تعطیلی رجایی‌شهر؛ پایان زندانی که نماد اعدام‌های دهه ۶۰ بود

مرکز رسانه قوه قضاییه خبر داد که با تکمیل جابه‌جایی زندانیان رجایی‌شهر کرج و انتقال آنان به قزلحصار، این زندان کاملا تخلیه و تعطیل شده است. در ماه‌های گذشته بسیاری درباره تلاش حکومت برای دفن جنایاتش در زندانی که پیش‌تر با نام «گوهردشت» شناخته می‌‌شد، ابراز نگرانی کرده بودند.

خبرگزاری میزان، روز شنبه ۱۴ مرداد خبر داد که تصمیم غلامحسین محسنی اژه‌ای، رییس قوه قضاییه برای تعطیلی زندان رجایی‌شهر کرج اجرایی شده و ساختمان این زندان که محل نگهداری شمار زیادی از زندانیان سیاسی و عقیدتی در سال‌های پس از انقلاب بوده، اکنون خالی است.

میلاد آرمون، علیرضا کفایی، امیرمحمد خوش‌اقبال، علیرضا برمرز پورناک، محمدمهدی حسینی، حسین نعمتی، مهدی ایمانی و نوید نجاران، هشت تن از متهمان پرونده موسوم به «شهرک اکباتان» و از بازداشت‌شدگان خیزش انقلابی هم از جمله صدها زندانی رجایی‌شهر هستند که در روزهای گذشته به قزلحصار کرج منتقل شدند.

بر اساس این گزارش، زندان رجایی‌شهر حدودا ۶۰ هکتار وسعت دارد و قرار است در طرح مولدسازی به فروش برسد.

مرکز رسانه قوه قضاییه جمهوری اسلامی روز پنج‌شنبه هم در گزارشی از «انتقال زندانیان» محبوس در رجایی‌شهر به یک زندان دیگر خبر داده بود.

محسنی اژه‌ای علاوه بر دستورش در جلسه شورای اداری استان البرز، در جلسه شورای عالی قوه قضاییه در روز ۲۱ فروردین ماه نیز گفته بود این زندان باید تعطیل شود.

تصویری از زندان رجایی‌شهر در روز شنبه و پس از تعطیلی آن
تصویری از زندان رجایی‌شهر در روز شنبه و پس از تعطیلی آن

صدور این دستور فوری در حالی‌ است که به گفته ناظران، انتقال زندان‌ها به خارج از شهرها در چند سال گذشته بارها مطرح شده و جنبه‌ای امنیتی دارد چرا که به دلیل قدیمی بودن زندان‌هایی مانند رجایی‌شهر (گوهردشت)، قوه قضاییه نیاز به زندان‌هایی جدید و امنیتی دارد تا ضمن این که امکان فرار زندانیان در آن‌ها کمتر شود، امکان برقراری تماس تلفنی پنهانی آنان از راه موبایل با خارج از زندان هم وجود نداشته باشد.

کارشناسان می‌گویند سازمان زندان‌ها زیر نظر قوه قضاییه به دنبال ایجاد دکل‌هایی برای انداختن پارازیت روی خطوط تلفن در اطراف زندان‌هاست که چنین شرایطی در محل کنونی زندان‌ها و در داخل شهر، امکان‌پذیر نیست.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد مهم‌ترین هدف از این تصمیم، کنترل تجمع‌های مقابل زندان‌ها باشد که در صورت انتقال ساختمان زندان به خارج از شهر، راحت‌تر اتفاق می‌افتد.

پیش از این شماری از مردم و فعالان حقوق بشر بارها مقابل زندان‌های مختلف تجمع کرده‌اند. از جمله سحرگاه روز ۱۹ دی سال گذشته که گروهی از مردم ساکن کرج همراه با معترضان برای حمایت از محمد قبادلو و محمد بروغنی، دو معترض محکوم به اعدام، دست به برگزاری تجمع مقابل زندان رجایی‌شهر زدند.

این تجمع به دنبال انتشار گزارش‌هایی درباره انتقال این دو جوان ۲۲ و ۱۹ ساله به سلول انفرادی با هدف احتمالی اجرای حکم اعدامشان انجام گرفته بود.

از سوی دیگر زندان رجایی‌شهر که پیشتر با نام «گوهردشت» شناخته می‌شد پیشینه‌ای تاریک در نقض حقوق بشر دارد و به گفته ناظران، موزه و سندی زنده از جنایات جمهوری اسلامی علیه زندانیان است.

گوهردشت در دهه ۶۰ و به خصوص تابستان ۶۷ محل اعدام زندانیان سیاسی بود و بر‌پا بودن این زندان در زمان کنونی، یعنی وجود اسناد جنایات حکومت و زنده نگاه داشته شدن نام و یاد قربانیان.

حمید نوری (عباسی) که اکنون به دلیل دست داشتن در اعدام دسته‌جمعی زندانیان عقیدتی-سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷ در سوئد به حبس ابد محکوم شده نیز در زمان این اعدام‌ها دادیار این زندان بوده است.

رجایی‌شهر همچنین در سال‌های گذشته از سوی جامعه بین‌المللی تحریم شده است. از جمله در ۲۲ دی سال ۱۳۹۶ که وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا این زندان را به دلیل ارتباط با نقض حقوق بشر تحریم کرد.

این وزارت‌خانه در خبر تحریم رجایی‌شهر، آن را مکانی برای نگهداری معترضان به حکومت خواند و بر موارد نقض حقوق بشر در این زندان مانند دسترسی نداشتن به خدمات پزشکی و وکیل، آزار جنسی و اعدام‌های غیرقانونی تاکید کرد.

اتحادیه اروپا نیز در فروردین ۱۴۰۰ زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) را همراه با دو زندان دیگر در ایران به علت «نقض حقوق بشر و کشتار و سرکوب معترضان در آبان ۹۸» تحریم کرد.