در حالی که واکنش چهره‌های فرهنگی و علمی به تصرف چهار روزه خانه اندیشمندان علوم انسانی از سوی شهرداری تهران ادامه دارد، این موسسه سرانجام بیانیه‌ای منتشر کرد و گفت با وجود دستور قضایی و حضور نیروهای انتظامی در ساختمان، عوامل شهرداری از اجرای حکم توقف تخلیه «استنکاف» کرده‌اند.
خانه اندیشمندان در بیانیه‌ای که صبح روز شنبه ۱۷ تیر منتشر شده، تاکید کرده است این موسسه فرهنگی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز رسمی دارد و بنابراین هویت آن به عنوان یک شخصیت «حقوقی»، از «مکان و محل استقرار» آن یعنی ساختمان ورشو با مالکیت شهرداری تهران باید تفکیک شود.
این بیانیه چهار روز پس از تصرف خانه اندیشمندان به دست نیروهای شهرداری تهران، به شرح وقایعی پرداخت که روز ۱۳ تیر رخ داد: «در کمال تعجب و ناباوری ماموران شهرداری تهران با بهره‌گیری از عوامل انضباط شهری، غافلگیرانه اقدام به تصرف غیرقانونی خانه اندیشمندان علوم انسانی کردند.»
به گفته آن‌ها، در واکنش به این «اقدام عجولانه»، پیگیری‌های گسترده‌ای برای حل مشکل به‌عمل آمد اما نتیجه‌ای حاصل نشد.
در ادامه موضوع از طریق «مراجع ذی‌صلاح قضایی پیگیری و منجر به صدور دستور موقت شد» اما با وجود دستور توقف تخلیه و حضور نیروهای انتظامی در خانه اندیشمندان، عوامل شهرداری «از اجرای حکم استنکاف کردند» و تا این لحظه وضعیت به روال سابق برنگشته است.
خانه اندیشمندان علوم انسانی از جمله مراکز علمی، فرهنگی و تولید فکر است که با هدف همفکری و همراهی اندیشمندان در حوزه‌های مختلف ایجاد شد. این مرکز مشتمل بر کارگروه‌های فعال در حوزه‌های علوم سیاسی، روان‌شناسی و علوم تربیتی، تاریخ و باستان‌شناسی، الهیات و معارف اسلامی، فلسفه و منطق، جغرافیا، تربیت بدنی، مدیریت، علوم اجتماعی، اقتصاد، ادبیات و حقوق است.
خانه اندیشمندان علوم انسانی در سال ۱۳۹۰ تاسیس شد و از آن زمان گردهمایی‌های سالانه اندیشمندان حوزه‌های مختلف علوم انسانی را برگزار کرد. از جمله ویژگی‌های فعالیت خانه اندیشمندان علوم انسانی می‌توان به تشکیل سامانه اطلاعاتی، راه‌اندازی کتابخانه دیجیتالی و برگزاری جلسات و نشست‌های مختلف در طول سال اشاره کرد.
این مرکز تاکنون برای بیش از ۲۰۰ شخصیت علمی و فرهنگی کشور آیین نکوداشت و بزرگداشت برگزار کرده است.
این مجموعه با یادآوری این نکته که در طول ۱۲ سال فعالیت، «حدود سه هزار برنامه علمی و فرهنگی» طراحی و اجرا شده است، گفت: «با اقدام غیرمسوولانه و تعجب‌برانگیز مدیرانی از شهرداری تهران برای تصرف این مجموعه که با ورود نامتناسب با شأن خانه اندیشمندان و تغییر نگهبانان و تعویض قفل اتاق مدیریت و کارکنان آغاز شد، مسایل ناخوشایندی پیش آمد.»
در پی وقوع اتفاقاتی که این موسسه از مجموعه آن‌ها با عنوان «مسایل ناخوشایند» یاد کرده، شماری از پژوهشگران و چهره‌های فرهنگی و علمی واکنش نشان داده و خواهان تغییر موضع شهرداری تهران شدند.
ژاله آموزگار، استاد زبان و ادبیات فارسی در پیامی خطاب به شهرداری تهران گفت: «آیا خردمندانه‌تر نیست که به جای بریدن درختان بارور، در آبیاری آن‌ها بکوشیم و اگر نیازی به ایجاد مرکز فرهنگی دیگری هست، نهال جدیدی بکاریم؟»
اشاره او به سخنان امین توکلی‌زاده، معاون اجتماعی شهرداری تهران است که بیرون کردن کارکنان خانه اندیشمندان علوم انسانی را به دلیل «بهره‌برداری طیف خاص فکری» از این مجموعه خوانده و گفته بود آنان «سردمدار ایجاد تنش و التهاب فکری در کشور» بوده‌اند.
