شکایت از اسپیس‌اکس؛ آزمونی کلیدی برای آمریکا در مورد سوگیری علیه پناهندگان
صبح روز شنبه چهارم شهریور، موشک فالکون۹ از سوی اسپیس‌اکس (SpaceX) و زیر نظر ناسا به ایستگاه بین‌المللی فضایی فرستاده شد اما هم‌زمان با آغاز ماموریت گروه Crew-7 (کرو سون)، خبرگزاری رویترز خبر داد وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا، شکایتی علیه شرکت اسپیس‌اکس طرح کرده است.
این شکایت، اسپیس‌اکس را به امتناع غیرقانونی از استخدام پناهجویان و پناهندگان متهم می‌کند.
به گفته رویترز، این شکایت همچنین می‌تواند آزمون مهمی برای دولت بایدن و سیاست‌های آمریکا درباره جلوگیری از اعمال تبعیض علیه غیر آمریکایی‌ها از سوی شرکتها باشد. تبعیض‌هایی که معمولا با عنوان نگرانی درباره امنیت ملی ایالات متحده اعمال می‌شوند.
تضاد قانون کنترل صادرات با قانون منع تبعیض علیه غیر شهروندان
وزارت دادگستری ایالات متحده (DOJ) روز پنج‌شنبه دوم شهریور شکایت خود را ارائه کرد و ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس‌اکس، در پاسخ گفت که استخدام هر فردی به جز شهروندان آمریکایی و دارندگان گرین‌کارت، نقض قوانین «قاچاق سلاح» است.
اما پست ماسک در پلتفرم پیام‌‌رسان اکس یا همان توییتر سابق، با دستورالعمل‌های ویژه صادر شده از سوی وزارت دادگستری در ماه آوریل در تضاد است.
این دستورالعمل‌ها به کارفرمایان هشدار داده بودند که تلاششان برای رعایت قوانین کنترل صادرات، آن‌ها را از قانون «منع تبعیض بر اساس شهروندی» معاف نمی‌‌کند.
قوانین کنترل صادرات، شرکتها را در به اشتراک گذاشتن اطلاعات و فن‌آوری‌های حساس با افراد خاصی از کشورهای دیگر محدود می‌کند.
به نظر می‌رسد که پرونده علیه اسپیس‌اکس اولین مورد از نوع خود از زمان انتشار این دستورالعمل باشد. دستورالعملی که البته از نظر قانونی «الزام‌آور» نیست اما در دادگاه می‌تواند مورد استناد قرار گیرد.
در ماه‌های آوریل و می، وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرد مشغول حل‌وفصل ادعاهای مشابهی در مورد شرکت جنرال موتورز و یک شرکت خدمات فن‌آوری اطلاعات است اما از این شرکتها شکایت نکرد.
ربکا برنهارد، وکیل کار مستقر در مینیاپولیس که نمایندگی شرکتها را بر عهده دارد، گفت: «کارفرمایان مشمول قوانین کنترل صادرات، اغلب ممنوعیت سوگیری مبتنی بر شهروندی را در قانون فدرال مهاجرت و ملیت (INA) نادیده می‌گیرند و همین امر، آن‌ها را در معرض اقدامات قانونی قرار می‌دهد.»
برنهارد گفت: «وزارت دادگستری مقررات ضد تبعیض آی‌ان‌ای را بسیار جدی می‌گیرد و اجرای این قانون را به شدت کنترل می‌کند. همچنین استثنائاتی چون قانون کنترل صادرات را بسیار محدود تفسیر می‌کند.»
وزارت دادگستری در شکایت خود از اسپیس‌اکس استدلال کرد که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، این شرکت در آگهی استخدام خود فقط سراغ شهروندان آمریکایی و دارندگان گرین‌کارت رفته است.
این وزارت‌خانه تاکید کرد که این امر، مهاجران و پناهندگان را از درخواست شغل در این شرکت دل‌سرد کرده و درخواست کسانی که تقاضای کار کرده‌اند هم رد شده است.
طبق این دادخواست از میان بیش از ۱۰ هزار استخدام در آن دوره زمانی، اسپیس‌اکس تنها یک پناهجو را استخدام کرده است.
این شکایت همچنین به اظهارات ماسک و یکی دیگر از مدیران اسپیس‌اکس در فضای مجازی، مانند توییت سال ۲۰۲۰ ماسک اشاره کرده است که گفته بود: «بر اساس قانون ایالات متحده، حداقل داشتن گرین‌کارت برای استخدام در اسپیس‌اکس الزامی است زیرا موشک‌ها، فن‌آوری پیشرفته تسلیحاتی هستند.»
ماسک روز پنج‌شنبه این شکایت را «سلاح وزارت دادگستری برای اهداف سیاسی» توصیف کرد و گفت که به اسپیس‌اکس مکررا تاکید و هشدار داده شده است استخدام افراد غیر‌شهروند می‌تواند «یک جرم جنایی» باشد.
اما در دستورالعمل ماه آوریل، وزارت دادگستری برخلاف این ادعا، اعلام کرد که قوانین کنترل صادرات مستلزم استخدام یا ممنوعیت استخدام هیچ «فرد آمریکایی»ای نیست و طبق تعاریف، فرد آمریکایی شامل پناهجویان و پناهندگان نیز می‌شود زیرا آن‌ها اجازه زندگی و کار را در ایالات متحده دارند.
گرچه بر اساس این دستورالعمل، شرکتها ممکن است برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات کنترل شده صادراتی با کارگرانی که آمریکایی نیستند، به مجوز ویژه از آژانس‌‌های فدرال نیاز داشته باشند.
وزارت دادگستری اما بدون اشاره مستقیم به دستورالعمل خود در شکایت از اسپیس‌اکس گفت: «قوانین و مقررات کنترل صادرات، کارفرمایان را از استخدام پناهجویان و پناهندگان منع یا در این مورد، محدود نمی‌کنند. این قوانین با پناهجویان و پناهندگان مانند شهروندان ایالات متحده رفتار می‌کند.»
