند این نویسنده را در لحظه ورود به کشور خود یا هر کشوری که با مسکو قرارداد «استرداد مجرمین» دارد، دستگیر کنند.
گلوخوفسکی در این مصاحبه گفت: «قصد آنها صرفا دستگیر کردن من نیست بلکه هدف اصلیشان ساختن "درس عبرت" از من برای سایر معترضان است.»
روسیه چگونه هنرمندان معترض خود را مجبور به سکوت کرد؟
به گفته دیمیتری گلوخوفسکی، وقتی روسیه به اوکراین حمله کرد، هزاران بازیگر روس و تمامی اصناف تئاتری مانند کارگردانان، فیلمنامهنویسان و طراحان اعتراض کردند اما اکنون و با گذشت بیش از یک سالونیم از شروع جنگ، تقریبا همه ساکت شدهاند چون کرملین توانسته است راهی برای مقابله با معترضان به جنگ بیابد.
دیمیتری درباره سکوت معترضان به ایونینگ استاندارد گفت: «وقتی مردم با زور تحت فشار قرار میگیرند، وقتی وحشت وجودشان را فرا میگیرد، از ترس جدا شدن از میان تودهها یاد میگیرند دروغ را بپذیرند.»
به گفته او، دولت بازیگرانی را که به جنگ اعتراض کردند در لیست سیاه قرار داد، تهیهکنندگان را از انتخاب آنها منع کرد و فیلمهایی را که این بازیگران در آنها به ایفای نقش پرداخته بودند، از نوبت پخش کنار گذاشت.
دیمیتری گفت اگر آنها میخواستند به حرفهشان بازگردند، باید «کفاره گناهان خود» را میپرداختند؛ برای مثال، با رفتن به سرزمینهای تحت اشغال روسیه در اوکراین و سرگرم کردن سربازان روس.
کارگردانانی که اعتراض کردند در این یک سال از سالنهای تئاتر خود اخراج شدند و اکنون مدیریت این سالنها که از ارتش روسیه حمایت مالی میکنند، کارکنان را برای تهیه دوربینهای حرارتی و هواپیماهای بدون سرنشین ارتش، وادار به اهدای «کمک مالی» میکنند.
در ستایش حقیقت
دیمیتری در بخشی از این مصاحبه گفت: «این جنگ چشمانم را روی خیلی چیزها باز کرد. از جمله این واقعیت که وقتی مردم تحت فشار نیروهای امنیتی قرار میگیرند، یاد میگیرند خودشان حیثیت خود را لگدمال کنند و اینکه چهقدر ضرورت دارد با وجود سخت بودن همه چیز، به گفتن حقیقت به ویژه به خودمان ادامه دهیم.»
او یادآور شد نمایشنامه «کارخانه سفید» ماه گذشته در لندن روی صحنه رفت؛ اثری که داستانش در مورد زندگی در یک محله یهودینشین شهر لودز، واقع در لهستان تحت اشغال نازیها میگذرد.
داستان در مورد این است که چگونه فشار یک نیروی خبیث، میتواند برخی از مردم را از نظر جسمی نابود کند، در حالی که آنها روح خود را از پلیدی دور نگه میدارند و در برخی دیگر، انسانیت را نابود میکند؛ در عین حالی که فیزیک انسانی آنها سالم باقی میماند.
به گفته دیمیتری، این رویدادها بیش از ۸۰ سال قدمت دارند. اتفاقاتی که هیچ کس از گزندشان در امان نماند و دقیقا به همین علت، یادآوری آنها برای ما باید اهمیت بیشتری داشته باشد.
او در ادامه گفت تا زمانی که روسیه به اوکراین حمله نکرده بود و اکثریت جمعیت کشورش با این جنگ مخالف بودند، نمیتوانست درک کند چگونه آلمانیها بهعنوان مردمی که به فرهنگ و آموختههایشان افتخار میکردند، در برابر ویروس نازیسم سر فرود آوردند: «اما متاسفانه حالا قادر به درک آن هستم.»
به اعتقاد این نمایشنامهنویس، اگر تاریخ را فراموش کنیم، تاریخ تکرار میشود.
با اینحال او هنوز اطمینان دارد تلاش برای بازگو کردن حقیقت «امری ذاتی» و تحریف و کتمان حقیقت، «ذات هر رژیم دیکتاوری» است.
دیمیتری در پایان گفت به ندرت حقیقت در جایی از این دنیا به اندازه وطن او تحریف میشود؛ خانه و کشوری که نمیتواند به آن بازگردد.