نعمت‌الله فاضلی، انسان‌شناس و پژوهشگر هم در یادداشتی با اشاره به اینکه صبح روز ۱۴ تیر به خانه اندیشمندان رفته، یادآور شده بود مدیر‌کل دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری در پاسخ به انتقاد استادان از این اقدام شهرداری گفته است: «می‌خواهیم مدیریت و ساختار اینجا را تغییر دهیم تا استادان دیگر، یعنی استادان بسیجی و ارزشی و انقلابی اینجا بیایند.»
عبدالمجید ارفعی، پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی هم روز جمعه با حضور در محل خانه اندیشمندان از مسوولان خواست تا بگذارند خانه اندیشمندان «به همین شکل» باقی بماند.
مصطفی ملکیان، استاد فلسفه نیز یکی دیگر از چهره‌هایی است که به اتفاقات خانه اندیشمندان واکنش نشان داد و گفت: «کمال مطلوب یک جامعه این است که سیاست، تابع فرهنگ و فرهیختگی جامعه باشد. بنابراین متصدیان علمی جامعه، سیاست را نظارت و هدایت کنند .... اهل سیاست بپذیرند که فرهیختگان جامعه باید استقلال داشته باشند.»
تنش‌ها اما از روز سه‌شنبه ۱۳ تیر آغاز شد؛ وقتی که مهدی صادقی کجانی، مدیر‌کل دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران به خانه اندیشمندان علوم انسانی واقع در پارک ورشو رفت و خواهان «تخلیه و پلمب» این مجموعه شد.
روزنامه هم‌میهن در گزارشی به وقایع رخ داده پرداخته و به نقل از مسوولان خانه اندیشمندان نوشته که صادقی کجانی، «دستور مستقیم اما شفاهی» از شهرداری تهران برای تخلیه مجموعه داشته است.
بر همین اساس روز سه‌شنبه نیروهای شهربان و حریم‌بان بعد از شکل‌گیری گفت‌وگوها میان مسوولان و این مدیر شهرداری، سعی در «تخلیه مجموعه و تعویض قفل‌ها» داشتند اما رییس و برخی از مدیران و کارمندان خانه اندیشمندان علوم انسانی، شامگاه ۱۳ تیر را تا صبح روز چهارشنبه در محل کار سپری کردند تا مانع تخلیه مجموعه شوند.
هم‌میهن به نقل از کارمند موسسه نوشت: «نگهبان‌های خانه اندیشمندان صبح روز ۱۴ تیر تعویض شدند و برخی از نفرات شهرداری هم در کنار کارمندان سابق در مجموعه خانه اندیشمندان علوم انسانی قرار گرفتند اما خانه اندیشمندان علوم انسانی هنوز تخلیه نشده است.»
شبکه شرق روز پنج‌شنبه ۱۵ تیر از حضور نیروهای پلیس مقابل موسسه در شامگاه چهارشنبه خبر داد و گفت با وجود شکایت موسسه از شهرداری و دستور نهادهای قضایی، نیروهای شهرداری حاضر به ترک ساختمان نشدند و اعضای موسسه برای نوشتن صورت‌جلسه همراه پلیس، عازم کلانتری شدند.
بر اساس این گزارش، مدیران، بخشی از استادان و دبیران انجمن‌های خانه اندیشمندان با وجود تعویض قفل درها از سوی نیروهای شهرداری، شامگاه چهاردهم تیر، شب دوم را هم در ساختمان سپری کردند.
هم‌میهن هم در گزارش خود به شروط قراردادی تحت عنوان «حبس مطلق» بین خانه اندیشمندان علوم انسانی و شهرداری تهران با نمایندگی سازمان املاک و مستغلات پرداخت که نشان می‌دهد این ساختمان در دوره شهرداری محمدباقر قالیباف، به خانه اندیشمندان واگذار شده است.
روزنامه شرق نیز به نقل از علیرضا غریب‌دوست، عضو گروه حقوق و دبیر انجمن حقوق‌‌شناسی خانه اندیشمندان، در همین زمینه گفت که قرارداد بسته شده در سال ۹۳ که برای بهره‌برداری از ساختمان بوده، «بدون زمان» است.