واکنش‌ها به توافق احتمالی ایران و آمریکا؛ اعتراف به بازداشت افراد به منظور پیشبرد مذاکره
رها کردن زندانیان آمریکایی در مقابل آزادسازی مشروط پول‌های بلوکه شده ایران با واکنش‌های گوناگونی از سوی رسانه‌های داخلی همراه شده است. روزنامه هم‌میهن نتیجه این تبادل را «اتلاف وقت» خوانده و روزنامه همشهری صراحتا گفته است دستگیری «دوتابعیتی‌ها» سیاستی برای «مذاکره با دشمن» است.
شورای امنیت ملی آمریکا روز ۱۹ مرداد در بیانیه‌ای تایید کرد که سیامک نمازی، مراد طاهباز، عماد شرقی و دو زندانی دوتابعیتی دیگر در ایران، در ازای آزادسازی مشروط دلارهای بلوکه‌شده جمهوری اسلامی، به حبس خانگی منتقل شده‌اند.
روایت هم‌میهن: نتیجه‌ای جز اتلاف وقت ندارد
هم‌میهن روز شنبه در پرونده‌ای ویژه به این تبادل پرداخت و در مقدمه‌ای نوشت که ایران سه سال پیش در چارچوب برجام می‌توانست تمامی پول‌های خود را با نقل و انتقال آزاد آن بگیرد اما این «فرصت» را به دلیل «درک نادرست از شرایط» از دست دادند و امروز در برابر آزادی چند شهروند ایرانی و البته دوتابعیتی و به‌صورت مشروط، این منابع مالی محدود را آزاد کردند.
به گفته هم‌میهن، این اتفاق نشانه‌ای از «ناتوانی در شناخت و نیز حل‌وفصل مسایل بین‌المللی» و «درک نادرست کارگزاران و برنامه‌ریزان از ماهیت روابط بین‌الملل و سیاست خارجی» است و ادامه این روند، ایران را «قطعا با مشکلات بیشتری مواجه می‌کند».
در بخشی از این مطلب آمده است: «پرداختن به چنین موضوعاتی جزیی، جز اتلاف وقت نتیجه دیگری ندارد. همچنان که در ماجرای عربستان [سعودی] و بهبود روابط با آن‌ها، شاهد هیچ تحول جدی‌ای نشدیم و فقط از بحران روابط دوجانبه اندکی کاسته و ابزارهای سیاسی ایران در لبنان، سوریه، یمن، خلیج‌فارس و عراق کُند شد.»
بر اساس این گزارش، ابزارهای مورد نظر در جریان «مذاکرات پس از برجام» برای سیاست منطقه‌ای ایران کاربرد داشتند تا جمهوری اسلامی به یک «تفاهم کامل و جامع درباره منطقه و برجام» برسد.
با «پررویی» به این تبادل می‌گویند «دیپلماسی عزت»
روزنامه هم‌میهن یادآور شده که «برجام دو»یی که مخالفان آن را به شدت محکوم کرده بودند اکنون «به ثمن‌بخس از دست داده شده است» و شش میلیارد دلار آزاد شده در قبال این تبادل هم «هیچ گره مهمی را از شرایط کشور باز نمی‌کند».
به گفته نویسنده، در کشوری که به قول وزیر نفت آن فقط به ۲۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز نیاز دارد، شش میلیارد دلار «هیچ دردی را درمان نمی‌کند» چرا که ده‌ها برابر مهم‌تر، «کاهش ریسک سرمایه‌گذاری برای حضور سرمایه‌گذاران در ایران» است.
در بخشی دیگر از این مطلب آمده است: «امیدواریم آقایان این اتفاق را دستاورد نکنند زیرا نه تنها مشکل ایران را حل نخواهد کرد که پیچیده‌ترش هم می‌کند.»
مصطفی فقیهی، مدير سايت انتخاب هم در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) نوشت: «گاندو ساختند که [محمدجواد] ظریف، جیسون رضاییان را در ازای "چند میلیارد دلار پول نقد" آزاد کرده .... حالا پولی نیامده و شش میلیارد دلار پول توقیف شده در کره [جنوبی]، می‌رود به قطر.»
او در ادامه خاطرنشان کرد: «برای خرج هر سنتِ آن، باید تاییدیه نماینده آمریکا باشد؛ آن‌هم در ازای خرید غذا. با پررویی هم می‌گویند "دیپلماسی عزت".»
روایت همشهری: با دستگیری دوتابعیتی‌ها آمریکا را مجبور به آزادسازی پول‌هایمان کردیم
از سوی دیگر، روزنامه همشهری به‌عنوان ارگان مطبوعاتی شهرداری تهران زیر نظر علیرضا زاکانی، اعتراف کرد که جمهوری اسلامی «با کار امنیتی» دوتابعیتی‌ها را دستگیر و آمریکا را «مجبور» به آزادسازی دلارهای بلوکه شده خود کرده است.
در بخشی از یادداشتی که همشهری روز شنبه ۲۱ مرداد از یک روحانی به نام حسین کاظم‌زاده به عنوان پژوهشگر دین و اندیشه در صفحه اول خود منتشر کرده و عنوان آن «درس‌های آزادی ۶ میلیارد دلار» است، آمده: «دیپلماسی در دنیای امروز اختصاص به گفت‌وگو ندارد، بلکه مذاکره بدون پشتوانه قدرت سیاسی و اجتماعی، کاری بی‌فایده است.»
این «کارشناس» با این ادعا که «دشمن» باید متوجه شود «هزینه کوتاه آمدن مقابل ما، کمتر از مقابله با ماست و این نیاز به‌وجود اقتدار دارد» نوشت: «دستگیری افراد دوتابعیتی توسط دستگاه امنیتی، مانور عظمت امنیتی ایران بود و همین، دشمن را مجبور به آزاد کردن اموال بلوکه شده ایران می‌کند.»
در پایان این یادداشت البته به توییت جیم ریش، سناتور جمهوری‌خواه استناد شده که تقویت انگیزه جمهوری اسلامی برای «گروگانگیری» را با توجه به سیاست‌های کاخ سفید، تایید کرده است.
این عضو کمیته روابط خارجی مجلس سنا به تازگی گفته بود آزادسازی شش میلیارد دلار «به طور خطرناکی» به جمهوری اسلامی «انگیزه بیشتری برای گروگانگیری» می‌دهد و «سود بادآورده‌ای را برای ادامه تجاوزات رژیم» فراهم می‌کند.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه دولت دونالد ترامپ هم با انتقاد از این توافق گفته بود کشورهای متخاصمی همچون کره شمالی و روسیه، ارائه میلیاردها دلار به ایران برای آزادی گروگان‌ها را به منزله «نرخ بازار» گروگانگیری در نظر می‌گیرند.
این وزیر امور خارجه سابق که آمریکا در زمان او از توافق برجام خارج شد، هشدار داد احتمال اینکه ایران، آمریکایی‌های بیشتری را گروگان بگیرد نیز افزایش خواهد یافت.
هشدار چهره‌های سیاسی ایرانی و بین‌المللی بر تقویت رویکرد گروگانگیری جمهوری اسلامی با این توافق در شرایطی است که علاوه بر این پنج زندانی آزاده شده، چندین شهروند دوتابعیتی دیگر نیز در سال‌های گذشته از سوی حکومت بازداشت و زندانی شده‌اند.
برخی از این شهروندان دوتابعیتی یا غیرایرانی، با اتهاماتی چون «جاسوسی» و مجازات‌هایی سنگین مانند حبس‌های طولانی‌مدت یا اعدام نیز مواجه هستند.