مفقود شدن وزیران چینی؛ در هزارتوی قدرت و سیاست داخلی چین چه می‌گذرد؟
لی شانگفو، وزیر دفاع چین، پس از آخرین سخنرانی خود در مجمع صلح و امنیت چین و آفریقا، تقریبا سه هفته است دیده نشده است. غیبت او به دنبال برکناری غافلگیر کننده چین گانگ، وزیر امور خارجه چین در خرداد ماه است پس از یک هفته غیبت مرموز. در سیاست داخلی چین و در درون این کشور چه می‌گذرد؟
در حالی که گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت لی شانگفو، وزیر دفاع گمشده چین افزایش یافته است، رام امانوئل، سفیر ایالات متحده آمریکا در ژاپن روز جمعه ۲۴ شهریور ادعا کرد که شانگفو در «حصر خانگی» است.
در آخرین مورد از روند مرموز ناپدید شدن مقامات ارشد حزب کمونیست چین، گمان می‌رود وزیر دفاع چین که تقریبا سه هفته است در انظار عمومی دیده نشده، تحت بازجویی قرار گرفته باشد.
ژنرال لی شانگفو آخرین بار روز سه‌شنبه هفتم شهریور هنگام سخنرانی در مجمع صلح و امنیت چین و آفریقا در پکن دیده شد. آخرین سفر خارج از کشور او هم در مرداد ماه به مسکو و مینسک بود. جایی که در حاشیه یک کنفرانس امنیتی با مقامات روسیه و الکساندر لوکاشنکو، رییس‌جمهوری بلاروس دیدار کرد.
لی شانگفو از سوی ایالت متحده به دلیل خرید اسلحه از بزرگ‌ترین زرادخانه روسیه، روس آبارون اکسپورت، در سال ۱۳۹۷ تحریم شده بود.
مقام‌های چینی بارها گفته‌اند که می‌‌خواهند این تحریم‌ها لغو شود تا گفت‌وگوها بین ارتش دو طرف تسهیل شوند.
لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده، در جریان کنفرانس دفاعی در سنگاپور در خرداد ماه سال جاری تلاش کرد با لی گفت‌وگو کند اما این دیدار از یک دست دادن فراتر نرفت.
گاردین روز جمعه ۲۴ شهریور به نقل از فایننشال تایمز نوشت که مقامات ارشد دولت ایالات متحده معتقدند لی تحت بازجویی است.
همچنین خبرگزاری رویترز گزارش داد که لی ۶۵ ساله قرار بود در نشست سالانه همکاری‌های دفاعی به میزبانی ویتنام در مرز این کشور با چین در روزهای ۱۶ و ۱۷ شهریور شرکت کند اما در حال حاضر این نشست پس از اعلام ناگهانی پکن درباره «وضعیت سلامتی وزیر دفاع» به هانوی، به تعویق افتاده است.
رام امانوئل، سفیر ایالات متحده در ژاپن روز جمعه۲۴ شهریور، در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) پستی منتشر کرد و کابینه شی جین پینگ را به رمان «و سپس هیچ‌کس نبود» آگاتا کریستی، تشبیه کرد.
او مدعی شد که لی در جلسه برنامه‌ریزی شده با فرمانده نیروی دریایی سنگاپور حضور نداشته زیرا او را «حصر خانگی» کرده‌اند.
امانوئل اما منبعی برای درستی این ادعا ارائه نکرد.
ناپدید شدن وزیر دفاع چین اما به دنبال برکناری غافلگیر کننده وزیر امور خارجه این کشور، چین گانگ، در خرداد ماه و پس از یک هفته غیبت مرموز اتفاق می‌افتد.
به نوشته گاردین از آن زمان تاکنون هیچ اطلاعات یا نشانه‌ای از وجود چین گانگ در دست نیست.
در موردی مشابه، شی جین پینگ در مرداد ماه امسال دو ژنرال ارشد نیروی موشکی را در روند یک تغییر اساسی در رهبری شاخه نظامی، جایگزین کرد.
فرمانده سابق، لی یوچائو نیز از هفته‌ها قبل در انظار عمومی دیده نشده بود و هیچ توضیحی درباره برکناری او ارائه نشده است.
به گفته تحلیلگران، رهبر چین از زمان به قدرت رسیدن در سال ۱۳۹۲، در یک حرکت گسترده و غیرقابل بخشش به منظور از بین بردن فساد، مخالفان سیاسی خود را نیز هدف قرار داده است. او همچنین سرکوب ویژه‌ای در ارتش آزادی‌بخش خلق چین (PLA) صورت داده است و اکنون با گذشت بیش از یک دهه از عمر قدرتمندترین حکومت تمرکز‌گرا در چین از زمان مائو تسه تونگ، مقامات ارشد این کشور عمدتا از متحدان شی هستند.
بیل بیشاپ، تحلیلگر مسایل چین نوشت: «وجود فساد در چنین سطح بالایی در حالی که شی وارد یازدهمین سال رهبری ارتش آزادی بخش خلق چین می‌شود، شگفت‌انگیر است.»
درو تامپسون، یکی از اعضای ارشد مدرسه سیاست عمومی لی کوان یو، به گاردین گفت که برای جامعه بین‌المللی آنچه بر سر لی و چین گانگ آمده «نمونه‌ای از عملکرد یک سیستم غیر‌شفاف و شرایطی نگران‌کننده» است.
تامپسون که یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه آمریکا نیز هست، گفت: «این که وزیران امور خارجه و دفاع چین در عرض سه ماه ناپدید شدند، به نوعی تکان‌دهنده است. این افراد دو تن از مذاکره‌کنندگان خارجی مهم هستند اما چین خود را متعهد به توضیح به جامعه بین‌المللی نمی‌داند. چگونه و چرا این وزرا ناپدید شدند؟ این نشان می‌‌دهد که چین در حال حاضر درگیر سیاست داخلی خود است.»
لی شانگفو در اسفند ماه ۱۴۰۱، پس از چند ماه که به عنوان عالی‌ترین عضو کمیسیون مرکزی نظامی ناظر بر نیروهای مسلح مشغول به کار بود، به عنوان وزیر دفاع منصوب شد.
بیوگرافی و عنوان لی پس از انتشار خبر ناپدید شدن او در وب‌سایت‌های چین همچنان باقی است.
این در حالی است که پس از حذف چین گانگ، عنوان وزیر امور خارجه به سرعت از کنار نام او در سایت‌‌های اینترنتی چین پاک شد؛ هر چند برخی از آنها دوباره بازنویسی شدند.
برکناری چین گانگ دوره هفت ماهه وزارت او را به کوتاه‌ترین دوره وزارت خارجه تاریخ چین تبدیل کرد.